David Wallace | Ο αμφιλεγόμενος ταγματάρχης που σκοτώθηκε στην μάχη της Μενίνας και τάφηκε στην Παραμυθιά

Η ιστορία του ταγματάρχη David Wallace (Δαβίδ Γουάλας), μπορεί να γεμίσει από μονή της ένα ολόκληρο βιβλίο που θα τα έχει όλα. Ηρωισμούς, πολέμους, πολιτική, κατασκοπείες, λαογραφία, πατριδογνωσία και πολλά άλλα.

Ο David Wallace, σκοτώθηκε στην μάχη της Μενίνας στις 17 Αυγούστου του 1944, υπερασπιζόμενος της Παραμυθιά με τις δυνάμεις των Εθνικών Ομάδων Ελλήνων Ανταρτών ΕΟΕΑ.

Κηδεύτηκε στο 1ο κοιμητήριο Παραμυθιάς και από τότε έχει πέσει μια “σιγή ασυρμάτου” όσο αφορά στην αναφορά του ονόματός του. Την νεκρική σιγή, έσπασαν οι γκάιντες και οι παραδοσιακές στολές του αγήματος των Σκωτσέζων, που βρέθηκαν στην Παραμυθιά πριν μερικά χρόνια, αποτίοντας φόρο τιμής στον τάφο του Wallace στο νεκροταφείο Παραμυθιάς.

Αν εξαιρέσουμε την ονοματοδοσία μιας οδού στο όνομα του, από το δήμο Παραμυθιάς, δεν υπάρχει καμιά αναφορά στον αμφιλεγόμενο ταγματάρχη. Και λέμε αμφιλεγόμενο, γιατί για άλλους είναι ήρωας και για άλλους ήταν απλα κατάσκοπος των Άγγλων.

Η ταπεινή μας γνώμη είναι πως ισως το ένα δεν αναιρεί το άλλο. Κρατάμε το οτι βρέθηκε στην περιοχή στους αγώνες για την απελευθέρωση της πατρίδας, κρατάμε το οτι σκοτώθηκε στην μάχη της Μενίνας και ας μην πολεμούσε, και ολα τα άλλα είναι αντικείμενο έρευνας.

Την δική του έρευνα για τον Wallace, που εχει μεταφέρει στην paramyhia-online,gr, έχει κάνει και ο διευθυντής της παιδιατρικής κλινικής του νοσοκομείου των Βρυξελλών Ιωάννης Παπαδόπουλος, στον οποίο εκμυστηρεύτηκε η οικογένεια του ταγματάρχη, την πρόθεση της για το γύρισμα της ταινίας για τον βίο του Wallace απο το BBC.

Η τοπική κοινωνία, μάλλον δεν είναι ακόμα ώριμη, για την δημιουργία ενός ανοιχτού διάλογου για την ζωή και τον ρόλο του Wallace στην Ελλάδα, ωστόσο κάλο είναι να αρχίσουμε να αναφέρουμε κάποια στοιχεία, που προκύπτουν απο τις ιδιες αναφορές τουWallace, στην απόρρητη αναφορά του για την κατάσταση στην κατοχική Ελλάδα (29 Αυγούστου 1943).

Και λέμε πως δεν ειναι ώριμη η τοπική κοινωνια για την δημιουργία ενός ανοιχτού διάλογου για την ζωή και τον ρόλο του Wallace, γιατι οταν προ πενταετίας σηζητηθηκε στο Δημοτικο Συμβούλιο της Παραμυθιάς, αίτημα για την αλλαγή της ονομασίας της οδου που φέρει το ονομα του, παραλίγο να ξεσπάσει “εμφύλιος”.

O David John Wallace (1914-1944) καταγόταν από παλιά και πλούσια οικογένεια της Σκωτίας. Πατέρας του ήταν ο David (Euan) Wallace (1892-1941), υπολοχαγός των «Life Guards», του πλέον εκλεκτού Σώματος της βρετανικής Βασιλικής Φρουράς, και μητέρα του η λαίδη (Mary) Idina Sackville of Petworth. Σπούδασε στα κολέγια Heathfield και Eton, και αρχαία ελληνική και λατινική γραμματεία στο κολέγιο Balliol της Οξφόρδης.

