Η τελετή της κατάδυσης του Τιμίου Σταυρού την ημέρα των Θεοφανίων στην Ηγουμενίτσα της εποχής του ’60 είχε πάντα μια ιδιαίτερη λαμπρότητα που συνδέονταν με το χώρο του παλιού λιμανιού μπροστά από τη Νομαρχία. Η πομπή που ξεκινούσε, μετά την πανηγυρική Θεία Λειτουργία από την Ευαγγελίστρια, προϊδέαζε για το χαρμόσυνο τελετουργικό που θα ακολουθούσε.

Ο Μητροπολίτης Τίτος Ματθαιάκης με τη φανταχτερή αρχιερατική του στολή ψηλός, πληθωρικός και μεγαλοπρεπής, επικεφαλής της πομπής, ευλογούσε με βυζαντινή μεγαλοπρέπεια τα πλήθη που συνωστίζονταν δεξιά και αριστερά στην παραλιακή οδό που ήταν στρωμένη με φύλλα δάφνης. Δίπλα του και λίγο πιο μπροστά ως προπομποί, βάδιζαν ο εφημέριος της εκκλησίας μας παπά Περικλής και ο εξ απορρήτων του Μητροπολίτη παπά Τίτος ο Μικρός. Παραπίσω ακολουθούσαν οι επίσημοι, το ιερατείο και το υπόλοιπο εκκλησίασμα.

Μόλις έφταναν στην προκυμαία ο Μητροπολίτης, οι συνοδοί του ιερείς και ορισμένοι εκ των επισήμων επιβιβάζονταν στο πανηγυρικά διακοσμημένο βενζινοκάϊκο του Αριστείδη Τσάτση.

Το πλήθος παρατάσσονταν σε όλη την παραλία που σχημάτιζε ένα φυσικό ημικύκλιο που από την ελεύθερη πλευρά του έκλεινε με μια σειρά από βάρκες αγκυροβολημένες πάνω στις οποίες ήταν παραταγμένοι οι κολυμβητές που θα βουτούσαν στα χειμωνιάτικα νερά να πιάσουν το σταυρό που θα έριχνε ο Δεσπότης.

Σε κάθε βάρκα ήταν 3-4 κολυμβητές οι οποίοι αποτελούσαν ομάδα. Η ομάδα από την οποία ένας κολυμβητής θα έπιανε το σταυρό θα είχε το προνόμιο να τον περιφέρει σε όλα τα σπίτια της πόλης εισπράττοντας και τα ανάλογα φιλοδωρήματα, τα οποία ρίχνονταν στο τενεκοκούτι που κρατούσε ο μικρότερος.

Αυτή η παράδοση κινητοποιούσε πολλούς να αψηφούν τα κρύα νερά και να συμμετέχουν σαν χειμερινοί κολυμβητές στην προσπάθεια ανάσυρσης του σταυρού.

Το βενζινοκάικο ξεκινούσε ενώ πάνω στο κατάστρωμα κάτω από τον χειμωνιάτικο ήλιο φάνταζε μεγαλοπρεπής ο Δεσπότης με τα απαστράπτοντα χρυσοποίκιλτα άμφια να βουτάει το σταυρό στη θάλασσα συγκρατώντας τον με τη μεγάλη γαλάζια κορδέλα που ήταν δεμένος και να τον σέρνει, ενώ το τρεχαντήρι έκανε κύκλους. 

Μετά από δυο τρεις τέτοιους γύρους το καίκι ακινητοποιούνταν ανάμεσα στην προκυμαία και τις βάρκες και ο Δεσπότης πετούσε με δύναμη το σταυρό αφήνοντάς τον ελεύθερο.

Τότε δεν είχαν επινοηθεί ακόμα οι ξύλινοι επιπλέοντες σταυροί και ο Δεσπότης χρησιμοποιούσε το δικό του βαρύτιμο σταυρό ο οποίος βούλιαζε κατευθείαν. 

Η μακριά όμως γαλάζια κορδέλα με την οποία ήταν δεμένος σημάδευε τη διαδρομή του και έτσι οι κολυμβητές που βουτούσαν αμέσως τον έβρισκαν εύκολα. 

Η ανάδυση με το σταυρό στο χέρι του νικητή συνοδεύονταν πάντα από ιαχές και χειροκροτήματα του πλήθους ενώ τα καράβια που τύχαινε να βρίσκονται δεμένα στο λιμάνι σήμαιναν με δύναμη τις σειρήνες τους.

Ο θόρυβος που δημιουργούνταν από τις ιαχές, τις σειρήνες και τα χειροκροτήματα ακούγονταν σε όλη τη μικρή τότε πόλη και έδιναν το σύνθημα στον νεωκόρο Μιχάλη Κόρο που ανυπόμονα περίμενε στο καμπαναριό της εκκλησίας να αρχίσει κι αυτός να σημαίνει πανηγυρικά τις καμπάνες.

Ο νικητής με το σταυρό στο χέρι ανέβαινε πάνω στο καίκι και είχε την τιμητική να συνοδεύσει τον Μητροπολίτη και τους επισήμους κατά την απόβαση. 

Ο Δεσπότης παραλάμβανε το σταυρό και η πομπή επέστρεφε στην εκκλησία. 

Εκεί η ομάδα του νικητή παραλάμβανε και πάλι τον σταυρό για να τον περιφέρει στην πόλη και τον επέστρεφε τις απογευματινές ώρες.

Μια χρονιά ωστόσο τα πράγματα πήραν μια απροσδόκητη τροπή. 

Η ατυχία ξεκίνησε όταν ο Δεσπότης διαπίστωσε ότι είχε ξεχάσει το δικό του σταυρό. 

Δανείστηκε λοιπόν τον επίσης πολύτιμο σταυρό του παπά Περικλή, ο οποίος με δυσφορία τον έδωσε φοβούμενος για ενδεχόμενη απώλειά του. 

Οι φόβοι του παπά Περικλή δεν άργησαν να επιβεβαιωθούν.

Την προηγούμενη μέρα εκείνων των Θεοφανίων είχε βρέξει ραγδαία και η θάλασσα ήταν θολή. 

Ο Δεσπότης πάνω από το καίκι έριξε το σταυρό αρκετά πριν πλησιάσουν οι κολυμβητές. 

Τα θολά νερά κατάπιαν τον σταυρό αλλά και την κορδέλα με αποτέλεσμα όταν πλησίασαν οι κολυμβητές να αρχίσουν να βουτούν στα τυφλά χωρίς να μπορούν να βρουν το σταυρό.

Η αγωνία του κόσμου κορυφώθηκε. Οι κολυμβητές μετά από τις επανειλημμένες βουτιές τους άρχισαν να παραιτούνται ένας ένας από την προσπάθεια.

Στο τέλος μια βουβαμάρα επικράτησε. 

Ο σταυρός δεν βρέθηκε. 

Οι ιαχές και τα χειροκροτήματα δεν ακούστηκαν. 

Οι σειρήνες των καραβιών σιώπησαν και μάταια περίμενε ο Μιχάλης Κόρος το σύνθημα για να σημάνει τις καμπάνες. 

