Γιατί οι νέοι δεν συμμετέχουν στα κοινά σήμερα | Της Χριστίνας Ευαγγελου

Γιατί οι νέοι δεν συμμετέχουν στα κοινά σήμερα | Της Χριστίνας Ευαγγελου

Είναι γεγονός πως τα τελευταία χρόνια αντιμετωπίζεται μια δυσάρεστη πραγματικότητα. Ολοένα και μεγαλύτερο τμήμα της ελληνικής κοινωνίας εμφανίζει σημάδια α-πολιτικοποίησης και αποφυγής ενασχόλησης των νέων ανθρώπων με υποθέσεις που αφορούν στο σύνολο της κοινωνίας.

Ο σύγχρονος τρόπος ζωής δυστυχώς εγκλωβίζει τον καθημερινό μέσο πολίτη στα προβλήματα του στενού του περίγυρου μη δίνοντάς του την ευχέρεια, τη δυνατότητα και την πολυτέλεια να ασχοληθεί με πράγματα και υποθέσεις που αφορούν όλους.

Τα προβλήματα που ο σύγχρονος πολίτης αντιμετωπίζει είναι πολλά. Τα περισσότερα είναι ίσως ψευδεπίγραφα και ανούσια δεν παύουν όμως να απασχολούν και να δημιουργούν αγωνίες και προβληματισμούς σε πολλούς.

Οι σπουδές και ο σωστός επαγγελματικός προσανατολισμός είναι γεγονός πως απορροφούν το μεγαλύτερο μέρος της προσοχής και της ενέργειας των νέων προκειμένου να κάνουν την καλύτερη δυνατή επιλογή. Αν σε αυτή την πραγματικότητα προσθέσει κανείς και τα ερεθίσματα που προσφέρει στους νέους η κοινωνία μας φαίνεται να δίνεται απάντηση στο κομμάτι του πληθυσμού που εμφανίζει το μεγαλύτερο ποσοστό αποστροφής προς τα κοινά.

Η επιβολή λανθασμένων προτύπων και ενός συγκεκριμένου τρόπου ζωής, αποπροσανατολίζουν το πιο ζωντανό, το πιο δημιουργικό και το πιο ελπιδοφόρο κομμάτι της κοινωνίας μας υποβαθμίζοντας σίγουρα τις ικανότητές και τις δυνατότητές τους.

Πολλοί ισχυρίζονται πως οι νέοι άνθρωποι αποστρέφονται την πολιτική, ρίχνοντας νερό στο μύλο της μη συμμετοχής μετατρέποντας την νεολαία σε απλό θεατή των εξελίξεων. Είναι αυτοί που δεν θέλουν την πολιτική και κοινωνική συμμετοχή της νεολαίας, γιατί πολύ απλά ξέρουν ότι μ αυτό τον τρόπο το πιο δυναμικό κομμάτι της κοινωνίας, αφοπλίζεται. Είναι οι δυνάμεις της συντήρησης που θέλουν τη νεολαία στο περιθώριο των εξελίξεων, εξαλείφοντας κάθε πιθανότητα προοδευτικής αλλαγής.

Οι νέοι πρέπει να παρεμβαίνουν μέσα στο σχολείο για να επιδιώκουν καλύτερες συνθήκες και βελτίωση των υποδομών. Πρέπει να ενισχυθεί ο θεσμός των μαθητικών κοινοτήτων θεωρώντας ότι ο εκφυλισμός των θεσμών πολιτικής συμμετοχής των μαθητών αναστέλλει κάθε δυνατότητα μαζικής παρέμβασης στο σχολείο. Τα μαθητικά συμβούλια, πρέπει να είναι έκφραση δημοκρατικής συμμετοχής και να παρεμβαίνουν στην εκπαιδευτική διαδικασία.

Οι νέοι σήμερα έχουν οικολογικό ενδιαφέρον περισσότερο από κάθε άλλη γενιά. Οι οικολογικές πρωτοβουλίες ευαισθητοποιούν την κοινωνία και δίνουν το μήνυμα της πολιτικής και κοινωνικής συμμετοχής.

Για τους νέους ο πολιτισμός είναι η απάντηση απέναντι στη σύγχρονη εποχή της σύγχυσης και της κοινωνικής απομόνωσης..

Οι νέοι πρέπει να συμμετέχουν σε εθελοντικά κινήματα επιδεικνύοντας κοινωνική υπευθυνότητα και προσωπική ολοκλήρωση.

