Η ιστορία του καρναβαλικού άρματος «Εγνατία» το 1961 και οι αντιδράσεις των Ηπειρωτών, με φόντο το λιμάνι της Ηγουμενίτσας

Ένα πρωτοφανές επεισόδιο εξελίχθηκε το 1961 μεταξύ της Πάτρας και της Ηπείρου, με αφορμή ένα καρναβαλικό άρμα.

Το επεισόδιο πήρε μεγάλες διαστάσεις, με την θιγόμενη πλευρά των Ηπειρωτών να εκδίδει «ταξιδιωτική οδηγία» για αποφυγή επισκέψεων των Ηπειρωτών στην Πάτρα και να μποϋκοτάρει τα πατρινά προϊόντα.

Η αιτία αυτής της διένεξης ήταν η πορθμειακή γραμμή Ελλάδας – Ιταλίας. Είχε μόλις ανακοινωθεί πως τα δύο φέρι μποτ «Εγνατία» και «Αππία» της κοινοπραξίας ΕΛΜΕΣ θα προσέγγιζαν 3 φορές την εβδομάδα το λιμάνι της Πάτρας. Κάτι που δεν επιθυμούσε η πλευρά της Ηπείρου αφού ήθελε να πηγαίνουν μόνο στην Ηγουμενίτσα.

Κατά την περίοδο του καρναβαλιού και συγκεκριμένα την προτελευταία Κυριακή της αποκριάς στη συνηθισμένη τότε για την Πάτρα παρέλαση των αρμάτων, εμφανίστηκε ένα άρμα το οποίο διακωμωδούσε αυτή τη διένεξη παρουσιάζοντας μια διελκυστίνδα με κεντρικό το φέρι «Εγνατία», από τη μία πλευρά έναν Πατρινό με φράγκικη ενδυμασία και από την άλλη έναν Ηπειρώτη με τσαρούχια, γκλίτσα και μπαλώματα στο παντελόνι του.

Η συγκεκριμένη αναπαράσταση του Ηπειρώτη, θεωρήθηκε άκρως προσβλητική και ξεσήκωσε θύελλα αντιδράσεων. Στις 14 Φεβρουαρίου καλέστηκε έκτακτη συνεδρίαση του δημοτικού συμβουλίου στα Γιάννενα καθώς και διαφόρων οργανώσεων της Άρτας και της Πρέβεζας και εξέδωσαν ψηφίσματα διαμαρτυρίας. Επίσης έστειλαν τηλεγραφήματα στην κυβέρνηση να διακόψει ο ΕΟΤ τη χρηματοδότηση των εκδηλώσεων του πατρινού καρναβαλιού και απαίτησαν την παρέμβαση του εισαγγελέα ώστε το συγκεκριμένο άρμα να μην παρελάσει την τελευταία Κυριακή της αποκριάς.

Μετά τις έντονες διαμαρτυρίες το θέμα έφθασε και στο Δημοτικό Συμβούλιο της Πάτρας στις 15 Φεβρουαρίου, όπου τελικά απεφασίσθει πως ουδεμία εξήγηση απαιτείται προς τους Ηπειρώτες καθώς όπως χαρακτηριστικά αναφέρθηκε από τον κ. Μαρινάκη:

«Είδα το άρμα. Είναι ευπρεπέστατον, ωραιότατον και ανάγλυφον της πραγματικότητος. Καθαρώς καρναβαλικόν. Ουδεμία απάντηση επιτρέπεται. Το άρμα απαντά αφ’ ευατού». (εφ. Πελοπόννησος 16-2-1961)

Οι αντιδράσεις όμως, όχι μόνο δε σταμάτησαν αλλά πήραν ακόμα μεγαλύτερες διαστάσεις.

Από την Άρτα διαμηνύθηκε πως ανακλήθηκε η μετάβαση της τοπικής μπάντας που θα συμμετείχε στον εορτασμό της τελευταίας Κυριακής. Από το Δήμο Ιωαννιτών ανακοινώθηκε η πρόθεση για μποϋκοτάζ των πατραϊκών προϊόντων και προτάθηκε στους Ηπειρώτες να μην ταξιδέψουν προς την Πάτρα για τον εορτασμό του Καρναβαλιού.

Από τη μεριά της Πάτρας μιλούσαν για παρεξήγηση και για βαθιά λύπη που προξενούν αυτές οι κατά τ’ άλλα αψυχολόγητες αντιδράσεις καθώς όπως διαμηνύονταν, οι Ηπειρώτες δεν είχαν λόγο να προσβληθούν γιατί τόσο τα τσαρούχια όσο και η γκλίτσα «έχουν καταστεί προ πολλού αδιαμαρτυρήτως θρυλικά σύμβολα του κ. Τοσίτσα εκ της Ηπείρου».