Η πομπή βουβή πήρε το δρόμο της επιστροφής και το μόνο που ακούγονταν ήταν η γκρίνια του παπά Περικλή που έχασε το σταυρό του και ζητούσε από τον Δεσπότη να τον αποζημιώσει. 

Οι κάτοικοι της Ηγουμενίτσας γύρισαν θλιμμένοι στα σπίτια τους με έντονη απογοήτευση στα πρόσωπά τους από τον κακό οιωνό, ενώ σιγομουρμούριζαν:

-Ακούς εκεί να χαθεί ο σταυρός…Τέτοιο πράγμα δεν ματάγινε..! 

Και όλοι περίμεναν τα χειρότερα. 

Στην παραλία πλέον δεν έμεινε κανένας. 

Μόνο δυό τρείς πιτσιρικάδες βρήκαν ευκαιρία για ένα πρόχειρο ψάρεμα. 

Οι βάρκες με τους κολυμβητές άρχισαν να φεύγουν μία μία.

Τελευταίος έμεινε ο Σπύρος Γραμμένος. 

Μέσα του δεν είχε παραιτηθεί ποτέ από τη φιλοδοξία να είναι αυτός που θα έβρισκε το σταυρό. 

Ετσι αποφάσισε μόνος του να κάνει μια τελευταία βουτιά. 

Πράγματι γέμισε τα πνευμόνια του αέρα και βούτηξε. 

Αυτή η κατάδυση ήταν η μεγαλύτερη από όσες είχε κάνει. 

Και αυτή η προσπάθεια όμως του Σπύρου Γραμμένου αποδείχτηκε άκαρπη. 

Νωχελικά άρχισε να μαζεύει το σκοινί της άγκυρας για να αποχωρήσει και αυτός όπως και οι άλλοι. 

Και ενώ κοίταζε αδιάφορα την άκρη του σκοινιού μέχρι να εμφανιστεί η άγκυρα, ξαφνικά την είδε και στα άγκιστρά της λαμπύριζε σκαλωμένος ο σταυρός ακολουθούμενος από την μακριά γαλάζια κορδέλα που η άκρη της χάνονταν στα θολά νερά και λικνιζόταν σαν ένα φανταστικό θαλασσινό φίδι.

Με μια θριαμβευτική κραυγή ο Σπύρος πήρε το σταυρό και τον σήκωσε ψηλά.

Από ένα διπλανό καράβι που είχαν προσέξει τις κινήσεις του, άρχισαν αμέσως να σημαίνουν την σειρήνα. 

Αμέσως άρχισαν και οι διπλανές σειρήνες να σημαίνουν. 

Οι πιτσιρικάδες παράτησαν το ψάρεμα και ξαμολήθηκαν να φέρουν παντού το χαρμόσυνο μήνυμα:

- Ο σταυρός βρέθηκε! Ο σταυρός βρέθηκε!

Ο Σπύρος Γραμμένος κρατώντας το σταυρό με περηφάνια διέσχισε τον παραλιακό δρόμο και θριαμβευτικά μπήκε στην εκκλησία…

Οι κάτοικοι της Ηγουμενίτσας βαρύθυμοι από τον άσχημο οιωνό γευματίζανε στα σπίτια τους.

Ξαφνικά και ενώ ήταν προχωρημένο μεσημέρι άκουσαν τις καμπάνες της εκκλησίας να σημαίνουν θριαμβευτικά. 

Μια σπίθα ελπίδας άναψε σε κάθε σπίτι και σαν θρυαλλίδα διέσχισε όλη την Ηγουμενίτσα η χαρμόσυνη είδηση. 

Φωνές διστακτικές στην αρχή, δυνατότερες ύστερα ακούγονταν από παντού:

- Ο σταυρός βρέθηκε! Ο σταυρός βρέθηκε! Δόξα σοι Ο Θεός!

Εκείνο το μεσημέρι ο Μιχάλης Κόρος χτύπησε τις καμπάνες όσο δεν τις είχε χτυπήσει ποτέ του. 

Τις κτύπησε μέχρι που τα χέρια του πιάστηκαν και έκανε μέρες να συνέλθει.

Το δε τενεκοκούτι της ομάδας που περιέφερε το σταυρό στα σπίτια ξεχείλισε, για πρώτη φορά, από τα φιλοδωρήματα.

.........................

Η φωτογραφία και το κείμενο ανασύρονται απο το βιβλίο των Τάσου Βασιάδη και Κώστα Λώμη "ΑΝΘΡΩΠΙΝΕΣ ΣΧΕΣΕΙΣ...ΕΝ ΗΓΟΥΜΕΝΙΤΣΗ"

Ανάμεσα στα πρόσωπα που χαρακτήρισαν την καθημερινότητα της ηγουμενιτσιώτικης κοινωνίας στα χρόνια του ´60 ήταν και ο πρωταγωνιστής του αφηγήματος Σπύρος Γραμμένος, που έφυγε νέος από την ζωή εξ αιτίας τραγικού εργατικού ατυχήματος, που συντάραξε τότε την τοπική κοινή γνώμη.

Απόσπασμα από το βιβλίο "ΑΝΘΡΩΠΙΝΕΣ ΣΧEΣΕΙΣ...ΕΝ ΗΓΟΥΜΕΝΙΤΣΗ" των Τάσου Βασιάδη και Κώστα Λώμη.

με τους μαθητές του Οικοτροφείου Φιλιατών και την Μπάντα του Οικοτροφείου - η μπάντα των Φιλιατών πρωτοβγήκε το 1933… (η επαρχία Θυάμιδος είχε έδρα το Φιλιάτι και Έπαρχος ήταν τότε ο Αθανασάκος- γαμπρός στο Φιλιάτι και μετέπειτα βουλευτής)

Μετά την εκκλησία ο κόσμος συγκεντρωνόταν στο ¨Πούσι το πλατύ¨ και εκεί γινόταν ο Αγιασμός των υδάτων. Στη μοναδική φωτογραφία που είναι απο μια τέτοια εκδήλωση γύρω στο 1930 (την μοναδική φωτογραφία την οφείλουμε στην κ. Ευτυχία Λετεύρη Κοτσώνη) διακρίνονται το Πούσι - το οποίο ήταν εκεί ακριβώς που είναι σήμερα το Ηρώο - και κόσμος πολύς. Τα κορίτσια με τα άσπρα καπέλα είναι το οικοτροφείο θηλέων. Στο βάθος διακρίνεται η ¨Λούτσα¨- εκεί που είναι σήμερα το Γυμνάσιο. 

Επίσης, να προσθέσουμε οτι μέσα στο τεράστιο Πούσι κατέβαιναν κολυμβητές και έπιαναν το σταυρό και μετά περιφέρονταν με το σταυρό στα σπίτια και μάζευαν λεφτά. 

Κάποιοι απο αυτούς που έχουν διασωθεί τα ονόματα ήταν οι αείμνηστοι: Θοδωρή Τσέλας, Σταύρος Μηνούσης, Μίχο Τσέλας κλπ. 

Ακόμη να πούμε οτι το ιστορικό Πούσι το έκλεισαν αρχές του ’60 γιατί είχε γίνει εστία μόλυνσης… λένε.