Το άριστα στο πτυχίο του, τού εξασφάλισε μια υποτροφία για την εκπόνηση διδακτορικής διατριβής, με θέμα τα φραγκικά κάστρα στην Ελλάδα, γεγονός που τον οδήγησε στη χώρα μας, το 1939, για μια εκτεταμένη περιοδεία, μαζί με τη γυναίκα του.

Η κήρυξη του πολέμου τον βρίσκει στην Ελλάδα, οπότε διορίζεται ακόλουθος τύπου στη Βρετανική Πρεσβεία, στην Αθήνα. Τον Απρίλιο του 1941 εγκαταλείπει την Ελλάδα για να καταταγεί στο Βασιλικό Σώμα Τυφεκιοφόρων (King’s Royal Rifle Corps, KRRC), του βρετανικού στρατού. Το 1943, ο ελληνομαθής και καλός γνώστης τών ελληνικών πολιτικών πραγμάτων Wallace, (στο εξής W), επιλέγεται από το Foreign Office (στο εξής FO) να σταλεί και πάλι στη χώρα μας σε μιαν άκρως εμπιστευτική αποστολή (με τον βαθμό τού ταγματάρχη αυτή τη φορά), με την εντολή να αναφέρει σχετικά με την τρέχουσα κατάσταση στην «Ελεύθερη Ελλάδα».

Το FΟ δυσπιστούσε απέναντι στις αναφορές και στις (συμβιβαστικές κατά βάσιν) συστάσεις τού ταξιάρχου Eddie Myers, (αρχηγού τής Βρετανικής Στρατιωτικής Αποστολής στην Ελλάδα), και χρειαζόταν οπωσδήποτε ένα δεύτερο, φρέσκο «μάτι» τής απολύτου εμπιστοσύνης του. Ο Wallace, (ψευδώνυμο «Eduards»), ο οποίος τυπικά είχε την ιδιότητα του «πολιτικού συμβούλου» του Myers, έπεσε με αλεξίπτωτο σε περιοχή τού Ζέρβα (Ηπειρος) τη νύχτα τής 14ης Ιουλίου 1943.

Τέσσερες μέρες αργότερα έφτασε στο Κοινό Γενικό Στρατηγείο τών ανταρτών στο Περτούλι Τρικάλων, όπου και παρέμεινε ως το τέλος τής αποστολής του. Εκεί συναντήθηκε με όλους σχεδόν τους ανώτερους αξιωματικούς τής Βρετανικής Στρατιωτικής Αποστολής και ενημερώθηκε για το τι ακριβώς συνέβαινε στην περιοχή τού καθενός από αυτούς, αλλά και με όλους σχεδόν τους Έλληνες πρωταγωνιστές τών γεγονότων της εποχής. Ήταν «οξύνους» και «ευθύς», γράφει γι’ αυτόν ο Myers. Γράφει ακόμα ότι προκάλεσε κατάπληξη στον W η έκταση της επιβολής τού ΕΑΜ και του ΕΛΑΣ στον πληθυσμό τών βουνών, και ο «ακροαριστερός» πολιτικός έλεγχος που ασκούσαν επί του πληθυσμού αυτού. «Έμοιαζε έκπληκτος», συνεχίζει ο Myers, «με τον τρόπο που, ξανά και ξανά, έκανα τα στραβά μάτια μπροστά στην αθέμιτη συμπεριφορά τού ΕΛΑΣ -όταν αυτή δεν επηρέαζε σοβαρά τα επιχειρησιακά σχέδια- , προκειμένου να μη χάσω την εμπιστοσύνη του και να εκμεταλλευθώ τη μαχητική του αξία». Κατά τον Woodhouse, την εποχή εκείνη, είχε ξεσπάσει λυσσαλέα διαμάχη ανάμεσα στο FO και στη SOE (Special Operations Executive), σχετικά με τη διαχείριση των ελληνικών πολιτικών πραγμάτων. Η SOE Καΐρου, διακατεχόμενη από μια στενά στρατιωτική λογική, προέκρινε την ενίσχυση όλων ανεξαιρέτως των αντιστασιακών οργανώσεων, (ανεξαρτήτως πολιτικής ταυτότητος), ενώ το FO νοιαζόταν και για τις μεταπολεμικές εξελίξεις στην Ελλάδα.

