Θεσπρωτία: Πέρα απ’ το ποτάμι - Του Λεωνίδα Τζάνη - thespro.gr

Θεσπρωτία: Πέρα απ’ το ποτάμι - Του Λεωνίδα Τζάνη

Οι Ηπειρώτες είμαστε άρρηκτα συνδεμένοι με τα ποτάμια μας, το νερό και την ροή τους. Γεννηθήκαμε και μεγαλώσαμε δίπλα τους. Χαρές, λύπες, αγωνίες, τις πλέξαμε με το μουρμουρητό του ρέματος και τις κάναμε τραγούδι της Ηπείρου, Μοιρολόι. Αργό συρτό σκοπό στο ρυθμό του ποταμού, μα συνάμα ρυθμός που έχει μέσα του την απίστευτη δύναμη, το όγκο της ροής του ποταμού, φουσκωμένου από τα νερά που έχουν κατηφορίσει από της περήφανες πλαγιές των βουνών της Ηπείρου

Ηπειρώτικο μοιρολόι για την αγάπη τον πόνο την λησμονιά, ο ήχος του ποταμού που περνά από κάτω μου. Σιγοτραγουδά σκοπό για την διαδρομή μου πέρα απ’ το Ποτάμι. Τον Καλαμά περνώ κι αυτός γίνεται Πάρτης στο Πολυφωνικό τραγούδι. Κλώστης ο αναστεναγμός η αγκούσα και τα πλατάνια Ισοκράτες. Μου τραγουδούν για το πόθο της επιστροφής τ' αντάμωμα, μα και την λύπη του μισεμού που κουβαλούσαν οι διαβάτες που διέσχιζαν την Γέφυρα λίγα μέτρα έξω από την Βροσίνα. Πέρα από το ποτάμι κινούσαν σαν κι εμένα και κουβαλούσαν μαζί τους αυτό τον ρυθμό.

Πέρα από το ποτάμι διαβαίνω και για ένα άλλο ποτάμι κινώ. Πάω προς την Λαγκάβιτσα ένα τάμα να εκπληρώσω «τάμα για το γυρισμό, στην παρθένα ομορφιά μιας απο τις Νύμφες της Μουργκάνας, τη Λαγκάβιτσα.....» Παίρνω τη στράτα δίπλα στον Καλαμά για την Ραβενή και δεν μένουν παρά μερικές ανάσες δρόμος για να βρεθώ στην Σμίξη.

Δυο ποταμιά σμίξαν το ‘να ο Καλαμάς, τ’ άλλο η Λαγκάβιτσα Με την Λαγκάβιτσα να έχει πάρει την ανάσα του Βουνού, την ανάσα της Μουργκάνας από κει ψηλά την έχει κατεβάσει εδώ καταγής για την δώσει στον πολύπαθο Καλαμά. Φιλί ζωής, αναζωογόνηση. Κάτω από την γέφυρα της σμίξης, την βλέπεις, στα καθαρά κρυστάλλινα νερά της Λαγκάβιτσας που ενώνονται με την ροή του Καλαμά. Κρυστάλλινα νερά που προσπαθούν να δώσουν αυτή την χροιά ξανά στο ποτάμι που γεννιέται από την Πίνδο. Τον Καλαμά που ο αδηφάγος άνθρωπος προσπαθεί να θαμπώσει, να του φορτώσει τα «άπλυτα» του, να τον Ρυπάνει.

Παίρνω πια το μονοπάτι για να ανέβω την Λαγκάβιτσα και αυτή με αγκαλιάζει με το 'να χέρι με νερό με τ’ άλλο κλώνους, δέντρα. Διαβαίνω ένα από τα πιο όμορφα μονοπάτια που έχω περπατήσει και το κάνει ακόμα πιο υπέροχο αυτός ο φθινοπωρινός τόνος που έχει απλωθεί γύρω μου. Και δω νερό λοιπόν , ροή σιγοτραγουδά μαζί με τα την ανάσα και τα βήματα μου πάνω στα πεσμένα φύλλα. Ρυθμός σε παραμυθένιο τοπίο... και να σου οι νεράιδες!! Δίπλα στο ποτάμι, νύμφες και νεράιδες έχουν την φωλιά τους. Τις αντικρίζεις μπροστά, πίσω, γύρω σου, βρίσκεσαι σε ένα δάσος που θαρρείς οι κορμοί των δέντρων είναι ποτισμένοι μύθους. Πράσινο ντυμένοι, χνάρια από την αφέντρα τους την νύμφη Λαγκάβιτσα.