Ο πρώην Πρωθυπουργός της Ελλάδας Κώστας Σημίτης, έφυγε από τη ζωή σήμερα το πρωί στις 07:50 στο Νοσοκομείο της Κορίνθου, σε ηλικία 88 ετών. 

Ο Κώστας Σημίτης, ο οποίος διετέλεσε Πρωθυπουργός από το 1996 έως το 2004, θεωρείται ένας από τους πλέον σημαντικούς πολιτικούς της μεταπολιτευτικής Ελλάδας. 

Η κυβέρνησή του έδωσε έμφαση στην εκσυγχρονιστική πολιτική και στην ένταξη της Ελλάδας στην Οικονομική και Νομισματική Ένωση.

Ο Κώστας Σημίτης ήταν γεννημένος στον Πειραιά τον Ιούνιο του 1936 και ανέλαβε την πρωθυπουργία σε μια εποχή πολιτικών αναταραχών και οικονομικών προκλήσεων. 

Με φόντο τη νομική και οικονομική του εκπαίδευση, εστίασε στην ενίσχυση της οικονομίας και στη δημιουργία ενός πιο ανταγωνιστικού κρατικού μηχανισμού. 

Υπό την ηγεσία του, η Ελλάδα εκπλήρωσε τα κριτήρια της Μάαστριχτ και προχώρησε στην ένταξη στο ευρώ το 2001, ένα ορόσημο για τη χώρα στο ευρωπαϊκό της ταξίδι.

«Το μεγαλύτερο αγαθό είναι η υγεία μας» τόνισε ο δημοσιογράφος του ΕΡΤNews, ο «δικός μας» Βασίλης Σιώμος ο οποίος τη χρονιά που πέρασε είχε μια πολύ δύσκολη περιπέτεια υγείας. Έδειξε όμως περίσσεια δύναμη, βγήκε νικητής και μοιράστηκε τα όσα πέρασε στην εκπομή «Update» με τη Σταυρούλα Χροστοφιλέα, στέλνοντας το δικό του μήνυμα με αφορμή την έλευση του 2025.

«Το μεγαλύτερο αγαθό είναι η υγεία μας. Μπορεί μέσω της δουλειάς, μέσω του στρες να μην το εκλαμβάνουμε ότι είναι το μεγαλύτερο αγαθό που μας έχει δώσει ο Θεός. Όταν όμως βρεθούμε σε μια δύσκολη κατάσταση, όπως παραδείγματος χάρη βρέθηκα και εγώ με οξύ έμφραγμα του μυοκαρδίου.

Στις 28 Νοεμβρίου το μεσημέρι μετά τη δουλειά, έγραφα στο γραφείο ένα σπικάζ. Εκεί αισθάνθηκα τον πρώτο πόνο. Αισθάνομαι να μην μπορώ να πάρω αναπνοή. Έχω πλέον δυσκολία στην αναπνοή. Έχω ιδρώσει, εκεί καταλαβαίνω ότι πρόκειται για έμφραγμα» περιγράφει ο Βασίλης Σιώμος.

«Αμέσως ο πόνος, ενώ είχα δύο τσιμπήματα, αρχίζει και γίνεται πιο έντονος. Μεγαλώνει η ένταση. (…) Εκείνη τη στιγμή καταλαβαίνω ότι πρόκειται για έμφραγμα. Παίρνω ασπιρίνη. Καλώ το ΕΚΑΒ. Ανοίγω την εφαρμογή στο κινητό. Όλα μόνος μου. Το κινητό έχει μια ιδιαιτερότητα, μπορεί να δώσει στίγμα για το πού βρισκόμαστε. Έτσι λοιπόν, για να μη χάσω χρόνο με τους διασώστες, τους ενημέρωσα για το πού βρίσκομαι, για να με βρουν γρήγορα γιατί μπορεί να έχανα τις αισθήσεις μου για να με μεταφέρουν στο νοσοκομείο.

(…) Και μέσα λοιπόν στο αιμοδυναμικό, εκεί που γίνεται η εξέταση της στεφανιογραφίας για να ανοίξουνε το αγγείο, γιατί πλέον γνώριζαν και οι γιατροί ότι πρόκειται για οξύ έμφραγμα, εκεί χάνω τα πάντα. Χάνω τη γη κάτω από τα πόδια μου. Ένα σκοτάδι, ένα κρύο δωμάτιο. Ο πόνος έφυγε. Είναι η στιγμή που σταματάει η καρδιά και ακούς άθελά σου την ένταση των γιατρών, γίνονται ένα με εσένα. Η υπεύθυνη καρδιολόγος που είχε μπει μέσα στο αγγείο από το χέρι μου από την αρτηρία και πάλευε να ανοίξει το αγγείο. Η κυρία Ευγενία Παππά. Την άκουγα να φωνάζει, οι γιατροί να κάνουν ΚΑΡΠΑ από πάνω μου.

Tρεις ανακοπές, έξι απινιδώσεις.

«Όλα αυτά τα άκουγα σαν μια καταιγίδα. Πότε αυτή η καταιγίδα ήταν πολύ μακριά και πότε ερχόταν κοντά. Την αισθανόμουν, όταν η καρδιά μου έπαιρνε μπροστά και πλέον με είχαν κοντά τους οι γιατροί. Πάλεψα πραγματικά. Πάλεψα. Ήταν τρεις ανακοπές, έξι απινιδώσεις. Με χτύπησαν με ρεύμα έξι φορές. Ήταν δύσκολο το πρώτο 24ωρο.

Οι γιατροί είπαν στους δικούς μου και σε όλους τους φίλους που ήταν εκεί ότι δεν ξέρουμε πώς θα πάει. Να είστε προετοιμασμένοι για οτιδήποτε μπορεί να συμβεί.

Και εκείνη τη στιγμή αντιλαμβάνεσαι το πόσο σημαντική είναι η ζωή σου, το να ζεις και πόσο λάθος είναι που κάνουμε καταχρήσεις όπως είναι το τσιγάρο, η διατροφή που δεν προσέχουμε, όπως είναι το άγχος και το στρες που μας καταβάλλει, η πίεση της δουλειάς, η καθημερινότητα, όλα αυτά τα προβλήματα που αντιμετωπίζουμε και τελικά βρισκόμαστε σε ένα σημείο που δεν χρειαζόμαστε τίποτα και κανέναν».

Ο αρχαιολογικός χώρος του Δυμοκάστρου βρίσκεται σε λόφο νότια του όρμου Καραβοστάσι στην Πέρδικα Θεσπρωτίας. Πρόκειται για τειχισμένο παράλιο οικισμό, ο οποίος έχει ταυτιστεί από τον Ν. Hammond και τον Σ. Δάκαρη με την αρχαία Ελίνα. Το όνομα είναι παράγωγο του εθνικού ονόματος Ελινοί [2], γνωστού από τον Στ. Βυζάντιο θεσπρωτικού φύλου, το οποίο θεωρείται ότι κατοικούσε στην περιοχή Μαργαριτίου - Πλαταριάς - Πέρδικας. – βλ. Γ. Λεκάκης «ΗΠΕΙΡΟΣ, η γωνιά που πέτρωσε στο 5».