«Κράμα συναισθηματισμού αλλά και πολιτικού κυνισμού, το κείμενό του είναι συνάμα προφητικό», γράφει ο Π. Μακρής-Στάικος. Ο W δεν διστάζει να εξάρει τα ηγετικά προσόντα τού Βελουχιώτη, επισημαίνοντας ταυτοχρόνως τον «διεστραμμένο» χαρακτήρα του και χαρακτηρίζοντάς τον «ανελέητο» και «σαδιστή». Δεν διστάζει να εξάρει τη δραματική προσωπικότητα του Α. Τζήμα, επισημαίνοντας ταυτοχρόνως την καταστροφική για την Ελλάδα βαλκανική πολιτική τού ΚΚΕ. Δεν διστάζει να αποκαλέσει τον Σαράφη «μηδενικό» και «ανδρείκελο», και να χαρακτηρίσει τους ΕΛΑΣίτες «κακά εκπαιδευμένους», «απειθάρχητους», και ανίκανους για σοβαρές στρατιωτικές επιχειρήσεις. Δεν διστάζει να υπογραμμίσει την οργανωτική αδυναμία του ΕΔΕΣ, παρομοιάζοντάς τον με ανεστραμμένη πυραμίδα, αφού τα πάντα εξαρτώνται από τον Ζέρβα.

Ωστόσο ο W δεν κατάφερε να αποφύγει κάποιες προφανώς λαθεμένες εκτιμήσεις / διαπιστώσεις. Π.χ. ότι στον «εθνικό αγώνα» δεν έλαβαν μέρος βασιλόφρονες.

Στο μνημείο που με φροντίδα και δαπάνη του Ν. Ζέρβα στήθηκε αργότερα στην Παραμυθιά, υπάρχει η ακόλουθη επιγραφή: «Εδώ, ανάμεσα στους συντρόφους του αντάρτες, αναπαύεται Ένας Άγγλος, ο ταγματάρχης David Wallace. Σκοτώθηκε στη μάχη τής Μενίνας στις 17 Αυγούστου του 1944. Η ελληνική γη έχει την τιμή να φιλοξενεί αυτόν τον ήρωα».

Τον Ιούλιο του 1944 ο Wallace επέστρεψε στην Ελλάδα, όπου και, λίγο αργότερα, άφησε την τελευταία του πνοή. Σκοτώθηκε στη μεγάλη μάχη τού ΕΔΕΣ εναντίον τών Γερμανών στη Μενίνα (σημερινή Νεράιδα) Θεσπρωτίας, στις 17 Αυγούστου 1944. Για τη δόξα τής Βρετανικής Αυτοκρατορίας, βεβαίως, αλλά και για την Ελλάδα. Δεν είχε ακόμα κλείσει τα τριάντα του χρόνια…

O W παρέμεινε στην Ελλάδα συνολικά 25 μέρες. Μια τόσο διεισδυτική (αλλά και «ακριβής» ως επί το πολύ) «φωτογράφιση» αν όχι «ακτινογράφηση» της τόσο περίπλοκης ελληνικής πραγματικότητος μέσα σε 25 μόνο μέρες, και μάλιστα κάτω από πολύ δύσκολες συνθήκες, αποτελεί ένα πράγματι «αξιοθαύμαστο επίτευγμα». Σημειωτέον ότι ο W ήταν τότε μόνο 29 ετών!