Ακολουθώ το διάβα της σκύβω στην όχθη την φιλώ, την γεύομαι, αυτή την καθαρότητα του νερού, της ανάσα της. Με την Δροσιά στα χείλη θα κοντοσταθώ λίγο πιο πάνω Η Ανάσα εδώ θα μου κοπεί μπροστα στην ομορφιά του χώρου, στα Αναβρυτικά της Λεπτοκαρυάς Στο τέλειο σμίξιμο Φύσης και ανθρώπου. Εδώ στην πηγή που με απόλυτη αρμονία έφτιαξαν με μεράκι οι κάτοικοι της Λεπτοκαρυάς.

Καθισμένος στο πεζούλι απολαμβάνοντας την τελειότητα μπήκα σε δίλημμα. Παρέα να συνεχίζω με την Λαγκάβιτσα ή πέρα από το ποτάμι να ανέβω προς το χωριό της Λεπτοκαρυάς. Τελικά διάλεξα το δεύτερο και η επιλογή με αντάμειψε με το παραπάνω. Δεν πρόλαβα καν να μπω στο οροπέδιο της Μποντίζντας και ένα μικρό μονοπάτι με πήρε απ’ το χέρι και μ’ έφερε στο χείλος του γκρεμού …ακριβώς πάνω απ΄ την Λαγκάβιτσα, να αγναντεύω το φιδίσιο της κορμί καθώς περνά για να πάει να σμίξει με τον Καλαμά. Τέλειο σημείο να σταθεί κανείς και για ‘μένα ένας λόγος παραπάνω.

Για λίγο πήρα το βλέμμα από κάτω και κοίταξα το Μαλούνι το βουνό απέναντι. Γύρισα μερικούς μήνες πίσω, όταν καθισμένος σ’ ένα βράχο στην βορινή κορφή του (Ρέβελα 990μ ) κοιτούσα εδώ κάτω. Μέσα από την Αντάρα, πέρα από την Ραβενή, αναρωτιόμουν πόσο ομορφιά τα σύννεφα κι ο τόπος μου κρύβουν ακόμα. Και να σου εδώ βρέθηκα, την ομορφιά αντάμωσα, την βρήκα. Περπατώ πια στο οροπέδιο, πίσω μου έχω και την Βελούνα που στα πόδια της ένα σύννεφο έχει. Ένα σύννεφο η Ραβενή ντυμένη πάντα. Το βάστα κοντά ως το μεσημέρι, σα νύφη που δεν λέει να αποχωριστεί το πέπλο της.

Μπροστα και γύρω μου φθινοπωρινό τοπίο και πάω να συναντήσω τον Αϊ Νικόλα. Το Ξωκλήσι του είχα δει να ξεγλιστρά μέσα από τα νέφη καθώς κατηφόριζα πρωί πρωί προς την Αγία Παρασκευή και του έταξα ότι θα το επισκεφτώ. Δεν μπορούσα να φανταστώ ότι στην ουσία είναι το στολίδι του Οροπεδίου της Μποντίζντας. Εκεί ψηλά με καρτερούσε και δώσαμε υπόσχεση κι δυο μια άνοιξη να ανταμώσουμε ξανά όταν το οροπέδιο θα έχει γιομίσει λογιών λουλούδια και από πάνω τους θα στέκει η χάρη του, ο Αι Νικόλας.

