Ανοιχτή επιστολή για την ανάδειξη του ιστορικού χώρου του Σουλίου - Tου Προκόπη Ζέρβα

Ανοιχτή επιστολή για την ανάδειξη του ιστορικού χώρου του Σουλίου - Tου Προκόπη Ζέρβα

New Jersey 22/8/2020 

Αγαπητοί φορείς και εκπρόσωποι της Περιφέρειας Ηπείρου και της τοπικής αυτοδιοίκησης του Δήμου Σουλίου, απόγονοι των σουλιώτικων φαρών, μόνιμοι κάτοικοι του Σουλίου και των Σουλιωτοχωρίων και φίλοι του Σουλίου, δεχθείτε τους θερμούς μου χαιρετισμούς από το New Jersey των ΗΠΑ.

Αν και βρίσκομαι τόσο μακριά, η σκέψη και η καρδιά μου βρίσκονται πάντα στον ιστορικό τούτο τόπο και νοερά περιπλανώμαι στη ιερή γη των προγόνων μου, το Σούλι.

Γεννημένος στην Κέρκυρα και με την επίγνωση, ήδη από τα παιδικά μου χρόνια, ότι ως οικογένεια, καταγόμαστε από το Σούλι, πόθος μου και όνειρο ζωής ήταν να μου δοθεί η ευκαιρία, να προσφέρω ό,τι καλύτερο μπορούσα στον τόπο των προγόνων μου. Αυτό το όνειρο άρχισε να παίρνει “σάρκα” και “οστά” το καλοκαίρι που μας πέρασε, όταν ήρθα στο Αντάμωμα Σουλιωτών.

Η θερμή υποδοχή που μου επιφυλάξατε, αν και δε με γνωρίζατε μέχρι τότε, το εγκάρδιο καλωσόρισμα που μου απεύθυνε η –τότε- κ. Δήμαρχος, Σταυρούλα Μπραΐμη -Μπότση, κι όλοι οι παραβρισκόμενοι φορείς και ντόπιοι κάτοικοι, το βήμα που μου δόθηκε να μιλήσω, με συγκίνησαν βαθύτατα και με έκαναν να αισθανθώ, ότι επέστρεψα στο σπίτι μου και κοντά στους δικούς μου ανθρώπους κι ότι ήρθε η ώρα να γίνει από κοινού, ένα δυναμικό, νέο ξεκίνημα.

Γι αυτό, εκφράζω τις εγκάρδιες ευχαριστίες μου, προς όλους σας και δηλώνω, παρών και υποστηρικτής στην οποιαδήποτε προσπάθεια, που θα επιχειρείται, από εδώ και στο εξής για το καλό του τόπου, την ανάδειξη και την πρόοδό του.

Όντας, απόγονος σουλιώτικης φάρας και ως ένας εκπρόσωπος των Σουλιωτών ομογενών της Αμερικής, επιθυμώ διακαώς, να βοηθήσω παντοιοτρόπως την υπόθεση του Σουλίου, μέσα στα πλαίσια των δυνατοτήτων μου, αρκεί να μού δοθεί η συγκατάθεση και η ομοθυμία των ιθυνόντων. Προτίθεμαι, να ενεργοποιήσω όλους τους Σουλιωτοηπειρώτες –και όχι μόνον- της ομογένειας προς την κατεύθυνση αυτή.

Επίσης, ως ιδρυτικό μέλος του φιλανθρωπικού Ιδρύματος Ελληνικής Συμπαράστασης (Hellenic Relief Foundation), γνωρίζω έμπρακτα, πως με όραμα, θέληση, επιμονή και κυρίως με ομόνοια και σύμπνοια μπορεί να επιτευχθούν στόχοι που φαίνονται δύσκολα, κατορθωτοί.

Έχοντας, την επιθυμία και τη δυνατότητα να αναλάβω την πρωτοβουλία για την κινητοποίηση των ομογενών των ΗΠΑ, οι οποίοι έχουν δείξει μεγάλο ενδιαφέρον για τις δραστηριότητες στο Σούλι, προτείνω να δοθεί προτεραιότητα σε κάποια έργα ανάδειξης, στον ιστορικό χώρο του Σουλίου.