Στις 9 Αυγούστου 1943 ο W αναχώρησε αεροπορικώς για το Κάιρο, συνοδευόμενος από τον Myers και 6 αντιπροσώπους τών ανταρτικών οργανώσεων. Εκεί και συνέταξε (σε εντυπωσιακά σύντομο χρόνο) την περίφημη απόρρητη «αναφορά» του σχετικά με την επίσκεψή του στην Ελλάδα, την οποία παρέδωσε στον R. Leeper, (πρέσβη τής Αγγλίας στην εξόριστη ελληνική κυβέρνηση), την 29η Αυγούστου 1943. Την επομένη, ο τελευταίος την απέστειλε στο FO.

Ο W προβλέπει ολοκάθαρα την επερχόμενη σύγκρουση Άγγλων και ΕΛΑΣ. Δεν διστάζει να αποκαλέσει «δόλια» την τότε αγγλική πολιτική στην Ελλάδα. Την πολιτική, δηλαδή, της συνεχούς ενίσχυσης του (υπό κομμουνιστικό έλεγχο) ΕΛΑΣ, παρά την ολοφάνερη προοπτική τής συντριβής του από τους ίδιους τους Άγγλους, όταν ο ΕΛΑΣ θα επιχειρήσει να καταλάβει την εξουσία… Φαίνεται ότι η βαθιά απογοήτευσή του για τον αυτοκαταστροφικό χαρακτήρα τών Ελλήνων, (την αέναη διχόνοια μεταξύ τους, το ελληνικό «φρενοκομείο του Καΐρου» κ.τ.λ.), το έσπρωξαν σε μια διατύπωση, (σε άλλη, μεταγενέστερη έκθεσή του), που έκαμε τον ιστορικό Φλάισερ να μιλήσει για «μισελληνισμό» του W.

Να η επίμαχη παράγραφος: «Παρ’ όλη τη μεγάλη καλοσύνη και τη φιλοξενία τους, δεν βλέπω κάποιο λόγο για να αλλάξω την άποψή μου σχετικά με τους Έλληνες, όπως τη διαμόρφωσα στο Κάιρο. Έχω πειστεί ότι πρόκειται για έναν βασικά αδιόρθωτο και άχρηστο λαό, χωρίς μέλλον και χωρίς προοπτική να καταλαγιάσει και να ζήσει ομαλά, με οποιονδήποτε τρόπο, σε προβλέψιμο χρόνο. Το μέγεθος -σε ανθρώπους και χρήματα- της προσπάθειάς μας στην Ελλάδα, τελεί σε απόλυτη δυσαναλογία, όχι μόνο με τα αποτελέσματα που πετύχαμε εναντίον τών Γερμανών, αλλά και με την αξία τού ελληνικού λαού, που δεν είναι ικανός να σωθεί από τον ίδιο του τον εαυτό, ούτε και είναι άξιος του εαυτού του». Λίγο παρακάτω, βέβαια, ο ίδιος μιλάει για έναν λαό (τον ελληνικό) «αφοσιωμένο και ευγνώμονα», έναν «αδύναμο και διαιρεμένο σύμμαχο».

Χαρακτηριστικές / ενδεικτικές εκφράσεις τού Wallace στην εν λόγω απόρρητη αναφορά του:

«Ολόκληρος ο κεντρικός ορεινός όγκος που σχηματίζει τη ραχοκοκαλιά τής Ελλάδος είναι ολοκληρωτικά και απόλυτα ανεξάρτητος από την επιρροή ή την επαφή με τις δυνάμεις κατοχής και την κυβέρνηση των Κουίσλινγκ στην Αθήνα… Μπορείς να ταξιδέψεις από τη Φλώρινα μέχρι τα περίχωρα των Αθηνών απλώς με ένα διαβατήριο του ΕΑΜ»

«Η σοδειά είναι ενθαρρυντική και συγκεντρώνεται ταχύτατα, ενώ καταβάλλεται κάθε προσπάθεια ώστε το μεγαλύτερο μέρος της να μεταφερθεί στα βουνά, πριν προλάβει να το κατάσχει ο Άξονας. Η Βρετανική Αποστολή έχει διαθέσει σημαντικά ποσά για την αγορά ολόκληρης της συγκομιδής» (!!)