Πηγαίνω πια για την Λεπτοκαρυά, ένα από τα πιο μακρινά χωριά της Θεσπρωτίας που με δένει ένας παράξενος δεσμός. Μας δένει ένα δέντρο και δύο παγκάκια στην άκρη του Χωριού.
Στιγμή που μ έχει σημαδέψει κοντά δυο χρόνια, έχει γίνει η σημαία, το κίνητρο μου. Για κάτι τέτοιες στιγμές γυρνώ τους τόπους σαν αυτόν που τώρα αντικρίζω ανάμεσα από τα κλαδιά τον μεγάλων βελανιδιών. Την Λεπτοκαρυά κοιτώ που μην ξέροντας ακόμα μου φίλαγε και άλλη έκπληξη!!! Αυτή ήδη είχε διατυπωθεί σε μορφή διαταγής!! Ο Θανάσης μόλις αντιλήφθηκε ότι είμαι στο χωριού του την συνέταξε και την μετέδωσε …. Να πάρω ένα κέρασμα στο καφενείο ..και την εκτέλεση της ανέλαβε ο Σταύρος ….Λοιπόν μόλις πέρασα από τον Ναό της Αγίας Μαρίνας και διάβηκα τους δρόμους του χωριού πέρασα από το Καφενείο και εκεί έπεσα στον έλεγχο του Σταύρου. Ότι αντιρρήσεις και αν υπήρχαν μόνο με το βλέμμα του ήταν αρκετό να εξαφανιστουν. Καθήκον του ήταν η διαταγή του Θανάση που μεταδόθηκε από την Αθήνα. Μα όσο σοβαρότητα και πειθώ είχε αυτό το βλέμμα άλλο τόσο καλοσύνη έκρυβε και φανερώθηκε μαζι μ αυτό που εδώ σε φιλεύουν απλόχερα, Ηπειρώτικη Φιλοξενία.

Ξέρετε ο οδοιπόρος που σαν μιλά όταν κάνει αυτές τις εξορμήσεις είναι συνήθως μόνος. Ίσως αυτή την μοναξιά αποζητά, θέλει με μια δόση εγωισμού πρώτος να νιώσει την αγκάλη της φύσης, να την γευτεί, να την δοκιμάσει σαν ένα σπάνιο Παλιό κρασί και μετά να την προσφέρει σ όλους τους άλλους, σαν στιγμές με χρώμα και λέξεις. Όμως εδώ όλα άλλαξαν έζησα μια στιγμή όπου μια μικρή παρέα ανθρώπων την μοιράστηκε μαζί μου. Καθισμένοι στο καφενείο της Λεπτοκαρυάς με τον Σταύρο, τη Γιαννούλα και μερικές ψυχές ακόμα μοιραστήκαμε την αγάπη μα και τις αγωνίες για αυτόν τον τόπο. Μαζί σηκώσαμε τα ποτήρια μας προς την κατεύθυνση της Αθήνας, στην υγειά του Θανάση για την στιγμή που οργάνωσε και μας πρόσφερε

…ομολογώ πως η σχέση μου με ότι έχει αλκοόλ είναι πολύ μακρινή, περιορίζεται σε μερικές γουλιές κρασί. Εδώ όμως, αυτήν την μοναδική στιγμή, ντόπιο τσίπουρο γεύτηκα και ομολογώ ήταν εξαιρετικό. Στην ζεστασιά της Ψυχής ήρθε κι έδεσε η ζεστασιά του καθώς γέμιζε τον ουρανίσκο και κυλούσε μέσα μου. Ευχαρίστησα την καλή παρέα και φόρεσα τον σάκο μου που ο Σταύρος φρόντισε να γίνει κατά περίπου ένα κιλό βαρύτερος. Μου έβαλε λίγο υγρό για να ξεδιψώ, λίγο από το «ειδικό» νερό που γευτήκαμε πριν λίγο.

Σιγά σιγά πήρα τον κατήφορο αποχαιρετώντας την Λεπτοκαρυά πίσω μου, βουτηγμένη στα χρώματα του φθινοπώρου. Είχα ακόμα να κάνω κάτι.