Εάν ο χώρος αυτός αξιοποιηθεί καταλλήλως, θα προσδώσει πολλά, στον ήδη αναπτυγμένο τουριστικό προορισμό της Πέρδικας.

Ο τειχισμένος οικισμός δημιουργείται κατά την περίοδο των ύστερων κλασσικών χρόνων. Το μεγαλύτερο μέρος των τειχών χτίστηκε κατά τον ύστερο 4ο π.Χ. αιώνα (περίμετρος 1.600 μ.), συγχρόνως με αυτά των άλλων μεγάλων αρχαίων οικισμών της Θεσπρωτίας, της Ελέας, των Γιτάνων και της Φανοτής (Ντόλιανης). Την περίοδο αυτή η έκταση του οχυρωμένου οικισμού ήταν 70 στρ.

Κατά την ελληνιστική εποχή, η οχύρωση επεκτείνεται προς τα δυτικά, περικλείοντας επιπλέον έκταση 150 στρ. περίπου και καταλήγοντας στην ακτή, σε ένα αρκετά ασφαλισμένο μικρό λιμάνι, την Σκάλα Ελληνικού. Ο οικισμός ακμάζει κατά τον 3ο και 2ο αι. π.Χ. Το 167 π.Χ. καταστράφηκε ύστερα από την επίθεση των ρωμαϊκών λεγεώνων του Αιμίλιου Παύλου, σε αντίθεση, όμως, με άλλους οχυρωμένους οικισμούς της Θεσπρωτίας - λόγω της καίριας θέσης του για τον έλεγχο των θαλάσσιων οδών του Ιωνίου - δεν εγκαταλείφθηκε, αλλά συνέχισε να κατοικείται και μέχρι και τον 1ο αι. μ.Χ.

H θέση του οχυρωμένου οικισμού είναι εξαιρετική, δίπλα στον όρμο Καραβοστάσι[3], ο οποίος στην αρχαιότητα θα πρέπει να εισχωρούσε βαθύτερα στον κάμπο, δημιουργώντας ένα μεγάλο φυσικό λιμάνι, όπως δηλώνει και το νεότερο όνομά του.

Από τον ίδιο τον οικισμό, ο οποίος φαίνεται να ήταν στραμμένος προς τη θάλασσα, έχει κανείς εξαιρετική θέα (παραπάνω φωτογραφία) προς το νότιο τμήμα της Κέρκυρας, τους Παξούς, τους Αντίπαξους και την Λευκάδα. – βλ. Γ. Λεκάκης «Παξοί, τα νησιά του πάθους».

Το όμορφο μονοπάτι ανάβασης στο Δυμόκαστρο.

Η ανάβαση είναι σχετικώς δύσκολη. Αλλά μέσα σε δάσος βελανιδιάς. Από την παραλία περίπου 20-30΄ πεζοπορία μέχρι την κορυφή.

Από το καλοκαίρι του 2000, μετά τον εντοπισμό τριών λαθρανασκαφών στο υψηλότερο σημείο της οχύρωσης, ξεκίνησε σωστική ανασκαφή στον αρχαίο οικισμό. Η έρευνα αυτή συνεχίστηκε τα έτη 2001 - 2002 και οδήγησε στην μερική αποκάλυψη κάποιων - ήδη από πριν εν μέρει ορατών - κτηρίων. Κατά τα έτη 2002 - 2008 πραγματοποιήθηκαν στο χώρο εργασίες ανάδειξης, που επικεντρώθηκαν στις δύο ανώτερες «ακροπόλεις» του οικισμού και περιλάμβαναν, μεταξύ άλλων, τον καθαρισμό από την οργιώδη βλάστηση, την απομάκρυνση των λιθοσωρών και των επιφανειακών χωμάτων που κάλυπταν τα τείχη και τα αρχαία κτήρια, την διαμόρφωση της διαδρομής των επισκεπτών, την στερέωση τοίχων των αρχαίων κτηρίων, την τοποθέτηση προστατευτικών στεγάστρων και την συντήρηση των πολυάριθμων κινητών ευρημάτων (παρακάτω φωτογραφία).

Ο οχυρωμένος οικισμός του Δυμοκάστρου, που αναπτύσσεται στο ομαλό τμήμα του λόφου, νότια του όρμου Καραβοστάσι της Πέρδικας, έχει έκταση 220 στρ. και συνολική περίμετρο τείχους 3.400 μ. Το τείχος περιβάλλει τον οικισμό από την ανατολική και βόρεια πλευρά, ενώ η νότια και η δυτική, φυσικά οχυρές και δυσπρόσιτες, προστατεύονται από τείχος στα βατά μόνο σημεία τους.

Η οχύρωση αποτελείται από τρία συνεχόμενα τμήματα, στα οποία ο πρώτος μελετητής του χώρου Σ. Δάκαρης έδωσε συμβατικές ονομασίες: τα δύο ανατολικά (Ακροπόλεις Α και Β), με περίμετρο 1.600 μ., εντάσσονται χρονολογικά στον 4ο αι. π.Χ., ενώ το δυτικό (Ακρόπολη Γ), με περίμετρο 1.400 μ., είναι κατασκευασμένο κατά τους ελληνιστικούς χρόνους.

Η οχύρωση, επιμελημένης κατασκευής στο μεγαλύτερο τμήμα της, σώζεται σε καλή κατάσταση. Τα τείχη, κατασκευασμένα από ντόπιο ασβεστόλιθο, ακολουθούν το πολυγωνικό σύστημα τοιχοποιίας και στο καλύτερα σωζόμενο τμήμα τους φτάνουν σε ύψος τα 4 μ., ενώ το πάχος τους κυμαινόταν μεταξύ 2 - 4 μ.

Πύργοι και θλάσεις ενισχύουν την αμυντική τους ικανότητα.

Η κύρια πύλη του οικισμού βρίσκεται στο νοτιοανατολικό άκρο της Ακρόπολης Α, ενώ μία δεύτερη πυλίδα στο βορειοδυτικό άκρο της οχύρωσης της κορυφής του λόφου εξυπηρετούσε τη μετάβαση από το χώρο της Ακρόπολης Α σε αυτόν της Ακρόπολης Β. Επί πλέον ανοίγματα, που εντοπίζονται σε διάφορα σημεία της οχύρωσης, θα επέτρεπαν την επικοινωνία των τριών ακροπόλεων, ενώ μία ακόμα πύλη τοποθετείται πιθανότατα στο βορειοδυτικό άκρο της Ακρόπολης Γ, ώστε να εξασφαλίζεται η επικοινωνία με το αρχαίο λιμάνι στη Σκάλα Ελληνικού.