«Ο Ζέρβας …. Είναι αρκετά ευφυής, ώστε να αντιλαμβάνεται ότι το όνομά του δεν είναι επαρκώς σεβαστό για να εμπνεύσει την υποστήριξη που θα του επιτρέψει να επιβληθεί ως η πλέον σημαντική προσωπικότητα στην Ελλάδα, μετά την απελευθέρωσή της…. Είναι απόλυτα διατεθειμένος να αποδεχθεί τον βασιλέα και οτιδήποτε του ζητήσουμε στο μεταξύ…. Είναι φανατικός αντικομμουνιστής και ασφαλώς θα χρησιμοποιήσει τις δυνάμεις του για να αντισταθεί σε ένα πραξικόπημα του ΕΛΑΣ…. ….έχει την απόλυτη πεποίθηση πως η πολιτική κατευνασμού τού ΕΑΜ εκ μέρους της [Βρετανικής] Αποστολής είναι εσφαλμένη…. Θεωρεί ειλικρινά πως ενισχύουμε την ανάπτυξη του ΕΑΜ σε βαθμό που καθίσταται απειλή για τα συμφέροντά μας και για το μέλλον τής Ελλάδος…. Ο Ζέρβας είναι πραγματικός ηγέτης και εμπνέει μεγάλο σεβασμό και αφοσίωση στους οπαδούς του.»

[Το ΕΑΜ, ενώ αυτοπροβάλλεται ως συνασπισμός αριστερών κομμάτων] «στην πραγματικότητα αποτελεί κάλυψη της ηγεσίας του ΚΚΕ» «Το ΕΑΜ….θα συγκέντρωνε λιγότερους οπαδούς αν οι αληθινοί σκοποί του ήταν γνωστοί και οι άνθρωποι ελεύθεροι να εκφράσουν τη γνώμη τους».

[Οι χωρικοί τής Δυτικής Θεσσαλίας] «θα έδιναν τα πάντα για να απαλλαγούν από τον ζυγό τού ΕΑΜ. Δεν φοβούνται ότι οι Ιταλοί ή οι Γερμανοί θα παραμείνουν στην Ελλάδα για πολύ ακόμα. Φοβούνται, ωστόσο, τρομερά ότι το ΕΑΜ θα παραμείνει»…

[Οι αντάρτες του ΕΛΑΣ] «δεν συμμετείχαν στην τελευταία σειρά των επιχειρήσεων για την καταστροφή τών μέσων επικοινωνίας τού εχθρού πριν ακριβώς από την απόβαση στη Σικελία. Όλη η δουλειά έγινε από τους ίδιους τους Βρετανούς αξιωματικούς». «Η κεντρική διοίκηση του ΕΑΜ είναι κατά 90% κομμουνιστική». «Το ΕΑΜ…εκδίδει έναν εκπληκτικό αριθμό τοπικών εφημερίδων. Σε όλες, τα ¾ του χώρου τους είναι αφιερωμένα στη διαφώτιση, έναντι του ¼ που καταλαμβάνουν οι ειδήσεις, από τις οποίες πάλι τα ¾ αποτελούν νέα από τη Μόσχα». «Οι κομμουνιστές ουδέποτε λένε αυτά που εννοούν, ούτε και εννοούν αυτά που λένε».

[Το ΕΑΜ] «διέσυρε κάθε άλλη οργάνωση -πολύ συχνά και τη Βρετανική Αποστολή-, ενώ πάσχισε να διαλύσει κάθε ένοπλη ανταρτική ομάδα. Μόνον ο Ζέρβας ήταν πολύ ισχυρός για να τον διαλύσει το ΕΑΜ» «Ο δεύτερος παράγων ήταν η οξύτατη αντίδραση του ίδιου του ελληνικού λαού εναντίον τής πολιτικής τής βίας του ΕΑΜ απέναντι σε όλες τις άλλες ανταρτικές οργανώσεις και στις προσπάθειές του να μονοπωλήσει τον εθνικό αγώνα» «Η σύγχρονη Ελλάδα είναι ο κληρονόμος τής αρχαίας Ελλάδας και της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας».