Τόσο καιρό απολαμβάνω την προσπάθεια του Αποστόλη να αναδείξει τις ομορφιές του τόπου. Εδώ σε αυτή τη γωνιά προσφέρει την χαρά στον επισκέπτη να περιηγηθεί σε ότι όμορφο έχει αυτός ο τόπος. Ξεναγώντας τον από τα μονοπάτια που τόσο καλά γνωρίζει αυτός και ο Λουκάς. Καβάλα στα όμορφά τους άλογα θα σας κατεβάσουν να «ξεδιψάσετε» στον Καλαμά και την Λαγκάβιτσα και αν το λέει η καρδιά σας ανεβείτε μαζί τους σ ένα Καγιάκ και το έμπειρο κουπί τους θα σας δείξει τα ποτάμια όπως δεν τα έχετε νιώσει ποτέ!!!!
Στο Ιππικό Πάρκο Λεπτοκαρυάς λοιπόν βρέθηκα για να τους γνωρίσω, στο δικό τους μετερίζι. Εκεί στην προσπάθεια που κάνουν να γνωρίσει όλος ο κόσμος μαζί τους την άγρια ομορφιά της Θεσπρωτικής Γης. Μα εδώ στην άκρη αυτής της Γης βρήκα και κάτι άλλο …..καράβια…. βγήκαν στην στεριά ….και αναπάντεχα εδώ που η θάλασσα απέχει μίλια μακριά… Ναυτικός βρήκε Ναυτικό. Συμπολεμιστές, με το Αποστόλη να έχει υπηρετήσει σε αντιτορπιλικό. Έτσι οι «παλιοσειρές» …λόγια της πλώρης πρόσθεσαν στην κουβέντα τους. Μέχρι που ήρθε η ώρα να συνεχίσω αφήνοντας μια υπόσχεση κι εδώ, σαν γνήσιοι ναυτικοί είπαμε κάποια στιγμή, ο καθένας να πάρει το κουπί του, μαζί να ξεκινήσουμε και να αφήσουμε το πλεούμενό μας να το παρασύρει η μαγεία της Λαγκάβιτσας, να μας παραδώσει στην αγκάλη του Καλαμά και να μπούμε μέσα στο όνειρο των Στενών του.

Πέρα απ το ποτάμι έφυγα κι εκεί γυρίζω Το βλέπω ξανά να βγαίνει ανάμεσα από την Βρυσούλα και το Γκρίποβο. Στην εκκλησιά της Αγίας Βαρβάρας, πιο κάτω ακούω τον σκοπό του και να σου πάλι στην Γέφυρα του, ξανανταμώνουμε…. στο πέρασμα, όπου μερικές δεκάδες μέτρα τσιμέντου ενώνουν τις δύο όχθες, τους ανθρώπους. Τσιμέντο που δεν έχει καμιά σχέση με αυτό το γκρίζο που αντικρίζεις στην πόλη. Αυτό εδώ έχει βαφτιστεί με την ομορφιά του ποταμού που περνά από κάτω του, έχει πάρει και λίγο από τα καρδιοχτύπια αυτών που το διασχίζουν. Έτσι το χρώμα της κορμοστασιάς το τσιμεντένιου γεφυριού έχουν γίνει ένα με το τοπίο. Είναι από αυτά τα επιτεύγματα του ανθρώπου που η φύση τα αγκαλιάζει και τα σκεπάζει με την αίγλη των χρωμάτων της.

Μα πριν περάσετε απέναντι προτείνω να δείτε και κάτι άλλο, την Καλάθα που βρίσκετε 200 μέτρα πιο δυτικά. Κατασκευή αλλοτινών καιρών. Άλλη μια προσπάθεια του ανθρώπου, με συρματόσχοινο να ενώσει ότι τον χωρίζει.

Καιρός επιστροφής πια προς την Βροσίνα αλλά όχι δεν τελειώνω εδώ Το αγριοκάτσικο ξυπνά πάλι μέσα μου και καιρός να σκαρφαλώσω….. πάλι!!!!

Βέβαια εσείς για να ανεβείτε το βράχο που δεσπόζει της Βροσίνας, ξεκινήστε είτε από το δρόμο δίπλα στο παλιό στρατόπεδο έξω από το χωριό ή ανηφορίζοντας από τον Άγιο Γεώργιο που στέκει στο κέντρο του χωριού από το 1607. Απλώς εγώ σκαρφάλωσα κάθετα στον βράχο ….μου έλειπαν μερικά σκισίματα στα ρούχα και λίγες αμυχές για την συλλογή!!! Όπως και να χει η θέα από κει ψηλά με αποζημίωσε με το παραπάνω.

