Με ειδικές συνθήκες άλλα και με δυνατές συγκινήσεις η εκδήλωση για τους 49 Πρόκριτους

Με ειδικές συνθήκες άλλα και με δυνατές συγκινήσεις η εκδήλωση για τους 49 Πρόκριτους

Με τις ειδικές συνθήκες των μέτρων κατά της εξάπλωσης του Covid-19 και με δυνατές συγκινήσεις πραγματοποιηθηκε το πρωί της Τρίτης η ετήσια εκδήλωση τιμής στους 49 Προκριτους της Παραμυθιάς, που εκτελέστηκαν σαν σήμερα το 1943.

Στην λιτή εκδήλωση παραβρέθηκαν μεταξύ άλλων: Οι βουλευτές Θεσπρωτίας Βασίλης Γιόγιακας και Μάριος Κάτσης, ο περιφερειάρχης Ηπείρου Αλέξανδρος Καχριμάνης, ο δήμαρχος Σουλίου Γιάννης Καραγιάννης, οι δήμαρχοι Ηγουμενίτσας και Φιλιατών Γιάννης Λώλος και Σπύρος Παππάς αντίστοιχα, η αντιπεριφερειάρχης ανάπτυξης Σταυρούλα Μπραίμη, εκπρόσωποι των στρατιωτικών, αστυνομικών και λοιπών αρχών, ο πρόεδρος του δημοτικού συμβουλίου Σουλίου Κώστας Παπάς, δημοτικοί και περιφερειακοί σύμβουλοι και συγγενείς των 49 εκτελεσθέντων.

Το κύριο μέρος της εκδήλωσης πραγματοποιήθηκε στον Μητροπολιτικό Ι.Ν του Αγίου Δονάτου λόγω καιρικών συνθηκών, ενώ ακολούθησε κατάθεση στεφάνων στο χώρο του μνημείου της εκτέλεσης

Στην ομιλία του ο δήμαρχος Σουλίου ανέφερε:

“Με δέος και συγκίνηση βρισκόμαστε σήμερα εδώ, για να αποδώσουμε όπως κάθε χρόνο, τον οφειλόμενο φόρο τιμής και τον δέοντα σεβασμό στους 49 εκτελεσθέντες, τους ήρωές μας, που χάθηκαν τόσο άδικα από τα γερμανικά στρατεύματα κατοχής και τους Τσάμηδες, την μαύρη, εικοστή ενάτη Σεπτεμβρίου του 1943.

Κάτω από αυτές τις ιδιαίτερες συνθήκες που επιτάσσει η πανδημία φέτος, ανατρέχουμε στο ένδοξο παρελθόν μας που αποτελεί το πολύτιμο κληροδότημά μας και την έμπνευσή μας για τη διαφύλαξη της τιμής και της μνήμης των προγόνων μας.

77 χρόνια πριν, 49 συμπατριώτες μας, 49 ήρωες, οδηγήθηκαν στο μαρτύριο, σε αυτόν εδώ τον τόπο όπου έμελλε να γίνει και ο τάφος τους.

Την Παρασκευή 24 Σεπτεμβρίου του 1943, στην τοποθεσία Σκάλα Παραμυθιάς, σκοτώθηκαν έξι Γερμανοί σε μάχη με αντάρτες. Αυτό ήταν η αφορμή για ένα προαποφασισμένο έγκλημα. Στα γραφεία της Κομμαντατούρας, οι λογαριασμοί είχαν γίνει. Ένας προς δέκα. Οι ανακοινώσεις του γερμανού φρούραρχου της Παραμυθιάς το έλεγαν καθαρά: «…δια κάθε δολοφονία ή τραυματισμόν Γερμανού στρατιώτου, θα εκτελούνται 10 χριστιανοί Έλληνες πολίτες εκ Παραμυθίας και των πέριξ χωριών». …

Όλα ξεκίνησαν στις 11 το βράδυ της 27ης Σεπτεμβρίου. Ο Γερμανός Φρούραρχος της Παραμυθιάς, εξέδωσε γραπτές ανακοινώσεις για τις συλλήψεις. Το σύνθημα έδωσε μία φωτοβολίδα. Μια γερμανική φάλαγγα έζωσε από παντού την περιοχή και απέκλεισε όλες τις διόδους από και προς την Παραμυθιά. Χαλασμός ακολούθησε. Ομάδες συλλήψεως, αποτελούμενες από 2 μουσουλμάνους και έναν Γερμανό, βγήκαν στις γειτονιές.