[Ένας από τους πιο σημαντικούς λόγους τής μακράς αγγλόφιλης παράδοσης των Ελλήνων είναι ότι «για δεκαετίες και αιώνες, η Ελλάδα δεν είχε ελπίδα επιβίωσης ως έθνος ανεξάρτητο από τα σλαβικά Βαλκάνια, από τα οποία μοιραία θα είχε τελικά απορροφηθεί χωρίς την αγγλοσαξονική υποστήριξη».

«Οι συζητήσεις μας [στο Γενικό Στρατηγείο των ανταρτών] ουδεμία σχέση είχαν με κοινό στρατηγικό σχεδιασμό. Έμοιαζαν με διαπραγματεύσεις μεταξύ ανεξαρτήτων κρατών [!!], με την απειλή τής βίας να κρύβεται πίσω από κάθε λέξη που αρθρωνόταν». «Το ΕΑΜ δοκίμασε κάθε τρόπο προκειμένου να καλοπιάσει τον Ψαρρό και να τον παρασύρει στις τάξεις του, όπως είχε γίνει με τον Σαράφη, ο οποίος είχε πολύ χειρότερες εμπειρίες στα χέρια τών ανθρώπων του. Ο Ψαρρός, όμως, δεν είναι από το ίδιο μέταλλο και αρνήθηκε με αποφασιστικότητα». «Ουδεμία αμφιβολία διατηρώ για τη μεγάλη αντιδημοτικότητα του βασιλέως στην Ελεύθερη Ελλάδα. Είναι το θύμα δυόμισι ετών έντονης, φορτικής και ακατάσχετης προπαγάνδας, το μεγαλύτερο μέρος τής οποίας ωστόσο, αν και άδικο, είναι αληθοφανές».

[Η προπαγάνδα τού ΕΑΜ διαβεβαιώνει τους αμόρφωτους και δυστυχείς Έλληνες ότι «όλα τα δεινά τού παρελθόντος οφείλονται στον βασιλέα».

[Ένα τμήμα της κοινής γνώμης] «βλέπει τον βασιλέα ως πιθανό άξονα συσπείρωσης εναντίον τής κομμουνιστικής απειλής, όμως στην πραγματικότητα αυτό δεν σημαίνει πως είναι οπαδοί του». «Δεν υπάρχουν βασιλόφρονες ανταρτικές ομάδες, ούτε ηγέτες ούτε εφημερίδες». «Οπωσδήποτε, η δικτατορία Μεταξά υπήρξε αντιπαθής». «…σχεδόν όλοι οι αξιωματικοί οι οποίοι υπηρετούν σήμερα στα βουνά, ανήκουν σ’ εκείνους που δεν τους επέτρεψαν να πολεμήσουν στην Αλβανία».

«Ο Ζέρβας και ο ΕΔΕΣ αποδέχθηκαν τον βασιλέα ως παραχώρηση στις βρετανικές επιθυμίες». «Η Βρετανική Στρατιωτική Αποστολή αποτελείται από περίπου 60 αξιωματικούς και 40 υπαξιωματικούς, ενώ διαθέτει περισσότερους από 30 ασυρμάτους».

«Το θέαμα ανθρώπων [των Ελλήνων] που διατυπώνουν συνέχεια μεγαλοστομίες περί ελευθερίας και ηρωισμού, ενώ, προφανώς, θέτουν τις εσωτερικές τους πολιτικές διαφορές πάνω από οτιδήποτε άλλο και, στην κυριολεξία, χρειάζονται ξένους διαιτητές για να κρατήσουν τα μαχαίρια τους μακριά ο ένας από τον λαιμό τού άλλου» (!!)