Όμως η πλευρά της Hπείρου ανυποχώρητη απέστειλε τηλεγράφημα διαμαρτυρίας προς την κυβέρνηση με τα κάτωθι:

«…Παραδίδομεν πανελλήνιον περιφρόνησιν πρωτόγονον διαγωγήν Πατρέων. Εκδηλώσεις κανιβαλικαί κατά υποστάσεως Ηπείρου, εχούσης τίτλους υψηλοκόρμους δι’ έργα πνευματικά και υλικά, προσφοράς εις Ελληνικόν έθνος, δέον να κινήσουν την ηγεσίαν της Πατρίδος μας προς στιγματισμόν ποταπής νοοτροπίας.» (…) «Ηπειρώται υποψιάζονται ευθυγράμμισιν εκδηλώσεως Πατρών και ΕΟΤ προς βαθυτέρους σκοπούς, οπότε δικαίως Πάτραι εμφανίζουσι τον Ηπειρώτην ως τον πτωχόν συγγενή της Ελλάδος».

Η συγκεκριμένη διαμάχη ήταν δε τόσο έντονη που απασχόλησε και τον Αθηναϊκό Τύπο.

Σε άρθρο της η εφημερίδα Καθημερινή με τίτλο «Περί εν άρμα» καταλήγει:

«Έκπλησσόμεθα δια την οργήν των Ηπειρωτών τόσον, κατά κανόνα, νηφάλιων. Το άρμα δεν εσατύριζε μόνον την Ήπειρον αλλά και τας Πάτρας… Ας ησυχάσουν λοιπόν οι συμπαθείς Ηπειρώται. Ουδείς εσκέφθη να τους θίξη…»

και σε πιο έντονο ύφος στην εφημερίδα «Ανεξάρτητος Τύπος» έγραφαν:

«Αλλά διατί προσεβλήθη το Δημοτικόν Συμβούλιον; Δεν εδιάβασεν ο κ. δήμαρχος την περίφημον ανταπόκρισιν των «Τάϊμς του Λονδίνου» αλλά και των «Τάϊμς της Νέας Υόρκης» δια την απίστευτον πείναν και την εξαθλίωσιν των Ηπειρωτών…»

Μέρος των παραπάνω δημοσιευμάτων αλλά και του γενικότερου κλίματος στην Πάτρα, περισσότερο εκνεύρισαν παρά καθησύχασαν τους Ηπειρώτες οι οποίοι τελικά όχι μόνο διέκοψαν κάθε συναλλαγή με τους πατρινούς εμπόρους –με τη δήλωση ότι οι εμπορικές σχέσεις των δύο πόλεων θα επανέλθουν εφόσον αποκηρυχθεί το επίμαχο άρμα- αλλά και επέστρεψαν δέματα βιομηχανικών ειδών τα οποία είχαν ήδη αποσταλεί και ακύρωσαν κάθε παραγγελία σε εμπόρους και εργοστάσια της Πάτρας.

Στην Πάτρα πλήθος ήταν τα τηλεγραφήματα που δέχονταν ενώσεις και σωματεία, ακόμα και η τοπική ΕΠΣ με την απαίτηση από την πλευρά των Ηπειρωτών να «αποκηρύξουν» το συγκεκριμένο άρμα. Οι πατρινοί από την πλευρά τους άλλοτε για λόγους εγωισμού, άλλοτε λόγω της ευθυμίας της καρναβαλικής περιόδου όχι μόνο δεν έκαναν πίσω, αλλά έκαναν και πλάκα από πάνω.

Χαρακτηριστική επιστολή στην εφημερίδα ΝΕΟΛΟΓΟΣ ΠΑΤΡΩΝ αναφέρει:

«…Πιστεύομεν ότι η επιτροπή των Απόκρεω δεν θα κάμη την γκάφα να αποσύρη το προαναφερόμενον άρμα […] Προς ικανοποίησιν του κ. δημάρχου Ιωαννίνων και των συν αυτώ προτείνομεν να τροποποιηθή το άρμα, εις τρόπον ώστε ο Ηγουμενιτσιώτης να φέρη ψηλό καπέλλο και φράκο και ο δικός μας τσαρούχια!»

Τελικά το άρμα που είχε φιλοτεχνήσει ο Γρηγόριος Παπαθεοδώρου, δεν αποσύρθηκε αλλά… «ενεδύθη ευπρεπώς». Ο Ηπειρώτης «αντίδικος» εμφανίστηκε με επίσημη αμφίεση, ημίψηλο καπέλο και προφανώς χωρίς γκλίτσα, τσαρούχια και μπαλώματα κάτι που δεν ευχαρίστησε τους πατρινούς και σύμφωνα με τον τοπικό τύπο «έπαυε να φαίνεται ως Ηπειρώτης, προς ζημίαν της καλλιτεχνικής εμφανίσεως του άρματος»

Πάντως ο Πατρινός τύπος δεν παρέλειψε στις φωτογραφίες των αρμάτων και το επίμαχο άρμα «Εγνατία» με τη διαφορά, πως στη φωτογραφία είχαν την αρχική εμφάνιση του άρματος και όχι την τροποποιημένη.