Η Ακρόπολη Α αποτελεί το κατ' εξοχήν δομημένο τμήμα του αρχαίου οικισμού και, σύμφωνα με όλες τις ενδείξεις, τον οικιστικό και διοικητικό πυρήνα του. Η χωροταξία της δεν στηρίχθηκε σε οργανωμένο πολεοδομικό σχεδιασμό, αλλά καθορίστηκε από την φυσική διαμόρφωση του εδάφους. Ο οικισμός αναπτύσσεται σε τεχνητά διαμορφωμένα άνδηρα που συγκρατούνται από ισχυρούς αναλημματικούς τοίχους και διασχίζεται από δίκτυο δρόμων. Τα κτήρια ήταν κατασκευασμένα από ντόπιο ασβεστόλιθο, συχνά εν μέρει ή ολόκληρα λαξευμένα στο φυσικό βράχο, τα περισσότερα με ορθογώνια ή τραπεζιόσχημη κάτοψη, ενώ διακρίνονται και κάποια με πιο σύνθετη μορφή, οι χώροι των οποίων αναπτύσσονται γύρω από περίστυλη αυλή. Τα κτήρια με επιμελέστερη κατασκευή διέθεταν συνήθως βοτσαλωτά δάπεδα και τοίχους καλυμμένους με χρωματιστά επιχρίσματα.

Για τις εμπορικές δραστηριότητες των κατοίκων προοριζόταν μία στοά στο βόρειο άκρο της Ακρόπολης Α. Μία δεύτερη στοά λίγο νοτιότερα σχετίζεται με ένα ευρύτερο συγκρότημα θρησκευτικού χαρακτήρα, αποτελούμενο από δύο μικρούς δίχωρους ναούς με πρόναο και σηκό. Ένα ακόμη ιερό του οικισμού εντοπίζεται στην Ακρόπολη Β και έχει τριμερή εσωτερική διαίρεση και δύο βοηθητικά δωμάτια. Στα ανατολικά του υπάρχει λαξευμένος στον βράχο βωμός.

Ιδιαίτερο χαρακτηριστικό του οικισμού αποτελούν οι τρεις, λαξευμένες στον βράχο, κυκλικές δεξαμενές για την συγκέντρωση του βρόχινου νερού.

Την εικόνα της κατοίκησης συμπληρώνει ο ταφικός τύμβος, τμήμα του αρχαίου νεκροταφείου, που βρίσκεται στους πρόποδες του λόφου, εκτός των τειχών.

ΠΗΓΗ: ΥΠΠΟΑ, ΕΦΑ ΘΕΣΠΡΩΤΙΑΣ. Γ. Λεκάκης «Συγχρονης Ελλαδος περιηγησις». Γ. Λεκάκης «ΗΠΕΙΡΟΣ, η γωνιά που πέτρωσε στο 5». ΑΡΧΕΙΟΝ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ, 7.11.2018.

ΣΗΜΕΙΩΣΙΣ:

[1] Αναφέρεται σε μολύβδινη επιγραφή από τη Δωδώνη.

ΣΧΟΛΙΑ Γ. Λεκάκη:

[2] ἕλινος / ἐλινός /αἴλινος = άμπελος (< αμφί + ελίσσομαι)

> ἑλινοί / ελενοί = τα κλήματα τῶν ἀμπέλων

(< ελίσσω, έλικας, έλιξη > ελινοφόρος, ελινότροπος = η θεά Ισις, λόγω των πολλών μπούκλων στο μαλλί της - Hymn. Is .18 (Άνδρος) και η ἑλένη > ἕλιξ, ἕλμις (σκώληξ), εἰλέω (> ειλεός), Fέλιν / γέλιν, κλπ.

Και ἡ τῶν ἱστουργούντων ᾠδὴ.

Η λέξις είναι πελασγική και θεωρείται και η πελασγική ετυμολογία της Ελλάδος = γη των αμπελιών / αμπελότοπος!

- ἐλινή ἢ μελίνῃ (λακωνωνικά) ή ἐλίμαρ, ο κέγχρος.

- ελινοκόκκιον = λίγο κοκκινωπό αλάτι, ίσως νίτρον ["νίτρου ὑαλίζοντος" - Moses, 314.14].

- ἐλινύειν = σχολάζειν, λήγειν [ὀκνεῖν, ἀναπαύεσθαι, στραγγεύεσθαι, ἢ διατρίβειν [AS(g)] > ἐλινύων, ο ἀναπαυόμενος [ASn] > ἑλινύες, -αἱ = ἡμέραι ἀναπαύσεως.

- Ἐλινύμενος, ο Ζεὺς ἐν Κυρήνῃ.

ΠΗΓΗ: Φιλητάς 43. Νικ. Αλεξιφ. 180-181. Οππ. Κυνηγ. 4.262. D. Pερ. 1157. Νόννος Διον. 12.299. ΕΜ. Ησύχ. Αθην. XIV,618. Ευστάθ.

[3] Στη βόρεια άκρη του, υπάρχει μικρό θαλασσοσπήλαιο (γνωστό ως Μικρή Σπηλιά - παραπάνω φωτογραφία) και στον βυθό διακρίνονται αρχαία λείψανα λιμανιού.

αρχαια ελληνικη πολη, Ελινα, Θεσπρωτια, Κερκυρα, Παξοι, Αντιπαξοι Λευκαδα αρχαιο λιμανι Σκαλα Ελληνικου Λαζαρη μονοπατι αναβαση δασος βελανιδια βαλανιδια δρυς δρυοδασος πεζοπορια θαλασσοσπηλαιο Μικρη Σπηλια βυθος λειψανα βυθισμενο λιμανι ετυμολογια ελλαδος ελλαδας ελλαδα ελλας αρχαιες ελληνικες πολεις, Θεσπρωτιας, Λευκας Ελληνικο αρχαιολογος αρχαιολογικος χωρος Δυμοκαστρο λοφος ορμος Καραβοστασι Περδικα τειχισμενος παραλιος οικισμος Χαμοντ Χαμμοντ Hammond Δακαρης αρχαιος ονομα παραγωγο εθνικο Ελινοι Βυζαντιος θεσπρωτικο φυλο Μαργαριτιο Μαργαριτι Μαργαριτιον Πλαταριας Πλαταρια τειχος υστεροι κλασσικοι χρονοι τειχος 4ος πΧ αιωνας περιμετρος Ελεα, Γιτανα Φανοτη Ντολιανη οχυρωμενος ελληνιστικη εποχη οχυρωση ακτη ασφαλισμενο μικρο λιμην ακμη 3ος 2ος 167 καταστροφη επιθεση ρωμαικη λεγεωνα Αιμιλιος Παυλος οχυρο ελεγχος θαλασσια οδος Ιωνιο ιονιο πελαγος 1ος μΧ αρχαιοτητα καμπος, μεγαλο φυσικο θαλασσα, 2000, λαθρανασκαφη σωστικη ανασκαφη 2001 - 2002 αποκαλυψη κτηριο 2008 αναδειξη ακροπολις λιθοσωρος τειχη διαδρομη τοιχος κινητα ευρηματα δυσπροσιτο τρεις 3 ακροπολεις ελληνιστικα επιμελημενη κατασκευη κατασκευη ασβεστολιθος, πολυγωνικο συστημα τοιχοποιια πυργος θλαση αμυνα πυλιδα διοικηση χωροταξια πολεοδομια φυσικη ανδηρο αναλημματικος δρομος λαξευμενο φυσικος βραχος, ορθογωνια τραπεζιοσχημη κατοψη, τραπεζιο περιστυλη αυλη βοτσαλο βοτσαλωτο δαπεδο χρωματιστο επιχρισμα εμποριο κατοικοι στοα συγκροτημα θρησκευτικο διχωρος ναος προναος σηκος ιερο τριμερη τριμερες εσωτερικη διαιρεση βοηθητικο δωματιο λαξευση βωμος κυκλικη δεξαμενη βροχινο νερο ταφικος τυμβος, νεκροταφειο μολυβδινη επιγραφη Δωδωνη ελινος αιλινος αμπελος αμφι ελισσομαι ελινοι ελενοι κλημα αμπελος ελισσω, ελικας, ελιξη > ελινοφορος, ελινοτροπος θεα Ισις, μπουκλα μαλλι υμνος ανδρος ελενη ελιξ, ελμις σκωληξ, σκουληκι ειλεω ειλεος Fελιν / γελιν, ιστουργουντας ωδη λεξις λεξη πελασγικη πελασγοι αμπελι ελινη μελινη λακωνωνικα ελιμαρ, κεγχρος ελινοκοκκιον ελινοκοκκιο ελινοκοκκι κοκκινωπο αλατι, αλας νιτρον νιτρο υαλιζων υαλι γυαλι ελινυω σχολαζω ληγω οκνω, αναπαυομαι στραγγευομαι διατριβω ελινυων, αναπαυομενος ελινυες, ελινυαι ημεραι ημερς ημερα αναπαυσεως αναπαυσης αναπαυση αναπαυσις επιθετο επιθετα ελινυμενος, διας Ζευς διος Κυρηνη Φιλητας Οππιανος Κυνηγετικα Νοννος Διονυσιακοα Ησυχιος Αθηναιος Ευσταθιος διδυμο επιθετος ορθογωνιος διαδρομος αετωμα αετωματικο γλυπτο πηλινο πηλος λατρεια λατρευτικο αντικειμενο αμπελοτοπος.

