Ένας γόρδιος δεσμός για το ιστορικό Σούλι | Γράφει ο Σταύρος Τζίμας

Ένας γόρδιος δεσμός για το ιστορικό Σούλι | Γράφει ο Σταύρος Τζίμας

Έγινε προ ημερών στην ορεινή Ήπειρο μια ημερίδα για το ιστορικό Σούλι, την οποία έτυχε να παρακολουθήσω. Σε αυτήν, επιστήμονες του ΕΜΠ και των Πανεπιστημίων Ιωαννίνων και Θεσσαλονίκης παρουσίασαν τα αποτελέσματα μελέτης, για λογαριασμό του υπουργείου Πολιτισμού, της Περιφέρειας Ηπείρου και του Δήμου Σουλίου, με σκοπό να καταρτιστεί ένας «οδικός χάρτης» για την ανάδειξη και αξιοποίηση του ιστορικού χώρου, προς όφελος της πανέμορφης περιοχής, που αδειάζει από ανθρώπους. Για πρώτη φορά η πολιτεία ξεκινάει μια σχεδιασμένη, στη βάση επιστημονικών προτάσεων, προσπάθεια διάσωσης του αρχαιολογικού και περιβαλλοντικού αποθέματος του παραμελημένου ηρωικού Σουλίου, με τα ιστορικά πηγάδια του, το Κούγκι του καλόγερου Σαμουήλ, την Κιάφα με το περίφημο κάστρο του Αλή Πασά, τις κατοικίες (κούλες) των καπεταναίων, το φαράγγι του Αχέροντα και των περήφανων ανθρώπων του.

Δεν θα είναι μια εύκολη υπόθεση και το επισήμανε η υπουργός Πολιτισμού Λίνα Μενδώνη, υπογραμμίζοντας, ωστόσο, την πολιτική βούληση του πρωθυπουργού και της ίδιας να προχωρήσει το έργο. Από τις εισηγήσεις των πανεπιστημιακών αναδύθηκε μια περίπλοκη κατάσταση, με κορυφαίο το ιδιοκτησιακό καθεστώς, που μοιάζει με γόρδιο δεσμό. Με άλλα λόγια, θα πρέπει να ληφθούν τολμηρές αποφάσεις ώστε να συνυπάρξουν στη νέα πραγματικότητα, αρμονικά, ο αρχαιολογικός χώρος με τις υφιστάμενες κτηνοτροφικές και τουριστικές δραστηριότητες, πυλώνες στους οποίους ελπίζουν οι απόγονοι των Σουλιωτών πως θα επιτευχθεί μια ισορροπημένη ανάπτυξη, προκειμένου να μην αναγκαστούν να εγκαταλείψουν τον τόπο τους.

Η υπουργός εξέφρασε την εκτίμησή της ότι «έχουμε ένα καλό εργαλείο (σ.σ. την επιστημονική πρόταση) στα χέρια μας και μια κοινωνία έτοιμη να συζητήσει». Θεωρώ ότι σε αυτό το τελευταίο βρίσκεται το «κλειδί» του εγχειρήματος. Οι έχοντες την ευθύνη της υλοποίησής του θα πρέπει πρωτίστως να συζητήσουν με τους ανθρώπους που ζουν και βιοπορίζονται (κτηνοτροφία) στο πεδίο, ώστε να βρεθεί ένα modus vivendi, προς όφελός τους.

Βεβαίως και θα είναι δύσκολο να ξεριζωθούν νοοτροπίες και να ξεπεραστούν (μικρο)συμφέροντα, αλλά δίχως τη συναίνεση της κοινωνίας, πολύ περισσότερο εναντίον της, τίποτα δεν θα μπορέσει να προχωρήσει. Το Σούλι με το βαρύ ιστορικό φορτίο και τις άγριες ομορφιές του παραμένει ένας τουριστικά παρθένος τόπος, ο οποίος περιμένει το «λεωφορείο» μιας βιώσιμης ανάπτυξης, στηριζόμενης στη σύγχρονη κτηνοτροφία, που αποτελεί παράδοση του τόπου, και την ήπια τουριστική ανάπτυξη.

Η πολιτεία, με τον σχεδιασμό της, οφείλει να θέσει ασφαλιστικές δικλίδες ώστε να αποτρέψει τη δημιουργία ενός ακόμη τουριστικού Ελντοράντο. Το καταστροφικό «μοντέλο» της τουριστικής «αρπαχτής» που συντελείται ήδη στις όχθες του γειτονικού Αχέροντα, και σε άλλους ανά την Ελλάδα ιστορικούς χώρους, δεν πρέπει να ανηφορίσει στο Σούλι, για να το ρημάξει.