‘’ Ο ΤΥΧΑΙΟΣ ΘΑΝΑΤΟΣ ΕΝΟΣ ΑΝΑΡΧΙΚΟΥ ‘’ … … ΚΑΙ ΑΛΛΑ ΠΕΡΙ ΤΟΥ ΘΕΑΤΡΟΥ, ΑΠΟΤΟΚΑ ΔΙΑΝΟΗΤΙΚΑ ΓΕΝΝΗΜΑΤΑ … του Άλκη Φάτσιου

‘’ Ο ΤΥΧΑΙΟΣ ΘΑΝΑΤΟΣ ΕΝΟΣ ΑΝΑΡΧΙΚΟΥ ‘’ …

… ΚΑΙ ΑΛΛΑ ΠΕΡΙ ΤΟΥ ΘΕΑΤΡΟΥ,

ΑΠΟΤΟΚΑ ΔΙΑΝΟΗΤΙΚΑ ΓΕΝΝΗΜΑΤΑ …

του Άλκη Φάτσιου

Πριν λίγες ημέρες παρακολούθησα στο Υπαίθριο Θέατρο της Εταιρείας Ηπειρωτικών Μελετών (ΕΗΜ) στα Γιάννενα, μία θεατρική παράσταση που είχε ως τίτλο ‘’ Ο ΤΥΧΑΙΟΣ ΘΑΝΑΤΟΣ ΕΝΟΣ ΑΝΑΡΧΙΚΟΥ’’.


Πρόκειται για μία διασκευή, η οποία όμως ΣΕΒΕΤΑΙ απολύτως την ΝΟΗΜΑΤΙΚΗ ΣΤΟΧΕΥΣΗ του πρωτότυπου κειμένου, που είναι έργο του κορυφαίου ΙΤΑΛΟΥ συγγραφέα ΝΤΑΡΙΟ ΦΟ … Είναι δε χαρακτηριστικό ότι ο ίδιος ο ΝΤΑΡΙΟ ΦΟ, - να θυμίσω, βραβευμένος με Νόμπελ λογοτεχνίας, - έχει αναφέρει για το έργο του αυτό (αλλά και άλλα), ότι είναι … « ανοιχτό σε συνεχείς διαφοροποιήσεις, αφού το υλικό των έργων του το θεωρεί ΡΕΥΣΤΟ, και μπορεί αυτός που θα ασχοληθεί με αυτό να κάνει τις αναγκαίες προσαρμογές στην δική του ιστορική πραγματικότητα ». Εδώ ο Ντάριο Φο εννοεί ότι αυτό θα γίνεται, χωρίς να πληγεί η ΝΟΗΜΑΤΙΚΗ ΣΤΟΧΕΥΣΗ του έργου…


Ήταν λοιπόν μια ΕΚΠΛΗΚΤΙΚΗ ΠΑΡΑΣΤΑΣΗ, σε σκηνοθεσία και διασκευή ΓΙΑΝΝΗ ΚΑΚΛΕΑ, και βασικό πρωταγωνιστή έναν χειμαρρώδη και καταπληκτικό υποκριτή, ΠΑΝΟ ΒΛΑΧΟ. Αισθάνομαι, οφείλω να πω, ΤΥΧΕΡΟΣ που την παρακολούθησα.


Επρόκειτο για μια παράσταση δοσμένη με εντελώς σατυρικό τρόπο, που θυμίζει έντονα, όσον αφορά την εκφορά λόγου αλλά και την κίνηση, το είδος της Ιταλικής λαϊκής αυτοσχεδιαστικής κωμωδίας ΚΟΜΕΝΤΙΑ ΝΤΕΛ ΑΡΤΕ, η οποία με τη σειρά της έχει πάμπολλα στοιχεία από το είδος της σατυρικής κωμωδίας της Αρχαίας Ελληνικής Δραματουργίας… Αφορά δε ( θεματολογικά ) την ΔΙΑΦΘΟΡΑ της κάθε ΕΞΟΥΣΙΑΣ, την ΒΙΑ της κάθε ΕΞΟΥΣΙΑΣ, την ΑΥΘΑΙΡΕΣΙΑ της κάθε ΕΞΟΥΣΙΑΣ… Η διαχρονικότητα της παραπάνω θεματολογίας, αυτονόητη και στο ΣΗΜΕΡΑ, και στο ΑΥΡΙΟ….