Από το βιβλίο ¨Οσα θυμάμαι¨ του Χρυσόστομου Ζούλα- δήμαρχου τότε!

«Άρχισαν να έρχονται κιβώτια με παιγνίδια, σοκολάτες και άλλα γλυκά από συλλόγους, τράπεζες, βιομηχανίες και από ιδιώτες. Και από Φιλιαταίους της διασποράς ήρθαν δώρα. Εντυπωσιακή η προσφορά.

Για τη γιορτή κάλεσα Φιλιαταίες κυρίες να βοηθήσουν. Μαζεύτηκαν με χαρά οι κυρίες στο οικοτροφείο μου που υπήρχε και ο χώρος και τα μέσα και έφτιαξαν πολλές λαμαρίνες με πρωτοχρονιάτικες πίτες, τόσες που να φτάνουν για όλους τους παρευρισκόμενους στη γιορτή. (στη φωτογραφία δεξιά οι κυρίες που επιμελήθηκαν τα γλυκά και τις πίτες). Τα παιγνίδια επίσης -καλά παιγνίδια που στείλανε- θα έφταναν για όλα τα παιδιά.

Η γιορτή πραγματοποιήθηκε στην επάνω πλατεία ένα παγωμένο απόγευμα του Δεκέμβρη 1966. Ήταν μια πρωτόγνωρη πρωτοχρονιάτικη γιορτή για τα παιδιά, αλλά και τους Φιλιαταίους κάθε ηλικίας, που αψήφησαν την παγωνιά και ήρθαν να χαρούν το πανηγύρι όλοι μαζί, όπως ταιριάζει την ημέρα αυτή. Την πρώτη ενός νέου χρόνου. Μεγάλη βοήθεια είχα από την Μιράντα και την αδελφή μου Μαίρη (στη φωτογραφία αριστερά H Μιράντα, ο Κ. Στρουγκάρης, ο Σιάτας ο κ. Βύρωνας κλητήρας του Δήμου, εγώ στη γιορτή).

Το Δημοτικό συμβούλιο απουσίαζε με εξαίρεση τον Κώστα Στρουγγάρη και τον Γιάννη Μικρούλη που ήταν απασχολημένος και στο μαγαζί του.

Οι αντίπαλοι μου, άφαντοι. Στη γιορτή ήταν ο Μητροπολίτης Τίτος, ο Νομάρχης, ο Διοικητής του 628ου τάγματος, ο διοικητής των ΤΕΑ, η φιλαρμονική και πολλοί, πάρα πολλοί Φιλιαταίοι και βέβαια τα πολλά παιδιά.

Ο Δεσπότης έκοψε την πίτα, συνέχισε ο Νομάρχης και μετά εγώ.

Οι λαμαρίνες με την πίτα άδειαζαν γρήγορα. Τα μαχαίρια έκοβαν την πίτα, τα χέρια έπαιρναν και στα πρόσωπα των συμπολιτών μου διαγράφονταν η χαρά τους.

Τα παιδιά με ένα τυχαίο αριθμό που έπαιρναν από ένα καλαθάκι, ξεχωριστά νούμερα για αγόρια–κορίτσια, για να είναι ανάλογα τα παιγνίδια, όπως τα είχαμε ξεχωρίσει.

Κάθε παιδί -χωρίς διάκριση, φτωχά –πλούσια- με το παιγνίδι που τους έτυχε. Ήταν μια πρωτόγνωρη πρωτοχρονιάτικη γιορτή για τα παιδιά, αλλά και για τους Φιλιαταίους που αψήφησαν την παγωνιά και ήρθαν να χαρούν το πανηγύρι όλοι μαζί, όπως ταιριάζει την ημέρα αυτή. Την πρώτη ενός νέου χρόνου».

Αργά μια νύχτα … μια νύχτα όχι σαν όλες τις άλλες …

Μπροστά μου ο Φύλακας και Άγγελος μαζί, ίδιο αέρινο ξωτικό της λίμνης…

Πλάι μου, πίσω μου και γύρω μου, ένας τεράστιος υδάτινος καθρέφτης…

Ένας τεράστιος νυχτερινός καθρέφτης μιας πόλης με φώτα μαγικά και λαμπυρίζοντα, και που τα ίχνη της ίσα που αχνοφαίνονται μέχρι που χάνονται, πίσω στο χρόνο, στην ιστορία…

Εκεί που τελειώνει η πόλη, αγκαλιάζει με το χείλος της τα χείλια της λίμνης. Φιλιούνται στόμα με στόμα, σαν μια αδιατάρακτη φυσική και Διονυσιακή ενότητα.

Μια λίμνη, ίδιος νυχτερινός ανδαλουσιανός καθρέπτης …

Μια λίμνη, τουλάχιστον δύο εκατομμυρίων χρόνων ζωής και παρουσίας στον χώρο..

Μια λίμνη, που ακούραστα, αιώνες τώρα, πότε σε φωτεινούς, πότε σε σκοτεινούς και ζοφερούς χρόνους, σαν πηγή ζωής και τροφής, τρέφει και ταΐζει τα πάντα ...