Μια από τις πτυχές της δραστηριοποίησης των νέων είναι σίγουρα η εμπλοκή τους και στις υποθέσεις που αφορούν στα θέματα της τοπικής αυτοδιοίκησης. Και είναι λογικό το ενδιαφέρον τους για τα κοινά να μπορεί να αναπτυχθεί στους χώρους και στις γειτονιές που μεγαλώνουν, που πηγαίνουν σχολείο, που απολαμβάνουν τις υπηρεσίες που μπορεί η συγκεκριμένη τοπική κοινωνία να τους προσφέρει. Οι πρωταρχικές τους ανάγκες εκεί διαπιστώνονται και εκεί πρέπει να αντιμετωπίζονται. Η ανάγκη για σωστά και ανθρώπινα σχολεία, για αθλητικές εγκαταστάσεις, για χώρους πρασίνου, για πολιτιστικές και άλλες ψυχαγωγικές εκδηλώσεις εμφανίζονται εκεί που ο νέος μεγαλώνει, εκεί που ο νέος πάει σχολείο και αργότερα εκεί που ο νέος θα πάρει το πρώτο του μεροκάματο.

Η νεολαία είναι αυτή που έχει τη δύναμη και τα προσόντα ώστε να επέμβει δυναμικά στον τρόπο εξέλιξης της κοινωνίας και να θέσει αποτελεσματικούς στόχους, βγάζοντας την παρούσα κατάσταση από το τέλμα στο οποίο έχει περιέλθει.

Ο κυριότερος παράγοντας της απέχθειας των νέων προς τα κοινά θεωρείται το κλίμα της εποχής. Ένα κλίμα με πρωταγωνιστές την ατιμωρησία, την αδικία και την αναξιοκρατία. Την ανηθικότητα και την υποκρισία των πολιτικών.

Η έλλειψη πολιτικής διαπαιδαγώγησης από τους κατάλληλους φορείς όπως είναι η οικογένεια, το σχολείο και η κοινωνία καθώς και η ανευθυνότητα και η ανωριμότητα των πολιτών μπορεί να οδηγήσει στην αποστροφή των νέων ως προς την ενασχόληση με τα κοινά. Η πολιτική είναι η τέχνη του «άρχειν» και «άρχεσθαι», αλλά και η δυνατότητα να μετέχει κανείς αποτελεσματικά στα κοινά. Σε περίπτωση που τα άτομα δεν είναι σε θέση να συνειδητοποιήσουν αυτή την ευθύνη, γίνονται έρμαια της όποιας εξουσίας.

Η ιδιοτέλεια, όπου ο άνθρωπος προτάσσει το ατομικό του συμφέρον και από το «εμείς» περνάμε στο «εγώ», με αρωγό το καταναλωτικό πρότυπο που προβάλλεται στους ανθρώπους, ενώ το χρήμα αναδύεται σε μοναδική αξία. Επομένως ο άνθρωπος αδιαφορεί για τον συνάνθρωπό του, την πολιτεία, την ηθικότητα των σκοπών και των μέσων. Το ατομικό συμφέρον κυριαρχεί, ενώ ο άνθρωπος αλλοτριώνεται, χωρίς να λαμβάνει υπόψη του τον κοινωνικό χαρακτήρα της ανθρώπινης ύπαρξης. Καταντά ατομιστής και αδιάφορος για τα κοινά.

Επιπρόσθετα, η απολιτική σκέψη προβάλλεται σαν τάση εποχής. Αυτό ξεκινά από την έντονη αμφισβήτηση της κομματικοποίησης που οδηγεί στο φανατισμό και καταλήγει στην πλήρη πολιτική αδιαφορία.

Αδιαμφισβήτητα, η επικράτηση ιδεολογικής σύγχυσης λόγω της παρουσίας πολλών ιδεολογικων ρευμάτων, αποτελεί μονόδρομο για τον μηδενισμό, αρνητισμό και την αδιαφορία για τα κοινά κυρίως από τους νέους.

Οι πολιτικοί δεν πρέπει να εκμεταλλεύονται τη θέση τους για την ικανοποίηση προσωπικών συμφερόντων και στο τέλος να απογοητεύουν το λαό τους, αντιλαμβανόμενοι ότι η νεολαία χρειάζεται στο πλάι της ανθρώπους που θα μεριμνήσουν γι΄αυτή και θα της δώσουν το δικαίωμα να εξελιχθεί.

Εξίσου σημαντικό ρόλο διαδραματίζει η «μόδα» και οι προσταγές της με πιστούς ακόλουθους τους νέους που έχουν την κακιά συνήθεια πλέον να ακολουθούν τη μάζα χωρίς όμως να έχουν την πραγματική επίγνωση των ενεργειών τους, με αποτέλεσμα να επικρατεί μια ιδεολογική σύγχυση και ένας ιδεολογικός αποπροσανατολισμός των κομμάτων μιας και κάποια από αυτά καλούνται να αντιμετωπίσουν και το θέμα της επιβίωσης τους με αποτέλεσμα να αναζητούν καινούριους ψηφοφόρους κάθε φορά.