Με την ευκαιρία αυτής της καταπληκτικής παραστάσεως ( ήταν ΘΕΑΤΡΟ με την κυριολεξία της λέξεως…) αισθάνομαι την ανάγκη να αναφέρω κάποιες απόψεις μου, σχετικά με την δημιουργία της ΘΕΑΤΡΙΚΗΣ ΠΡΑΞΕΩΣ και τη σχέση της με το ΚΟΙΝΟ …


Αναφορικά λοιπόν με την θέαση μιας θεατρικής παραστάσεως, πάντα πίστευα και πιστεύω, πάντα διαισθάνομαι, ότι βρίσκομαι μπροστά σε μια ‘’ΙΔΙΟΤΥΠΗ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΚΗ ΑΝΑΜΕΤΡΗΣΗ’’ στην διάρκεια της οποίας, αναμετρώνται δύο (2) πρωταγωνιστές, από τη μια ο ΘΕΑΤΗΣ (δηλ. το ΚΟΙΝΟ), και από την άλλη ο ΔΗΜΙΟΥΡΓΟΣ ή οι ΔΗΜΙΟΥΡΓΟΙ ( κείμενο- σκηνοθέτης- υποκριτές κ.λ.π. ), με επιδιωκόμενο στόχο (νομίζω πως έτσι πρέπει..) την πολιτιστική άρα και κοινωνική μέθεξη, μέσω της αμφίδρομης επικοινωνίας και συμμετοχής και με απώτερο στόχο να συμβάλλουν και οι δύο πλευρές, έστω και σε κάποιο βαθμό, στη δημιουργία του κοινωνικού ατόμου, του σκεπτόμενου πολίτη, με ότι αυτό συνεπάγεται για την ίδια την κοινωνία … Χαρακτηρίζω δε μια θεατρική παράσταση, σαν μια ΙΔΙΟΤΥΠΗ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΚΗ ΑΝΑΜΕΤΡΗΣΗ, γιατί σε αντίθεση με οποιαδήποτε άλλη - οποιασδήποτε μορφής- αναμέτρηση, εδώ στο τέλος θα υπάρξουν ΑΝΑΓΚΑΣΤΙΚΑ, ή και οι ΔΥΟ νικητές , ή και οι ΔΥΟ ηττημένοι…

Και εξηγούμαι :

ΣΕ ΟΤΙ ΑΦΟΡΑ ΤΟΝ ΘΕΑΤΗ ( ΚΟΙΝΟ ): Αν ο θεατής φεύγοντας, μετά το τέλος μιας θεατρικής παράστασης, διαπιστώσει ότι συνεπεία αυτής, ξεκίνησε μέσα του, μία διανοητική διεργασία ατομικού και κοινωνικού προβληματισμού· διαπιστώσει ότι τα νοήματα του έργου και τα μηνύματα της ΟΛΗΣ παραστάσεως, ανεξαρτήτως ποσοτικού βαθμού, του δημιούργησαν ερείσματα, για να νιώσει περισσότερο όχι μόνο ΑΝΘΡΩΠΟΣ, αλλά ανθρώπινος, περισσότερο ΚΟΙΝΩΝΙΚΟΣ ΠΟΛΙΤΗΣ, υπό την έννοια ότι είναι ΜΕΡΟΣ ενός ΟΛΟΥ· αν φεύγοντας αντιληφθεί, ότι αισθάνθηκε μια ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΚΗ και ταυτόχρονα ΣΥΓΚΙΝΗΣΙΑΚΗ φόρτιση…, ε τότε αυτός, (θεατής, κοινό), έχει ΚΕΡΔΙΣΕΙ, έχει ΝΙΚΗΣΕΙ. Είναι δε βέβαιον ότι η ΝΙΚΗ του αυτή, οφείλεται στον ΔΗΜΙΟΥΡΓΟ και τους λοιπούς συντελεστές της παραστάσεως ( υποκριτές κ.λ.π.), οι οποίοι με αυτή την έννοια, ΠΡΟΦΑΝΩΣ είναι και αυτοί ΝΙΚΗΤΕΣ…