Ως εραστής και λάτρης της μυθοπλασίας, ως γνήσιος και αληθινός ‘’συνομιλητής ‘’ των καθρεφτών, περιμένω…

Περιμένω με λαχτάρα και μυστηριακή αδημονία, σιμά και κοντά στο ‘’ φωτισμένο σκοτάδι ‘’ της, να ζωντανέψουν…

Να ζωντανέψουν μύθοι, θρύλοι, ιστορίες, παραδόσεις…

Περιμένω το ‘’ ζωντάνεμα ‘’ μιας άλλης εποχής, μιας εποχής στο πρόσωπο της τραγικής Φροσύνης … που σαν άλλη Γοργόνα, λιμνίσια όμως αυτή τη φορά, να αναδύεται και να ρωτά με τον πόνο και την αγωνία ζωγραφισμένη, στο αναλλοίωτο από τον χρόνο πρόσωπό της :

ΓΙΑΤΙ ;;; … ΓΙΑΤΙ ;;; … ΓΙΑΤΙ ;;; …

Αλλά …μάλλον μάταια περιμένω αυτή την ανάδυση …

Όμως δεν απελπίζομαι … και συνεχίζω να ελπίζω σε αυτό το ‘’ συναπάντημα ‘’… Αύριο, μεθαύριο, κάποτε … δεν μπορεί παρά να γίνει …

Όμως αναρωτιέμαι και ακόμα το ψάχνω :

Αλήθεια, τι θα μπορούσα να απαντήσω σε αυτό το βασανιστικό ΓΙΑΤΙ;

Με αυτή τη σκέψη, με αυτή μου την απορία να μεγαλώνει μέσα στο νου και την καρδιά μου, σιγά – σιγά, χάνεται το αντιφέγγισμα της νύχτας, αρχίζει να χαράζει, όλα αλλάζουν και πάλι γίνομαι γήινος…

Με βήματα βαριά και αργόσυρτα, παίρνω τον δρόμο της επιστροφής, για το καλά προφυλαγμένο άντρο μου …

Όμως νιώθω ότι κάτι δικό μου άφησα εκεί … με ό,τι αυτό σημαίνει …

Όμως νιώθω βαθιά μέσα μου, το αισθάνομαι, ότι οι θρύλοι, οι μύθοι και οι παραδόσεις του Χθες, σίγουρα θα με καλέσουν πάλι, σε μια νέα ‘’ ΣΥΝΟΜΙΛΙΑ ‘’… και μάλιστα πολύ σύντομα …

ΧΡΟΝΟΣ ΓΡΑΦΗΣ,

ΛΙΓΟ ΠΡΙΝ ΤΟ ‘’ΦΕΥΓΙΟ’’ ΤΟΥ 2024 …

ΛΙΓΟ ΠΡΙΝ ΤΟ ΧΑΡΑΜΑ ΤΟΥ 2025 … ΑΛΚΗΣ ΦΑΤΣΙΟΣ

Είκοσι χρόνια μετά την πρώτη του κυκλοφορία από τον εκδοτικό οίκο Λιβάνη, το βιβλίο της Άννας Ι. Στεργίου «Τα μάτια του φόβου» (2004), που είχε εξαντληθεί η πρώτη του έκδοση κι επανακυκλοφορεί στην εκπνοή του 2024 ξανά με νέο ανανεωμένο εξώφυλλο από τον εκδοτικό οίκο Κομνηνός.

Το βιβλίο περιγράφει μέσα από την ιστορία ενός γιατρού, τις αγωνίες και τα προβλήματα των ασθενών με ψυχικά νοσήματα και των νησιωτών σ΄ ένα απομακρυσμένο νησί του Αιγαίου. Αυτό το βιβλίο χάρισε στην Άννα Στεργίου, το βραβείο της Γυναίκας της Θεσπρωτίας της χρονιάς για το 2005 από τον Σύνδεσμο Γυναικών Ηπείρου και θεωρήθηκε από τις καλύτερες πρωτοεμφανιζόμενες συγγραφείς, σύμφωνα με δημοσιεύματα του Τύπου εκείνης της εποχής.

Μέχρι σήμερα, είκοσι χρόνια μετά την πρώτη του κυκλοφορία, «Τα μάτια του φόβου», θεωρούνται από τα σημαντικότερα λογοτεχνικά βιβλία, που έχουν γραφτεί για την ψυχική ασθένεια, διότι συμβάλλουν στην αποφυγή του κοινωνικού στίγματος.

Η Άννα Στεργίου σπούδασε Κοινωνιολογία στο Πανεπιστήμιο Κρήτης κι εργάστηκε πάνω από 20 χρόνια στην ιστορική εφημερίδα «Ελευθεροτυπία».

Τα πρώτα χρόνια ασχολήθηκε κυρίως με το επαρχιακό και το ελεύθερο ρεπορτάζ και με θέματα λαϊκού πολιτισμού. Υπήρξε κατά καιρούς διαπιστευμένη συντάκτρια στα υπουργεία Ναυτιλίας κι Αιγαίου, Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, Περιβάλλοντος, Ανάπτυξης, Τουρισμού, Υγείας και Ψηφιακής Πολιτικής κ.ά. Μετά το 2016 είναι κοινοβουλευτική συντάκτρια.

Εργάστηκε ως εκφωνήτρια ειδήσεων και παραγωγός ραδιοφωνικών εκπομπών, είχε δικές της στήλες σε εφημερίδες και περιοδικά κι ήταν η πρώτη Ελληνίδα, που έγινε διευθύντρια σε αγροτική ιστοσελίδα. Εργάστηκε επίσης σε μεγάλες αγροτικές επιχειρήσεις κι αγροτικούς επιστημονικούς φορείς από θέσεις ευθύνης. Εξαιτίας της συνεισφοράς της στον αγροτικό χώρο, ονομάστηκε τιμητικά: «Η Κυρά του Αγροτικού».

Ως κοινωνιολόγος έχει παρουσιάσει εργασίες της σε επιστημονικά συνέδρια για την Κοινωνιολογία και τα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης.

Τα παιδικά της βιβλία έχουν παρουσιαστεί σε σχολεία, κέντρα μελέτης, δήμους κι έχουν τεράστια αποδοχή από τα παιδιά.

Το 2023 ορκίστηκε κι ως Κοινωνιολόγος της Ενέργειας και της Ψηφιακής Κοινωνιολογίας αποφοιτώντας από το μεταπτυχιακό πρόγραμμα σπουδών: «Κλιματική Κρίση, Ψηφιακές Τεχνολογίες κι Επικοινωνία» του Τμήματος Ψηφιακών Συστημάτων του Πανεπιστημίου Πειραιά.

Ειδικότερα η Msc Κοινωνιολογίας, Άννα Ι. Στεργίου έχει γράψει τα βιβλία:

· Τάσος Χαλκιάς: το φύσημα του θεού». Εκδόσεις Μιχάλη Σιδέρη. Αθήνα. 2014 [Βιογραφία]

· Οι Ατρόμητοι της Μαργαριτοχώρας. Η κλοπή των λαγηνιών από το αρχαιολογικό μουσείο της Αθήνας. Εκδόσεις Κομνηνός. Αθήνα. 2022. [Παιδικό]

· Οι Ατρόμητοι της Μαργαριτοχώρας. Το κυνήγι των λαθρέμπορων ζώων στην Κένυα. Εκδόσεις Κομνηνός. Αθήνα. 2022. [Παιδικό].

