Το Σούλι στην Τέχνη

Το Σούλι στην Τέχνη

(Με αφορμή τις φετινές εορταστικές εκδηλώσεις τιμής και μνήμης για τα 223 χρόνια από το ολοκαύτωμα του Κουγκίου).

Λίγοι τόποι και λιγοστές κοινωνίες διαδραμάτισαν τόσο σπουδαίο ρόλο στην
ιστορία, όσο το Σούλι και οι Σουλιώτες. Οι μακροχρόνιοι ηρωικοί αγώνες και θυσίες
τους για την Ελευθερία δεν αποτέλεσαν μονάχα τα στέρεα θεμέλια της
Επανάστασης του 1821 και της Εθνικής μας Παλιγγενεσία. Ταυτόχρονα ενέπνευσαν
υπέροχους υπηρέτες της τέχνης, Έλληνες και Ευρωπαίους, σε όλες τις εκφάνσεις
της: Στη Λογοτεχνία, τη Ζωγραφική, το Θέατρο, τη Μουσική, τον Κινηματογράφο, τη
Γλυπτική. Θα απαιτούνταν σελίδες επί σελίδων ώστε να καταγραφεί ο τεράστιος
όγκος όλων αυτών των αφιερωμάτων ανά την Ελλάδα και την Ευρώπη. Τέτοιος ήταν
ο θαυμασμός των Σουλιωτών και των Σουλιωτισσών!
Με την ευκαιρία της φετινής εκδήλωσης τιμής και μνήμης για τα 223 χρόνια
της Θυσίας του Κουγκίου, ιδού κάποια τέτοια αφιερώματα (παντελώς ενδεικτικά)
όπου η τέχνη ύμνησε και έκλινε ταπεινά το γόνυ της στον τόπο και τους
«αδάμαστους» εκείνους ήρωες και ηρωίδες.
Στη Λογοτεχνία Ο Διονύσιος Σολωμός στο μεγαλόπνοο έργο του «Ελεύθεροι
Πολιορκημένοι»:
«…Στέκει ο Σουλιώτης ο καλός παράμερα και κλαίει
έρμο ντουφέκι σκοτεινό, τι σ’ έχω εγώ στο χέρι
όπου συ μού ‘γινες βαρύ κι ο Αγαρηνός το ξέρει…».
Ο Ανδρέας Κάλβος στην περίφημη «ωδή» «Εις Σούλι»:
«…Βράχοι υψηλοί, διαβόητοι, βουνά του Τετραχώρου,
από σας καταβαίνουσι πολλοί και δυνατοί
αδάμαστοι άντρες…»
Ο Αριστοτέλης Βαλαωρίτης στο ποίημα «Φυγή»:
«Τ’ άλογο τ’ άλογο, Ομέρ Βριόνη
το Σούλι εχούμησε και μας πλακώνει…»
Ο Εθνεγέρτης και πρωτομάρτυρας της Επανάστασης του -21 Ρήγας Φεραίος
στον πασίγνωστο «Θούριο»:
«…Σουλιώτες και Μανιάτες, Λιοντάρια Ξακουστά
Ως πότε στις φωλιές σας κοιμάστε σφαλιστά…»
Ο Μιχάλης Περάνθης στο μυθιστόρημα «Σουλιώτες».


Στη ζωγραφική ο Άγγλος Edoyard Lear με την υδατογραφία «SULI”, ο Ιταλός
Ludovico Lipparini με τον «θάνατο του Μάρκου Μπότσαρη», ο Γάλλος Ary Scheffer
με το έργο «Οι Σουλιώτισσες», ο Θεόφιλος με τα έργα «Ο χορός του Ζαλόγγου» και
«Ο Θάνατος του Μάρκου Μπότσαρη».
Στη Γλυπτική ο Βάσος Φαλυρέας με την προτομή του Φώτου Τζαβέλα στο
Σούλι και ο Γιώργος Ζογγολόπουλος με το γιγαντιαίο σύμπλεγμα του χορού των
Σουλιωτισσών στο Ζάλογγο Πρέβεζας.
Στο θέατρο ο Σπύρος Περεσιάδης με το θεατρικό «Ο χορός του Ζαλόγγου».
Στον Κινηματογράφο ο Τζέιμς Πάρις με την ταινία «Σουλιώτες», βασισμένη
στο ομώνυμο μυθιστόρημα του Μ. Περάνθη.
Στη Λυρική Μουσική ο Παύλος Καρέρ με τις δραματικές όπερες «Δέσπω, η
ηρωίς του Σουλίου» και «Μάρκος Μπότσαρης».
Πάνω απ’ όλα στη Δημοτική Ποίηση και Δημοτική Μουσική με τα πάμπολλα
«Σουλιώτικα τραγούδια» που απαγγέλλονται, τραγουδιούνται και χορεύονται από
τους μαθητές σε όλα τα Ελληνικά σχολεία, εσωτερικού και εξωτερικού, στα λαϊκά
πανηγύρια καθώς και στις πολυάριθμες άλλες εκδηλώσεις πολιτιστικού και εθνικού
περιεχομένου.
Θεωρώ πως όλα αυτά τα καλλιτεχνικά αφιερώματα στο Σούλι και τους
Σουλιώτες, όπως και οι ποικίλες εκδηλώσεις, αποτελούν τον καλύτερο και πιο
δημιουργικό τρόπο διαμόρφωσης της εθνικής Συνείδησης των νεοελλήνων. Μια
σταθερή, πολύτιμη και παστρική παρακαταθήκη για το αισιόδοξο μέλλον της
πατρίδας μας.
Σημ. Το μικρό τούτο άρθρο ας είναι και μια ελάχιστη απάντηση σε όσους
νομίζουν, καλοπροαίρετα ή μη, πως η κατά καιρούς ενασχόληση με το Σούλι, που
μέχρι σήμερα παραμένει, δυστυχώς, παντελώς υποβαθμισμένο από την ελληνική
Πολιτεία, αφορμάται από τοπικιστικούς και εθνικιστικούς λόγους. Μακριά από
μέρους μου τέτοιες εκδοχές.


Βαγγέλης Τσιρώνης
Φιλόλογος – Συγγραφέας