Τα σπίτια που εισέβαλαν ήταν προκαθορισμένα και αφορούσαν την αφρόκρεμα της Παραμυθιάς. Μια ομάδα συμπολιτών μας, που αποτελούνταν από επιφανείς άνδρες της Παραμυθιάς κάθε ηλικίας, ακόμη και ανήλικοι. Ήταν όλοι τους διαλεγμένοι ένας προς έναν…ήταν οι Πρόκριτοι. Ο ιερέας, ο γυμνασιάρχης, 3 δάσκαλοι δημόσιοι υπάλληλοι, ο διευθυντής της Αγροτικής Τράπεζας, ο γιατρός, ο συμβολαιογράφος και πολλοί άλλοι, 52 άνθρωποι συνολικά. Την κατάσταση είχαν συντάξει οι «Τουρκοτσάμηδες» με πρωτεργάτες τους αδερφούς Ντίνο.

Με τη βία τους μετέφεραν στις υπόγειες αίθουσες του Δημοτικού Σχολείου Βούλγαρη μέχρι να οδηγηθούν στο εκτελεστικό απόσπασμα, εδώ ακριβώς όπου σήμερα προσκυνούμε εμπρός στο Ηρώο τους, εφαρμόζοντας το δίκαιο του ισχυρότερου, οι Γερμανοί, με τη βοήθεια των μουσουλμάνων Τσάμηδων γέμισαν την όμορφη Παραμυθιά μας με πληγές και τη βύθισαν στο σκοτάδι.

Την απόφαση για την εκτέλεση, ανακοίνωσε στους συλληφθέντες ο Γερμανός Διοικητής την νύχτα της 28ης Σεπτεμβρίου όπου και τους επισκέφθηκε στην αίθουσα του δημοτικού σχολείου. Οι ήρωές μας διατήρησαν την ψυχραιμία τους. Ο Νίκος Γιαννάκης, ένας 25χρονος γυμναστής έδινε κουράγιο στους συγκρατούμενούς του, τραγουδώντας τον «Γεροδήμο». Ο παπά-Βαγγέλης Τσαμάτος, κοντά στο ξημέρωμα, έψαλλε τη νεκρώσιμη ακολουθία. Το τέλος ερχόταν.

Την επομένη, στις 5 το ξημέρωμα, τους έβγαλαν στο προαύλιο. Με τη συνοδεία μουσουλμάνων και Γερμανών οδηγήθηκαν στον τόπο της εκτέλεσης. Προπορευόταν όχημα ερπυστριοφόρο, για να καλύπτει τις φωνές τους. Όλοι τους, κατά την πορεία προς τον θάνατο, διατήρησαν την ψυχραιμία τους και δε λύγισαν.

Στον τόπο της εκτέλεσης έφτασαν και οι 52. Εκεί ο φρούραρχος απελευθέρωσε 3 άτομα καθώς με όσους είχαν εκτελεστεί 10 ημέρες πριν στο σχολείο Βούλγαρη, είχε συμπληρωθεί ο αριθμός της φρίκης.

Το εκτελεστικό απόσπασμα αποτελούσαν οκτώ Γερμανοί εθελοντές και έξι Τσάμηδες. Τον μαζικό τάφο, τον είχαν ανοίξει αγρότες που είχαν υποχρεωθεί σε καταναγκαστική εργασία. Η εκτέλεση έγινε από απόσταση 5-6 μέτρων.

Ο ήχος των όπλων, λες και σκότωσε όλη την πόλη μας. Σοκ. Θρήνος και οδυρμός, απλώθηκαν παντού…ουρλιαχτά και κλάματα διαπέρασαν τις σχισμές κάθε πόρτας και αντήχησαν μέχρι επάνω στον αγέρωχο Γκορίλα που καταπλάκωνε με θλίψη τα σοκάκια και τα σπίτια εκείνη την αποφράδα μέρα.

Το ιστορικό αυτό γεγονός, δεν είναι δυνατόν να διαγραφεί από τη μνήμη μας και να αλλοιωθεί , είναι η απόδειξη της θυσίας των συμπατριωτών μας, είναι η μεγαλύτερη αντίσταση στον εκάστοτε Ηρώδη του κόσμου και στην υπερφίαλη εξουσία του ναζιστικού μένους. Ένα ολοκληρωτικό και απάνθρωπο καθεστώς που τιμώρησε και δολοφόνησε 49 αθώες ψυχές που τόλμησαν να υπερασπιστούν την εθνική τους υπόσταση με αξιοπρέπεια και πίστη στα ιδεώδη της ελευθερίας και της δικαιοσύνης απέναντι στο φασισμό, τη βία και την τρομοκρατία, κατηγορώντας τους ως αντιστασιακούς και ως δολοφόνους. Ένα Ολοκαύτωμα το οποίο διαδραματίστηκε στην Παραμυθιά τις μελανές ημέρες της Κατοχής, όπως και σε άλλες περιοχές της χώρας την περίοδο εκείνη, στα Καλάβρυτα, στο Κομμένο, στους Λιγκιάδες, στο Δίστομο, εντάσσοντάς τες όλες στο Δίκτυο των Μαρτυρικών Πόλεων και Χωριών της περιόδου 1940-1945 που γνώρισαν τη γερμανική θηριωδία. Καθ’όλη τη διάρκεια της Κατοχής οι Γερμανοί και μουσουλμάνοι Τσάμηδες της Θεσπρωτίας προέβησαν σε εγκλήματα και εκτελέσεις αθώων συμπεριλαμβάνοντάς τα στα εγκλήματα του ναζιστικού επεκτατικού πολέμου.

