Σχολική επίδοση και πανδημία covid-19 | Επιμέλεια: Τίκα Γεωργία

Σχολική επίδοση και πανδημία covid-19 | Επιμέλεια: Τίκα Γεωργία

Επιμέλεια: Τίκα Γεωργία, εργοθεραπεύτρια επιστημoνική συνεργάτης Κιβωτού Εξέλιξης

Η πανδημία που προκάλεσε ο ιός Covid 19 είχε μεγάλο αντίκτυπο και επηρέασε σε μεγάλο βαθμό τις ζωές όλων των ανθρώπων παγκοσμίως. Η συνεχιζόμενη αύξηση των κρουσμάτων με covid-19 οδήγησε τα κράτη ανά τον κόσμο στην λήψη έκτακτων περιοριστικών μέτρων και τελικά σε καθολικό lockdown. Οι περιορισμοί αυτοί περιελάμβαναν την απαγόρευση της κυκλοφορίας, τον περιορισμό των μετακινήσεων και των επαφών και το κλείσιμο τόσο των τυπικών όσο και των ειδικών σχολείων. Πως όμως επηρέασε και συνεχίζει τυχόν να επηρεάζει το κλείσιμο των σχολείων την σχολική απόδοση των παιδιών?

Ο παιδιατρικός πληθυσμός επηρεάστηκε ιδιαίτερα από το φαινόμενο της πανδημίας. Τόσο τα παιδιά τυπικής ανάπτυξης, όσο και τα παιδιά με ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες και αναπηρία κλήθηκαν να αντιμετωπίσουν νέες προκλήσεις και να προσαρμοστούν σε νέες συνθήκες. Έρευνες που έγιναν κατά την διάρκεια της πανδημίας σχετικά με τον παιδιατρικό πληθυσμό, έδειξαν τα αρνητικά αποτελέσματα της πανδημίας που αφορούν τα παιδιά.

Τα παιδιά με ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες ή/και αναπηρία χρειάζονται υποστήριξη τόσο στον μαθησιακό τομέα όσο και στον τομέα της καθημερινότητας (για παράδειγμα ένδυση-απόδυση, σίτιση, υγιεινή κλπ) και εμφανίζουν συχνά δυσκολίες στην συμπεριφορά τους. Λαμβάνουν την υποστήριξη που χρειάζονται από μια γκάμα επαγγελματιών υγείας, τόσο στο σχολικό πλαίσιο όσο και στην κοινότητα. Κατά την διάρκεια όμως των περιορισμών μεγάλο μέρος όλων αυτών των υπηρεσιών διακόπηκαν. Η αλλαγή στην ρουτίνα και στην αυστηρή οργάνωση που τηρούν τα άτομα αυτά ώστε να είναι λειτουργικά στην καθημερινότητά τους, επηρέασε την συνολική τους απόδοση, τόσο στις εκπαιδευτικές υποχρεώσεις τους, όσο και στις δραστηριότητες καθημερινής ζωής. Το γεγονός αυτό προκάλεσε την αλλαγή διαφόρων συμπεριφορών και νέες συναισθηματικές δυσκολίες (π.χ. θυμό) που οι γονείς και οι φροντιστές τους κλήθηκαν να αντιμετωπίσουν. Καθώς τα παιδιά αυτά έχουν αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης δυσκολιών ψυχικής υγείας και ευεξίας (π.χ γενικευμένο άγχος, άγχος υγείας, καταθλιπτική συμπτωματολογία, ανησυχία για το κλείσιμο του σχολείου κλπ), ιδιαίτερα κατά την διάρκεια μιας δύσκολης περιόδου που υπάρχουν υποχρεωτικές αλλαγές της ρουτίνας, είναι λογικό να επηρεαστεί ένα σύνολο κοινωνικών παραγόντων και διαφορών στις γνωστικές λειτουργίες που σχετίζονται με κίνδυνο ψυχικής υγείας, όπως για παράδειγμα στις εκτελεστικές λειτουργίες (αναστολή αντίδρασης, γνωστική ευελιξία, συναισθηματικός έλεγχος, εργαζόμενη μνήμη, οργάνωση, επιμονή, διαχείριση χρόνου, επίγνωση εαυτού, έναρξη δραστηριότητας, σχεδιασμός, συντήρηση προσοχής, επίλυση προβλήματος).

Επιπλέον, τα άτομα με διανοητική αναπηρία δυσκολεύονται να αντιληφθούν σημαντικά γεγονότα ως σύνολο, όπως για παράδειγμα μια πανδημία, όπως και ούτε τις νέες κοινωνικές νόρμες και κανόνες που σχετίζονται με αυτά τα γεγονότα (π.χ κοινωνική αποστασιοποίηση

Ωστόσο δεν είναι μόνο η σχολική απόδοση των παιδιών με τις ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες ή/και αναπηρία που επηρεάστηκε από την πανδημία. Και τα παιδιά τυπικής ανάπτυξης που φοιτούν σε γενικά σχολεία εμφάνισαν δυσκολίες που σχετίζονται κυρίως με την συναισθηματική τους κατάσταση και άγχος. Συγκεκριμένα παρατηρούνται δυσκολία συγκέντρωσης, πλήξη, ευερεθιστότητα, ανησυχία και νευρικότητα. Ακόμη, μεγαλύτερος είναι ο κίνδυνος εμφάνισης άγχους, καταθλιπτικής συμπτωματολογίας, μετατραυματικού στρες, ακόμη και σε παιδιά χωρίς προδιάθεση για εμφάνιση τέτοιων ψυχικών διαταραχών.

Η αλλαγή των συνθηκών ζωής και της ρουτίνας επηρέασε σε σημαντικό βαθμό και τους ενήλικες γονείς, οι οποίοι εκτός από τις αλλαγές στην ζωή των παιδιών τους (αλλαγή ρουτινών, κλείσιμο σχολείων και κέντρων ημέρας, περιορισμός στην πρόσβαση σε δραστηριότητες, σε εξωτερικούς επαγγελματίες υγείας και παρεμβάσεις), έπρεπε να αντιμετωπίσουν και τις δικές τους ανησυχίες σχετικά με την πανδημία και όσα αυτή προκάλεσε (π.χ. οικονομικές δυσκολίες, ψυχική επιβάρυνση). Έρευνες που έγιναν κατά την περίοδο αυτή έδειξαν πως το άγχος κι η ανησυχία των γονέων, σχετικά με την ασθένεια, τα οικονομικά, την υγεία της οικογένειας, επέδρασε αρνητικά στην ψυχική υγεία των παιδιών. Επίσης, οι γονείς των παιδιών με ειδικές εκπαιδευτικές ή/και αναπηρία εμφάνισαν μεγαλύτερες δυσκολίες και αυξημένη πίεση τόσο στην υποστήριξη των παιδιών τους, όσο και στην προσαρμογή τους στην νέα κατάσταση σε σχέση με τους γονείς παιδιών τυπικής ανάπτυξης.

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ:

Sideropoulos, V., Dukes, D., Hanley, M., Palikara, O., Rhodes, S., Riby, D. M., Samson, A. C., & Van Herwegen, J. (2021). The Impact of COVID-19 on Anxiety and Worries for Families of Individuals with Special Education Needs and Disabilities in the UK. Journal of autism and developmental disorders, 1–14. Advance online publication. https://doi.org/10.1007/s10803-021-05168-5