· Η κυρά του Δράκου. Εκδόσεις Κομνηνός. Αθήνα. 2022. [Λογοτεχνία].

· Ο Δίδυμος Καπιταλισμός. Εκδόσεις Κομνηνός. Αθήνα. 2023 [Επιστημονικό].

· Τα μάτια του φόβου. Εκδόσεις Κομνηνός (2η έκδοση). Αθήνα. 2024. [Λογοτεχνία]

· Δυο ποιήματά της έχουν μελοποιηθεί με κλαρίνο από τους κλαρινίστες Γιώργο Βρακά και Δόκιμο Χαραλάμπους και κυκλοφορούν σε cd της Ομοσπονδίας Μουργκάνας Θεσπρωτίας.

· Μαντινάδες της έχουν επιλεγεί κι έχουν δημοσιευθεί στον συλλεκτικό τόμο με τίτλο: «Για το Αρκάδι», για τα 150 χρόνια από την πυρπόληση της μονής Αρκαδίου της Μητρόπολης Ρεθύμνης κι Αυλοποτάμου υπό την αιγίδα του Πανεπιστημίου Κρήτης.

Το 2025 αναμένεται να κυκλοφορήσει πάλι από τις εκδόσεις Κομνηνός το νέο λογοτεχνικό βιβλίο της: «Το παρελθόν χτυπά την πόρτα» ενώ ετοιμάζει ένα θεατρικό έργο - παραμύθι για μικρούς και μεγάλους.

Σπαρμένα στη γη της Θεσπρωτίας βρίσκονται δεκάδες πετρογέφυρα, άλλα γκρεμισμένα σήμερα, κι άλλα που αντέκουν στη φθορά. 

Μονότοξα η πολύτοξα, με ξύλινο ζεύγμα η υδατογέφυρες, δείχνουν το μεράκι των κατασκευαστών τους. 

Διασχίζοντας για περίπου 20 λεπτά το παλιό και κατεστραμμένο πλέον Πάρκο της Πέρδικας στη Θεσπρωτία, συναντά κανείς το Γεφύρι του Αη Θανάση να στέκει επιβλητικό πάνω από τον μικρό ποταμό Αγιώτικο, ανάμεσα στα δέντρα και τους θάμνους. 

Η κατασκευή της γέφυρας εκτιμάται πως έγινε προ 1.000 ετών. 

Στέκεται όρθιο από το 1798 μέχρι σήμερα και εξυπηρετεί όλα τα χωριά της περιοχής. 

Πριν γίνει το γεφύρι, τα χωριά έχασαν πολλούς ανθρώπους και ζώα, στην προσπάθεια να περάσουν το ποτάμι. 

Μεταξύ αυτών που χάθηκαν στον ποταμό ήταν και ο καλόγερος του Μοναστηριού της Καμίτζανης που παρασύρθηκε μαζί με τα άγια λείψανα. 

Το γεφύρι εγκαινίασαν επτά παπάδες ενώπιον όλων των κατοίκων των χωριών της περιοχής και έγινε μεγάλο γλέντι. 

Το γεφύρι της Γκρίκας 

Την κατασκευή του γεφυριού χρηματοδότησαν η Μονή Καμύτσιανης Τσαμαντά και οι κοινότητες Τσαμαντά, Πόβλας (Αμπελώνα) και Λιδίζδας, που συγκέντρωσαν χρήματα αναλογικά από τους κατοίκους. (Λέγεται μάλιστα ότι ένας κάτοικος του Τσαμαντά δεν είχε χρήματα κι έδωσε μια κατσαρόλα. 

Μετά από ένα ξέφωτο και ένα μονοπάτι καλυμμένο από φύλλα βελανιδιάς, στέκεται το Γεφύρι της Γκούρας στην κοινότητα Λιά Θεσπρωτίας. 

Χτίστηκε το 1940, ενώ διπλά από το γεφύρι υπάρχει η βρύση Γκούρα και στέκεται επιβλητικός ένας πλάτανος. 

Το Γεφύρι της Εκκλησίας βρίσκεται στην περιοχή της Μουργκάνας, στο χωριό Τσαμαντάς και λίγο πριν από την κεντρική πλατεία, «κρυμμένο» μέσα στις φυλλωσιές της περιοχής. 

Μέσα στο χωριό Άγιοι Πάντες, βρίσκεται το Γεφύρι της Καβάλας. 

Σύμφωνα με τους κατοίκους του χωριού, κατασκευάστηκε πριν από περίπου 100 χρόνια και ανακαινίστηκε το 2004. 

Στην περιοχή της Ελαίας Θεσπρωτίας, κάτω από τους Φιλιάτες και αφού διασχίσει κανείς ένα χωμάτινο δρόμο ανάμεσα στους αγρούς, συναντά το Καλπακιώτικο Γεφύρι. 

Το γεφύρι κατασκευάστηκε στις αρχές του 19ου αιώνα και βρίσκεται 300 μέτρα έξω από το χωριό Ελαία. 

Τα γεφύρια του Ζάναλα και της Λίμνης βρίσκονται στην είσοδο του χωριού Λίστα Θεσπρωτίας

Είναι η παλαιότερη φωτογραφία Θεατρικής παράστασης στο Φιλιάτι και πιθανόν στη Θεσπρωτία Την εκδήλωση διοργάνωσε το ΔΙΔΑΣΚΑΛΕΙΟ Φιλιατών, το οποίο ήταν κάτι σαν Ακαδημία, έβγαζε δασκάλες- νηπιαγωγούς, λειτούργησε απο το 1926 έως το 1936 με δ/ντρια την Σουζάνα Ζαμπίρη. Μεταξύ των απόφοιτων ήταν και οι: Αλίκη Οικονόμου Βενέτη, Νίκη Πασχόπουλου- Αγαρτζίδη, Μαγδαληνή Μαρκατσέλη, Ευφροσύνη Γούση- Κομιανού από τη Φανερωμένη, Τερψιχόρη Τσόγκα από τη Σαγιάδα σύζυγος Βασιλείου Μικρούλη, Δημητρούλα Ντέντε από του Τσαμαντά σύζυγος του δάσκαλου Βασιλείου Μάκκα, Ευγενία Τσιροπούλη από το Φιλιάτι κόρη του Λάμπρου Τσιροπούλη, Κούλα Στεργίου από το Πλαίσιο, Ελένη Κούλη από το Πλαίσιο, Θεοφανώ, Τσανακλίδου Μαρίκα, Κοντυλένια Βασιάδη από το Φιλιάτι, Γιαννούτσου από το Πλαίσιο, Κλεονίκη Γώγου από του Τσαμαντά μητέρα του δάσκαλου Γεράσιμου Γώγου, Ευγενία Κύρκου συζυγος Λεωνίδα Στολάκη, Ελένη Σούλη από του Τσαμαντά σύζυγος του Κυράτση, Περσεφόνη Γάτου από το Γηρομέρι και άλλες που δεν γνωρίζουμε ονόματά και θα θέλαμε βοήθεια ή και διόρθωση, σε πιθανά λάθη μας…

Πληροφορίες μετάβασης: