Αποχαρακτηρισμός χερσαίας ζώνης λιμένα Ηγουμενίτσας | Του Αναστάσιου Σπ. Ευστρατίου

«ενός ατόπου δοθέντος μύρια έπονται», Σοφοκλής

Αφορμή για το παρόν κείμενο αποτέλεσε η επιβολή προστίμων σε καταστήματα τα οποία διατηρούν στέγαστρα / τέντες και λοιπές κατασκευές στην πρώην Χερσαία Ζώνη (Χ.Ζ.) .

Κατά τη συμμετοχή μου στην ευρεία διαδικτυακή σύσκεψη για την Χ.Ζ. το 2021, αλλά και σε άλλες συζητήσεις, είχα τονίσει ότι δεν πρέπει να αποχαρακτηρισθεί η Χ.Ζ..

Δυστυχώς, τα πρώτα αποτελέσματα και παρενέργειες αυτού του αποχαρακτηρισμού τα βλέπουμε τώρα με τα βαριά πρόστιμά σε βάρος των επιχειρήσεων υγειονομικού ενδιαφέροντος της περιοχής μας.

Εδώ θα ήθελα να επισημάνω το αυτονόητο: ότι αυτές οι επιχειρήσεις αποτελούν την «βαριά βιομηχανία» της περιοχής μας, με εκατοντάδες οικογένειες να βιοπορίζονται από αυτές (ιδιοκτήτες, προσωπικό κ.λπ.)

Μέχρι τον αποχαρακτηρισμό της Χ.Ζ. αυτές οι κατασκευές προστατεύονταν με τις διατάξεις του Ν. 4504/2017 :

«Μέχρι την 31η Μαρτίου 2025 είναι δυνατή, κατά παρέκκλιση κάθε άλλης διάταξης, η παραχώρηση της χρήσης του υποκείμενου και παρακείμενου χώρου των κατασκευών της παρ. 1, με απόφαση του φορέα διοίκησης και εκμετάλλευσης λιμένα, που κοινοποιείται στη Γενική Γραμματεία Λιμένων, Λιμενικής Πολιτικής και Ναυτιλιακών Επενδύσεων του Υπουργείου Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής»

Η παραπάνω ημερομηνία έπαιρνε και συνεχίζει να παίρνει διαδοχικές ετήσιες παρατάσεις.

Επίσης όπως αναφέρεται στην παρ. 4 του αρ. 96

«Κατά τη διάρκεια της αποκλειστικής προθεσμίας για την καθαίρεση των κατασκευών που υλοποιήθηκαν χωρίς άδεια ή καθ’ υπέρβαση αυτής και, εφόσον το άθροισμα των προστίμων και αποζημιώσεων που επιβλήθηκαν για την ανέγερση ή χρήση τους δεν υπερβαίνει τα τριάντα χιλιάδες (30.000) ευρώ, μη συνυπολογιζομένων τόκων και προσαυξήσεων, αναστέλλεται:

α) η εκτέλεση των πρωτοκόλλων κατεδάφισης και διοικητικής αποβολής και η έκδοση νέων, καθώς και

β) η επιβολή προστίμων και αποζημιώσεων για την ανέγερση ή χρήση των κατασκευών του παρόντος άρθρου, καθώς και η αναγκαστική είσπραξη των ήδη επιβληθέντων προστίμων και αποζημιώσεων.

γ) Η καθαίρεση των κατασκευών που υλοποιήθηκαν χωρίς άδεια ή καθ’ υπέρβαση αυτής, εντός της αποκλειστικής προθεσμίας του πρώτου εδαφίου της παρ. 3 του παρόντος άρθρου…»

Έτσι όλο αυτό το διάστημα αυτές οι κατασκευές μπορούσαν να παραχωρηθούν και εξαιρούνταν των προστίμων.

Ο αποχαρακτηρισμός της ζώνης λιμένα δημιούργησε μία νέα κατάσταση και η αρμόδια Υπηρεσία Δόμησης προχώρησε αναγκαστικά, κατόπιν καταγγελιών, στην επιβολή προστίμων.

Σε αυτό το σημείο καλό είναι να αναφερθεί ότι ο προηγούμενος φορέας διαχείρισης (Ο.Λ.ΗΓ.) είχε την δυνατότητα και την υποχρέωση, κατά την άποψη μου, να έχει προχωρήσει στην οριστική επίλυση του προβλήματος καθώς σύμφωνα με τον Ν. 4504/2017.

«1. Οι φορείς διοίκησης και εκμετάλλευσης Λιμένων, στις περιοχές δικαιοδοσίας των οποίων υφίστανται κατασκευές (σκίαστρα, τέντες, πέργκολες), που υλοποιήθηκαν χωρίς άδεια ή καθ’ υπέρβαση αυτής, οφείλουν εντός χρονικού διαστήματος ενός (1) έτους από την έναρξη ισχύος του παρόντος, να εκπονήσουν μελέτες, για την υλοποίηση νέων κατασκευών, με βάση τα παρακάτω κριτήρια:

α) αρμονική ένταξη στο φυσικό και δομημένο περιβάλλον, και ως προς το σχεδιασμό αλλά και ως προς τα χρησιμοποιούμενα υλικά,

β) εξασφάλιση εύκολης πρόσβασης για πεζούς και ΑμεΑ,

γ) εξασφάλιση προϋποθέσεων βιοκλιματικής συμπεριφοράς.»

Η ημερομηνία αυτή είχε πάρει διαδοχικές παρατάσεις, όπως η προηγούμενη, αλλά αυτό δεν δικαιολογεί τον φορέα για την μη υλοποίηση της, καθώς υπήρχε η οικονομική ευρωστία, αλλά και η αναγκαιότητα.

