Όταν τα δεδομένα μας, οδηγούν στην λάθος λύση | Του Γιάννη Στάθη

Όταν τα δεδομένα, μας οδηγούν στην λάθος λύση | Του Γιάννη Στάθη

Αρθρο για το περιοδικό Finance-pro

Κατά τη διάρκεια του Β' Παγκοσμίου Πολέμου, οι ερευνητές του οργανισμού ναυτικών αναλύσεων των ΗΠΑ αντιμετώπισαν ένα πολύ σοβαρό πρόβλημα . Πολλά βομβαρδιστικά καταρρίφθηκαν σε διαδρομές πάνω από τη Γερμανία. Οι ερευνητές γνώριζαν ότι χρειάζονταν ισχυρά δεδομένα για να επιλύσουν αυτό το πρόβλημα και άρχισαν να εργάζονται συστηματικά. Μετά από κάθε αποστολή, οι τρύπες από τις σφαίρες και οι ζημιές σε κάθε βομβαρδιστικό ελέγχονταν και καταγράφονταν επιμελώς. Οι ερευνητές επικεντρώθηκαν στα δεδομένα αναζητώντας τρωτά σημεία.

Τα δεδομένα άρχισαν να δείχνουν ένα σαφές μοτίβο (βλ. εικόνα). Οι περισσότερες ζημιές είχαν γίνει στα φτερά και στην άτρακτο των αεροσκαφών.

Η επεξεργασία των δεδομένων υποδείκνυε την λύση στο πρόβλημά τους: Αύξηση στην θωράκιση στις πτέρυγες και στην άτρακτο των αεροσκαφών

Αλλά υπήρχε ένα σοβαρό πρόβλημα. Η ανάλυση ήταν εντελώς λάθος.

Πριν πραγματοποιηθούν οι ενισχυτικές τροποποιήσεις στα αεροπλάνα, ένας στατιστικολόγος ονόματι Abraham Wald εξέτασε ενδελεχώς τα δεδομένα. Ο Wald είχε εγκαταλείψει την Αυστρία που κατείχαν οι Ναζί και εργάστηκε στη Νέα Υόρκη με άλλους ακαδημαϊκούς για να βοηθήσει την πολεμική προσπάθεια.

Η κριτική του Wald επεσήμανε ένα κρίσιμο ελάττωμα στην ανάλυση. Οι ερευνητές είχαν εξετάσει μόνο τα βομβαρδιστικά τα οποία είχαν επιστρέψει στη βάση.

‘Έλειπε κάτι από τα δεδομένα; Φυσικά! Τα στοιχεία για κάθε κάθε αεροπλάνο το οποίο είχε ΚΑΤΑΡΡΙΦΘΕΙ!.

Αλλά η έρευνα δεν ήταν μια εντελώς χαμένη προσπάθεια. Αυτά τα βομβαρδιστικά που «επέζησαν», σπάνια είχαν ζημιά στο πιλοτήριο, τους κινητήρες και στα τμήματα της ουράς. Αυτό δεν οφείλεται στην ενισχυμένη προστασία σε αυτές τις περιοχές. Στην πραγματικότητα, αυτές ήταν οι πιο ευάλωτες περιοχές σε ολόκληρο το αεροπλάνο.

Τα δεδομένα των ερευνητών από τις τρύπες από τις σφαίρες, είχαν δημιουργήσει έναν χάρτη με τα ακριβή μέρη όπου το πλήρωμα θα μπορούσε να βληθεί και να επιβιώσει.

Με τα συμπεράσματα της νέας ανάλυσης, ενισχύθηκαν το πιλοτήριο, οι κινητήρες και την θωράκιση των βομβαρδιστικών. Το αποτέλεσμα ήταν λιγότερα θύματα και μεγαλύτερη επιτυχία των αποστολών βομβαρδισμού. Αυτή η ανάλυση αποδείχθηκε τόσο χρήσιμη που συνέχισε να επηρεάζει τον σχεδιασμό στρατιωτικών αεροπλάνων μέχρι τον πόλεμο του Βιετνάμ.

Αυτή η ιστορία είναι ένα ζωντανό παράδειγμα του σφάλματος επιβίωσης .Το σφάλμα της Επιβίωσης (Survivorship bias) είναι η τάση των ανθρώπων να επικεντρώνονται στα άτομα ή τα πράγματα που «επέζησαν» από μια διαδικασία και όχι σε αυτούς που δεν τα κατάφεραν. Αυτό μπορεί να συμβαίνει λόγω μειωμένης δημοσιότητας , ελλιπούς συλλογής στοιχείων , προκαταλήψεων.

Η προκατάληψη ,Survivorship bias , είναι παντού γύρω μας, ειδικά στα μέσα ενημέρωσης. Διαβάζεις κανείς άρθρα για επιχειρηματίες οι οποίοι ρίσκαραν τα πάντα οικονομικά και πλέον έχουν επιτυχία. Κανείς όμως δεν προβάλλει το προφίλ των εκατοντάδων άλλων επιχειρηματιών που ακολούθησαν την ίδια στρατηγική και χρεοκόπησαν.

Συμπέρασμα:

Όταν αναλύουμε ένα πρόβλημα, ας αναρωτηθούμε εάν μελετάμε μόνο τους «επιζώντες».

Η λύση μπορεί να μην βρίσκεται σε αυτό που υπάρχει, αλλά σε αυτό που λείπει.

Γιάννης Στάθης

Σεπτέμβριος 2022

Πηγή Διαδίκτυο : When data gives the wrong solution

Survivorship bias