Η Βροσίνα από κάτω μου, το χωριό, η στάση άλλοτε των ταξιδιωτών προς τα Γιάννενα …μια στάση που όμως κατά κάποιο τρόπο αδικούσε το τόπο. Το άγχος του υπόλοιπου, της συνέχειας, άφηνε στον ταξιδιώτη να ρίξει μόνο κάτι κλεφτές βιαστικές ματιές στο πέτρινο γεφύρι της. Τώρα πια ήρθε η ώρα την Βροσίνα να κάνετε προορισμό, να γνωρίσετε την πραγματική ομορφιά του χωριού. Τρία ποτάμια συναντιούνται εδώ Ζαλογγίτικος, Καλαμάς και η Λαγκάβιτσα πιο κάτω. Γραμμές νερού που με τα πλατάνια τους σαν κλωστές διαπερνούν τον τόπο φτιάχνοντας ένα εργόχειρο, κέντημα, με χρώματα άλλοτε καφέ, πορτοκαλί και πράσινο, των εποχών.

Μια απο αυτές τις κλωστές άφησα για το τέλος, τον μίτο του Ζαλογγίτικου μαζεύω μέχρι την Μονή της Παναγίας της Ραϊδιώτισσας. Μοναστήρι γαντζωμένο στα βράχια, που αν και φαίνονται κάποιες προσπάθειες αναστήλωσης, μόνο η εκκλησία σώζεται σε καλή κατάσταση. Σκυφτός μπήκα στον ναό και μέσα στην σκοτεινή ατμόσφαιρα ένιωσα εκατοντάδες μάτια να με κοιτούν, τοιχογραφίες που ζωντανεύουν στο παιγνίδισμα του λιγοστού φωτός, λες και βγαίνουν από τους καπνισμένους τοίχους και παίρνουν θέση τα στασίδια γύρω από το ψαλτήρι.
Σκυφτός βγαίνω πάλι στα χρώματα του φθινοπώρου και κατεβαίνω προς τα πλατάνια, πέρα από τον Ζαλογγίτικο περνώ. Γιόμισε η μέρα, απόγεμα έφερε και στο πέτρινο γεφύρι της Βροσίνας, μαζεύω τις τελευταίες μου Στιγμές. Αυτές που ο αστός συλλέγει για προμήθειες, παρηγοριά για τον «χειμώνα της πόλης», της ξενιτιάς. Αχ και η στερνή μου είναι η καλύτερη!!

Ακολούθησα λίγο τον Ζαλογγίτικο και κει που συνάντησε τον Καλαμά σταμάτησα. Τα νερά τους με καρτερούσαν σε αυτήν την όχθη, στρώσαν ένα χάλι με πλατανόφυλλα του Νοέμβρη που μ’ αρέσουν και αφέθηκα πάνω τους. Με το λιγοστό φώς απλωμένο κοιτάζω την Βροσίνα που με φίλεψε τις ομορφιές της. Μα και πέρα απ΄τον Καλαμά, με την Λαγκάβιτσα ένα μεγάλο ευχαριστώ στέλνω στον τόπο και τους ανθρώπους της Λεπτοκαρυάς που μ’ αγκάλιασαν. Εύχομαι πλάι μου να ήταν να μοιραστούν αυτή την στιγμή, τον ‘Ήχο

Εδώ δίπλα στο Νερό, Χαρά και Ευχαρίστηση για αυτά που έζησα, Λύπες για αυτά που θα αποχωριστώ, όλα μαζί τα αγέρι παίρνει…. θρόισμα τα κάνει ανάμεσα στους κλώνους των Πλατάνων και σαν φύλο φθινοπωρινό κατεβαίνουν και βρίσκουν το ποτάμι. Με το μουρμουρητό του ρέματος κάνουν τραγούδι του Νερού, τραγούδι της Ηπείρου, ΜΟΙΡΟΛΟΙ

"Αλησμονώ και χαίρομαι θυμιούμαι και δακρύζω

θυμήθηκα την ξενιτιά και θέλω να πηγαίνω."