Ένα αδιάφορο για τα κοινά άτομο, αρνείται την πολιτική του υπόσταση και την κοινωνική του ευθύνη με αποτέλεσμα να αλλοτριώνεται, τορπιλίζοντας τη δημοκρατία και ευνοώντας τον καιροσκοπισμό και τη δημαγωγία.

Η έλλειψη προβληματισμού, η παθητική στάση και η αδιαφορία καταστρατηγεί κάθε έννοια υπευθυνότητας και ελευθερίας του πολίτη οδηγώντας την κοινωνία σε εκφυλισμό.

Εξαφανίζεται ο διάλογος και ο έλεγχος . Ο λαός δε συμμετέχει στα κοινά, παρά μόνο παίρνοντας μέρος στις εκλογές, ενώ η κοινωνική ηγεσία από την ώρα που δεν ελέγχεται σταματά να είναι εκφραστής της συλλογικής βούλησης.

Έτσι, ένα άτομο για να θελήσει να έχει ενεργό παρουσία στην πολιτική ζωή, θα πρέπει να αντιληφθεί την ύπαρξη ηθικής και αξιών. Είναι απαραίτητο να αισθανθεί ότι ζει σε ένα κράτος δικαίου, το οποίο θα του παρέχει ασφάλεια και κυρίως θα τον αντιμετωπίζει ισότιμα.

Η ενεργός συμμετοχή των νέων στις αποφάσεις και τις ενέργειες σε τοπικό και περιφερειακό επίπεδο είναι ουσιώδους σημασίας αν πρόκειται να κτίσουμε πιο δημοκρατικές, συμμετοχικές και ευημερούσες κοινωνίες. Η συμμετοχή στη δημοκρατική ζωή κάθε κοινότητας είναι κάτι παραπάνω από το εκλέγειν ή το εκλέγεσθαι, παρόλο που και αυτά είναι σημαντικά στοιχεία. Η συμμετοχή και η ιδιότητα του ενεργού πολίτη αφορά στο να έχεις το δικαίωμα, τα μέσα, το χώρο και την ευκαιρία και όπου χρειάζεται την υποστήριξη για να συμμετέχεις και να επηρεάζεις τις αποφάσεις και να συμμετέχεις σε ενέργειες και δραστηριότητες ώστε να συνεισφέρεις στην οικοδόμηση μιας καλύτερης κοινωνίας.

Μια πρώτη λύση είναι η πολιτική διαπαιδαγώγηση μέσα από την οικογένεια αλλά και το σχολείο. Δίνοντας στο μάθημα της πολιτικής παιδείας το σεβασμό που χρειάζεται, αλλά και στους μαθητές εναύσματα για πρωτοβουλίες και καλλιέργεια ηθικών αξιών, μπορεί κάλλιστα να ωθήσει τους μαθητές στην ανάπτυξη της πολιτικής σκέψης. Έχοντας τέτοιες βάσεις, είναι πιο εύκολο σε ένα νέο στην πορεία προς την ενηλικίωση, αλλά και στα πρώτα βήματα της ενήλικης ζωής, να συνειδητοποιήσει πως η αδιαφορία του για τα πολιτικά δρώμενα ζημιώνει πρώτιστα τον ίδιο. Έτσι, αν όσο μεγαλώνει ένας νέος ενημερώνεται ορθά από τους φορείς της πολιτείας που συναντά για την αξία της δημοκρατίας, αλλά και για το ότι όντας ενεργός πολιτικά μπορεί να δείξει στην πολιτεία τα προβλήματα που τον απασχολούν, όπως η ανεργία και η παιδεία.

Μια δεύτερη λύση, είναι ο καθορισμός από την πολιτεία μιας ατζέντας για τη νεολαία, ει δυνατόν και από την ίδια τη νεολαία. Αν η πολιτεία δώσει το χώρο στους νέους να μιλήσουν, να παρέμβουν και να δράσουν και στηρίξει έμπρακτα τις προσπάθειες της για τους νέους, τότε η ελληνική κοινωνία θα έχει μόνο συμφέρον.

Εν κατακλείδι, η νεανική αποχή από τα κοινά και την πολιτική μπορεί να εξαλειφθεί μέσα από την δράση της πολιτείας, ώστε οι νέοι να νιώσουν επιτέλους πως έχουν φωνή μέσα στην ελληνική πολιτική σκηνή.