ΣΕ ΟΤΙ ΑΦΟΡΑ ΤΟΥΣ ΔΗΜΙΟΥΡΓΟΥΣ της ΘΕΑΤΡΙΚΗΣ ΠΑΡΑΣΤΑΣΗΣ : Κατ ’αρχήν, ο βασικός συντελεστής μιας παραστάσεως ( σκηνοθέτης ), πέραν των ειδικότερων και όχι μόνο, γνώσεων περί της Θεατρικής Πράξεως, θα πρέπει να διαθέτει ένα ιδιαίτερο κριτήριο ΕΠΙΛΟΓΗΣ έργων και ΧΑΡΑΚΤΗΡΩΝ, αφού το στοιχείο αυτό, κατά την άποψή μου, αποτελεί το βασικό, το γενεσιουργό κύτταρο της υπό δημιουργίας Θ.Π….


Όμως προκειμένου να υπάρχει στον δημιουργό το παραπάνω στοιχείο, θα πρέπει να συντρέχει στο πρόσωπό του μια ΠΟΛΥΜΕΡΕΙΑ ΓΝΩΣΕΩΝ- σε σχετικά ικανοποιητικό βαθμό- και στα ΑΛΛΑ ΕΠΙΠΕΔΑ και ΤΟΜΕΙΣ του ΚΟΙΝΩΝΙΚΟΥ ΓΙΓΝΕΣΘΑΙ... Επιπλέον θα πρέπει επίσης να διαθέτει ένα- σε μεγάλο βαθμό- κατασταλαγμένο ΚΟΙΝΩΝΙΚΟ-ΠΟΛΙΤΙΚΟ ( αφού όλες οι ανθρώπινες εκδηλώσεις συνάπτονται με την πολιτική, υπό την ευρεία έννοια… ) που να στοχεύει σε μία ΑΛΛΗ ΠΟΙΟΤΗΤΑ ΑΝΘΡΩΠΟΥ, σε ΕΛΕΥΘΕΡΟΥΣ ΑΝΘΡΩΠΟΥΣ … και συνεπώς σε μία ΑΛΛΗ ΠΟΙΟΤΗΤΑ ΚΟΙΝΩΝΙΑΣ…, μιας ΚΟΙΝΩΝΙΑΣ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΕΝΗΣ προς το ΣΥΜΦΕΡΟΝ ΤΩΝ ΠΟΛΛΩΝ…


Περαιτέρω, οι συντελεστές που ΕΠΙΛΕΓΟΝΤΑΙ, για να υποδυθούν τους ΧΑΡΑΚΤΗΡΕΣ, εννοείται ότι θα πρέπει όχι απλά να διαθέτουν σε σχετικά ικανοποιητικό βαθμό το σχετικό χάρισμα ( ταλέντο), αλλά θα πρέπει παράλληλα να έχουν και ΙΚΑΝΗ ΓΝΩΣΤΙΚΗ ΔΥΝΑΤΟΤΗΤΑ, ώστε να αντιληφθούν το ΕΥΡΟΣ του ΧΑΡΑΚΤΗΡΑ που υποδύονται…


Αναφέρομαι παραπάνω, και ΕΠΙΜΕΝΩ, στην αναγκαιότητα γνώσης μίας ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΠΟΛΥΜΕΡΕΙΑΣ στο πρόσωπο των δημιουργών, γιατί είμαι και εγώ, από αυτούς που πιστεύουν, ότι Ο ΜΟΝΟΣΗΜΑΝΤΑ ΓΝΩΣΤΗΣ και ΕΙΔΙΚΟΣ, γνωρίζει κάποια ή πολλά, πάνω σε ένα ΑΥΣΤΗΡΑ ΠΕΡΙΟΡΙΣΜΕΝΟ ΚΟΙΝΩΝΙΚΟ ΠΕΔΙΟ, αλλά για τα υπόλοιπα πεδία, έχει σημαντική έως ΓΕΝΙΚΗ ΤΥΦΛΩΣΗ και ΑΓΝΟΙΑ, στερούμενος έτσι, ΟΛΩΝ των ιδιοτήτων ενός ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΑ ΚΟΙΝΩΝΙΚΟΥ ΠΟΛΙΤΗ, και κατά συνέπεια στερείται κατ ’αυτόν τον τρόπο, των ιδιοτήτων ενός ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΥ ΔΗΜΙΟΥΡΓΟΥ… Είμαι από αυτούς που πιστεύουν ότι, ο χώρος, το έδαφος του ΜΟΝΟΣΗΜΑΝΤΟΥ ειδικού είναι το πλέον ιδανικό για να αναπτυχθεί και να ευδοκιμήσει ο ΚΟΙΝΩΝΙΚΟΣ ΒΛΑΚΑΣ ( υφίσταται στην κοινωνία και αυτό το είδος…), ο οποίος ναρκοθετεί με την γενικότερη ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ του ΤΥΦΛΑ και ΑΓΝΟΙΑ, όχι μόνο αυτό που υποτίθεται υπηρετεί, αλλά και την εξέλιξη της ίδιας της κοινωνίας…. Ασπάζομαι δε απολύτως τις σχετικές απόψεις περί του ΚΟΙΝΩΝΙΚΟΥ ΒΛΑΚΑ (μονοσήμαντα ειδικού…), όπως αυτές αναπτύσσονται από γνωστούς διανοητές και συγγραφείς, όπως του ΜΠΕΡΝΑΡΝΤ ΣΟ, του Δ. ΧΑΡΙΤΟΠΟΥΛΟΥ, του Ε. ΛΕΜΠΕΣΗ κ.λ.π.


ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΙΚΑ : όταν, κατά την άποψή μου, συντρέχουν τα παραπάνω στοιχεία στους δημιουργούς μιας θεατρικής παραστάσεως, αφ ’ενός, και στον θεατή ( κοινό), αφ ’ετέρου, τότε, δεν μπορεί παρά να είναι ΕΥΤΥΧΕΣ το ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑ, με ΕΛΠΙΔΑ ΓΙΑ ΤΟ ΑΥΡΙΟ… αφού το πραγματικό ΘΕΑΤΡΟ, είναι ΠΑΝΤΑ μία ΑΛΗΘΕΙΑ !!!!


ΚΡΙΝΩ ΣΚΟΠΙΜΟ ΣΤΟ ΚΛΕΙΣΙΜΟ ΤΟΥ ΚΕΙΜΕΝΟΥ ΜΟΥ, ΝΑ ΠΑΡΑΘΕΣΩ ΣΥΝΑΦΕΙΣ ΑΠΟΨΕΙΣ του μεγάλου θεατρανθρώπου ΚΑΡΟΛΟΥ ΚΟΥΝ :

« Το Θέατρο δίνει την δυνατότητα, να συνδεθούμε, να συγκινηθούμε
Να αγγίξουμε ο ένας τον άλλο, να νιώσουμε μαζί μιαν αλήθεια.
Να γιατί διαλέξαμε το Θέατρο, σαν μορφή εκδήλωσης του ψυχικού μας κόσμου.
Η Τέχνη είναι μεγάλη. Θα την πλησιάσουμε με ευλάβεια και σεβασμό.

ΔΕΝ ΕΧΟΥΜΕ ΤΟ ΔΙΚΑΙΩΜΑ ΝΑ ΤΗΝ ΚΑΤΕΒΑΖΟΥΜΕ ΣΤΟ ΑΝΑΣΤΗΜΑ ΜΑΣ…

Η αφετηρία και η βάση του Θεάτρου, όπως και κάθε μορφή τέχνης, είναι η ΠΟΙΗΣΗ και η ΜΑΓΕΙΑ…
Αν λείψουν αυτά ΔΕΝ ΥΠΑΡΧΕΙ ΘΕΑΤΡΟ.
Δεν κάνουμε Θέατρο για να ζήσουμε.
Κάνουμε Θέατρο για να πλουτίσουμε τους εαυτούς μας, το κοινό που μας παρακολουθεί.


ΚΑΙ ΟΛΟΙ ΜΑΖΙ ΝΑ ΒΟΗΘΗΣΟΥΜΕ ΝΑ ΔΗΜΙΟΥΡΓΗΘΕΙ ΕΝΑΣ ΠΛΑΤΥΣ, ΨΥΧΙΚΑ ΠΛΟΥΣΙΟΣ ΚΑΙ ΑΚΕΡΑΙΟΣ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ ΣΤΟΝ ΤΟΠΟ ΜΑΣ ».


… Και συμπληρώνω, … ο ασεβώς παρεμβαίνων …, με ότι αυτό συνεπάγεται, για το προχώρημα της κοινωνίας μας…