[Το ΕΑΜ απαιτεί] «η οικονομική βοήθεια προς τα καμένα χωριά, στις περιοχές του, να καταβάλλεται από τις τοπικές οργανώσεις του και όχι από τους Βρετανούς αξιωματικούς-συνδέσμους, παρότι τα χρήματα αυτά είναι από τη βρετανική κυβέρνηση». «Το πρόσφατο συμφωνητικό των Εθνικών Ομάδων [Ελλήνων Ανταρτών] ευνοεί περισσότερο τους εχθρούς μας παρά εμάς και τούς φίλους μας».

«Να συνεχίσει η κυβέρνηση της Α.Μ. τον εξοπλισμό τών στοιχείων εκείνων που είναι τελείως αντίθετα προς τα ίδια της τα συμφέροντα και προς τα αληθινά συμφέροντα της Ελλάδος, τα στοιχεία τής αταξίας, της τυραννίας και του μπολσεβικισμού; Με τις μέχρι τώρα ενέργειές μας έχουμε προκαλέσει μια τέτοια κατάσταση πραγμάτων, ακόμα και στη σημερινή Ελλάδα, ώστε εάν τυχόν οι κομμουνιστές επιχειρήσουν τώρα ένα κίνημα και επιτύχουν -ή αποτύχουν ύστερα από μεγάλη αιματοχυσία-, για την απόπειρά τους αυτή θα έχουν εφοδιαστεί με όπλα από την κυβέρνηση της Α.Μ. Η ευθύνη μας απέναντι στον Θεό και στον ελληνικό λαό θα είναι πολύ βαριά. Και θα είναι ακόμα βαρύτερη διότι -αν και εμείς οι ίδιοι εξοπλίσαμε αυτούς τους ανθρώπους, σε σημείο που να απειλούν την ασφάλεια της χώρας- γνωρίζουμε ότι, στην έσχατη περίπτωση, δεν θα μπορέσουμε να παραμείνουμε απαθείς και να τους κοιτάζουμε να θριαμβεύουν. Θα αισθανθούμε δεσμευμένοι να καταστείλουμε εμείς οι ίδιοι τις ταραχές, ή να βοηθήσουμε τη νόμιμη ελληνική κυβέρνηση να το πράξει η ίδια» (!!)

«…πολλοί από τους Βρετανούς αξιωματικούς-συνδέσμους που υπηρετούν κοντά τους [στους ΕΛΑΣίτες] τους θεωρούν τελείως ανίκανους για σοβαρή εκπαίδευση και για σοβαρές στρατιωτικές επιχειρήσεις». [Σε περίπτωση σοβαρής πολεμικής σύγκρουσης Βρετανών και Γερμανών επί ελληνικού εδάφους]

«Εγώ τουλάχιστον, δεν μπορώ να διανοηθώ ότι η επιτυχία τών σχεδίων μας ή η ζωή πολλών Βρετανών στρατιωτών θα εξαρτηθεί από την αφοσίωση των Ελλήνων ατάκτων»…

«…ίσως έχουμε υπερεκτιμήσει τη στρατιωτική βοήθεια που θα προσφέρουν οι αντάρτες στις επιχειρήσεις μας».

«Η αναδιοργάνωση του ελληνικού στρατού, μετά την απελευθέρωση, θα αντιμετωπίσει τρομακτικά προβλήματα και το μεγαλύτερο από αυτά θα είναι, ασφαλώς, τι θα γίνει με τους αντάρτες. Ο ΕΛΑΣ μπορεί εύκολα να αντισταθεί στη διάλυσή του. Δεν βλέπω, όμως, πώς είναι δυνατόν να αποτελέσουν τη βάση τού νέου εθνικού στρατού αυτοί οι μασκαράδες που διοικούνται από δασκάλους»…

Σημείωση: Oτι αφορά τις αναφορές του Wallace, βασίζεται αποκλειστικά στο βιβλίο τού Π. Μακρή-Στάικου, «Βρετανική πολιτική και αντιστασιακά κινήματα στην Ελλάδα», οπου υπάρχει η αναφορά τού David J. Wallace.