Αυτό το Ολοκαύτωμα δεν είναι απλώς ένα περιστατικό της Ιστορίας .Είναι η ίδια η Ιστορία, που γράφτηκε εδώ, στα αιματοβαμμένα χώματα που έγιναν η πύλη για το διάβα των Προκρίτων στην Αθανασία. Εδώ μπροστά μας στέκουν οι φωτογραφίες τους στο μνημείο, ακτινοβολούν ως σύμβολο αυτοθυσίας και αυταπάρνησης για την ελευθερία και τους εντάσσουν στη παγκόσμια σφαίρα των Ηρώων. Εδώ, που γράφτηκε ο επίλογος της τραγωδίας και μετατράπηκε σε φως, ελπίδα, δικαιοσύνη και ελευθερία.

Στο όνομα της ναζιστικής, χιτλερικής, φασιστικής αρχής δολοφόνησαν τους συγγενείς, τους φίλους, τους συντοπίτες, με αστείρευτη αγριότητα και ωμή φρικαλεότητα που δεν χωράει ο νους.

Οι Πρόκριτοί μας, εκπληρώνοντας το υπέρτατο χρέος τους, κατάφεραν να κερδίσουν την εσωτερική μάχη με τον εαυτό τους και οδηγήθηκαν στο εκτελεστικό απόσπασμα φρουρούμενοι, οπλισμένοι όμως με αυταπάρνηση και υψηλό σθένος. Επιφορτίστηκαν με το μεγάλο χρέος της ιστορικής τους μοίρας να αποδεχθούν και να υπερασπιστούν το παρόν και το μέλλον. Ένα μέλλον που με γενναιότητα ανατράπηκε τον επόμενο χρόνο της εκτέλεσης και στέφθηκε από τις δάφνες της ελευθερίας και της απελευθέρωσης από τις κατοχικές δυνάμεις.

Ένας διαρκής αγώνας αυτή η πράξη αυτοθυσίας που αναγνωρίστηκε από όλους τους Έλληνες από άκρη σ’άκρη και αποτέλεσε και αποτελεί πηγή έμπνευσης για κάθε άνθρωπο και λαό που μάχεται ενάντια σε κάθε μορφής βίας και υποδούλωσης. Μεταλαμπαδεύει το μήνυμα της θυσίας και της παρακαταθήκης για τους νέους αγώνες που όλη η ανθρωπότητα σήμερα δίνει, διατηρώντας τις μνήμες ζωντανές.

Μια αξιοπρεπής πορεία, με συνοδοιπόρο την υπερηφάνεια της καταγωγής μας που μας οδηγεί στην πρόοδο και στην ευημερία ανακαλώντας στη μνήμη μας την ιστορία με αυτά τα ειδεχθή εγκλήματα κατά της ανθρώπινης ζωής. Μιας ζωής απαλλαγμένης από τα ραπίσματα του φασισμού, της καταπάτησης των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και της βαρβαρότητας που επιτάσσει ο κάθε είδους πόλεμος.

Μιας αιώνιας υπόσχεσης ότι δεν θα ξεχάσουμε και δεν θα σβήσουμε ποτέ από τη μνήμη μας τους νεκρούς μας και τις αιτίες που προκάλεσαν αυτό το ολοκαύτωμα. Ότι θα επαγρυπνήσουμε εμπρός στη λήθη και στη διαστρέβλωση της ιστορίας μας, για την υπεράσπιση της εθνικής μας ακεραιότητας και της αντιμετώπισης του σύγχρονου πολέμου για ένα καλύτερο και ειρηνικό μέλλον.

Χρέος μας για τους προγόνους μας ηρώους που εκτελέστηκαν την ημέρα εκείνη, είναι η διεκδίκηση των Γερμανικών αποζημιώσεων.

Ήρθε η ώρα να ενταθούν οι προσπάθειες αυτές από όλους. Από την πολιτεία, από τους φορείς, από όλους μας. Για το έγκλημα αυτό δεν έχει τιμωρηθεί κανείς. Το τέλος της ιστορίας αυτής δεν έχει γραφτεί ακόμα. Ήρθε η ώρα.

Αιωνία τους η μνήμη.”