Επίσης, κατά τη γνώμη μου, ο ΟΛΗΓ θα μπορούσε να προχωρήσει και στην κατασκευή αυτών σαν ανταποδοτικό στην πόλη αλλά και στα ενοίκια που έχει λάβει όλα αυτά τα χρόνια.

Τι μπορεί να γίνει τώρα;

Κατά την άποψη μου το πρώτο που πρέπει να διεκδικηθεί είναι η τροποποίηση της απόφασης για αποχαρακτηρισμό. Όλοι οι φορείς της πόλης πρέπει να ενωθούν και να ζητήσουν την κατάργηση του αποχαρακτηρισμού και την τροποποίηση του νόμου έτσι ώστε ο Δήμος να μπορεί να την διαχειρισθεί ως χερσαία ζώνη μέσω π.χ. ενός δημοτικού Λιμενικού Ταμείου.

Αυτομάτως επανέρχεται η προστασία αυτών των χώρων και διαγράφονται τα πρόστιμα.

Πέρα από την διεκδίκηση σε πολιτικό επίπεδο οι νομικοί θα πρέπει να εξετάσουν και την νομιμότητα του αποχαρακτηρισμού, καθώς δεν ακολουθήθηκε η προβλεπόμενη από τον Ν. 2971/01 διαδικασία αποχαρακτηρισμού.

Εδώ, να επισημάνω ότι αυτή είναι η πρώτη από τις παρενέργειες που επιφέρει η αλλαγή του νομικού καθεστώτος από Χ.Ζ. σε δημόσιο κτήμα, παραλία, αιγιαλό ή παλαιό αιγιαλό.

Σταδιακά, θα εμφανισθούν και άλλα προβλήματα από αυτήν την απόφαση.

Γενικότερα η χερσαία ζώνη είναι μία έκταση η οποία διαχειρίζεται, αξιοποιείται πολύ ευκολότερα από ότι ο αιγιαλός , η παραλία κτλ… και η επιδίωξη της επαναφοράς είναι επιτακτική ανάγκη.

Στο ειδικότερο επίπεδο των προστίμων υπάρχουν πολλά να ειπωθούν, καθώς η κάθε κατασκευή χρήζει μίας διαφορετικής μεταχείρισης,εφόσον ισχύουν διαφορετικά νομικά καθεστώτα (π.χ. είναι άλλο ο αιγιαλός, ο παλαιός αιγιαλός και άλλο η δημόσια έκταση) έτσι γεννώνται θέματα αρμοδιότητας κτλ…

Επίσης, είναι διαφορετικό η ανέγερση να έγινε από δημόσιο φορέα (π.χ. Λιμενικό Ταμείο) και άλλο από ιδιώτη.

Αυτό όμως που είναι ιδιαίτερα σημαντικό να διερευνηθεί είναι τι έγινε κατά την «εξυγίανση» της χερσαίας ζώνης προ του αποχαρακτηρισμού.

Σύμφωνα με την Μ.Π.Ε. ΓΙΑ ΤΗΝ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΤΟΥ ΥΦΙΣΤΑΜΕΝΟΥ ΑΣΤΙΚΟΥ ΠΑΡΚΟΥ - ΒΟΡΕΙΟΥ ΤΜΗΜΑΤΟΣ ΧΕΡΣΑΙΑΣ ΖΩΝΗΣ ΛΙΜΕΝΟΣ ΗΓΟΥΜΕΝΙΤΣΑΣ (ΤΜΗΜΑ ΑΠΟ ΠΑΛΑΙΟ ΛΙΜΕΝΑ ΗΓΟΥΜΕΝΙΤΣΑΣ ΕΩΣ ΤΙΣ ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΕΙΣ ΤΕΙ):

«Στον άμεσο σχεδιασμό του ΟΛΗΓ, με την σύμφωνη γνώμη των φορέων διοίκησης και της τοπικής κοινωνίας, είναι η παραχώρηση με όλες τις νόμιμες διαδικασίες του βόρειου αυτού τμήματος της ΧΖΛ, στον Δήμο Ηγουμενίτσας, με τροποποίηση των ορίων της χερσαίας ζώνης λιμένος και εξαίρεση του Τμήματος από την ζώνη λιμένα, αφού πρώτα επιλυθούν τα θέματα εξυγίανσής της.»

Εδώ δημιουργούνται κάποια εύλογα ερωτήματα:

· Νομιμοποιήθηκαν αυτές οι εκτάσεις;

Αν ναι , τότε νομιμοποιήθηκαν και τα στέγαστρα / τέντες που υπήρχαν σε αυτές!

Άρα δεν υπάρχουν αυθαίρετες κατασκευές!

·Αν όχι , τότε πως έγινε η απόδοση στον Δήμο με παράνομες αυθαίρετες κατασκευές, τι είδους «εξυγίανση» έκανε ο Ο.Λ.ΗΓ. ;

 Και αν, ελπίζω πως όχι, δεν εμφανίσθηκαν αυτές οι υπάρχουσες κατασκευές στα σχέδια και τις μελέτες, μήπως υπάρχει σοβαρό θέμα για τη συνολική διαδικασία που ακολουθήθηκε;

Σε κάθε περίπτωση οι μόνοι που δεν φταίνε είναι οι επιχειρηματίες, οι οποίοι από τη μια μέρα στην άλλη βρέθηκαν με μεγάλα πρόστιμα για χώρους και κατασκευές, που μερικές από αυτές υπάρχουν εδώ και δεκαετίες.