Οι προτάσεις αυτές, δέον, να συμπεριληφθούν στις μελέτες συντήρησης και έργων, που ήδη εκπονούνται και διενεργούνται από την επιστημονική ομάδα εργασίας, σύνταξης και εφαρμογής ενός ολοκληρωμένου σχεδίου για το Σούλι, η οποία έχει οριστεί από το Υπουργείο Πολιτισμού, ώστε να υπάρχουν στη μελέτη, παρέχοντάς μας τη δυνατότητα, να συνεισφέρουμε ως χορηγοί στην υλοποίησή τους, με τη σύμφωνη, πάντα, γνώμη, των τοπικών αρχών και της αρμόδιας αρχαιολογίας.

Τα προτεινόμενα έργα είναι:

• Η διαμόρφωση ενός μνημειακού χώρου προς τιμή της σεπτής μνήμης της ιστορικής πορείας ενός απροσκύνητου λαού, που στάθηκε ως προεπαναστατικός φάρος ελευθερίας για όλους τους Έλληνες. Ο χώρος αυτός θα περιλαμβάνει την τοποθέτηση ενός αγάλματος, του Σουλιώτη πολεμιστή (αναστήματος, τουλάχιστον δύο μέτρων), αφιερωμένο σε όλους τους Σουλιώτες, που αγωνίστηκαν και πέθαναν για την ελευθερία της πατρίδας τους. Το άγαλμα θα πλαισιώνεται από βράχια, στα οποία θα αναγράφονται τα ονόματα των Σουλιωτοχωρίων, που αποτελούσαν τη Σουλιώτικη Συμπολιτεία.

Ως προτεινόμενο χώρο τοποθέτησής του, προτείνουμε, το φυσικό πλάτωμα που υπάρχει δεξιά του μονοπατιού, που συνδέει την πίσω πόρτα του Αγίου Δονάτου, με το χώρο του αμφιθεάτρου, που βρίσκεται απέναντι από το Κούγκι. Η θέση αυτή ενδείκνυται ως η καταλληλότερη, διότι είναι δίπλα στο μονοπάτι που διέρχεται το πλήθος των επισκεπτών, που συρρέει κατά τις εκδηλώσεις Μνήμης Σουλίου, (οι οποίες γίνονται τέλος Μαΐου και περιλαμβάνουν και την αναπαράσταση της ανατίναξης του Κουγκίου). Επιπλέον, η θέση αυτή είναι η πιο περίοπτη καθώς ο επισκέπτης από εκεί, έχει μια πανοραμική θέα των βουνών του Σουλίου, του Κάστρου της Κιάφας, του λόφου του Κουγκίου και κάτω του κάμπου του Φαναρίου, που διασχίζεται από τα νερά του Αχέροντα.

Οι νεότερες οικοδομικές παρεμβάσεις, που έχουν επιτραπεί στο σημείο αυτό, δηλαδή, το κτίσμα που βρίσκεται από τον περίβολο του Αγίου Δονάτου, ακριβώς, στον αριστερά επικείμενο χώρο καθώς και η οικοδόμηση του αμφιθέατρου, ίσως θα επέτρεπαν, εκεί κοντά, και την τοποθέτηση του αγάλματος του Σουλιώτη πολεμιστή, που θα είναι απόλυτα προσαρμοσμένο και αφομοιωμένο με το φυσικό περιβάλλοντα χώρο.

Τέλος, η πρόσβαση τού προτεινόμενου τόπου για το άγαλμα, είναι προσιτή και σύντομη η προσέγγιση του για τον επισκέπτη, μέσω του αμαξωτού δρόμου, που συνδέει το κέντρο του Σουλίου με την εκκλησία του Άγιου Δονάτου.

Η παράσταση τού αγάλματος, , το υλικό και η βάση του (η οποία θα αποτελείται από βράχους) καθώς και η διάταξη του άμεσου περιβάλλοντός του – όπως προαναφέρθηκε- θα είναι απόλυτα προσαρμοσμένα με το φυσικό περιβάλλον του τοπίου, διαφυλάττοντας με σεβασμό την ιερή αίσθηση του ιστορικού χώρου.

• Ανάπλαση του ιερού προσκυνηματικού χώρου του σουλιώτικου Κοιμητηρίου.

Η πρόσβαση, ανάπλαση, συντήρηση και αναστήλωση του παλαιού ιστορικού σουλιώτικου Κοιμητηρίου, και των όσων περιλαμβάνει εντός -του σχετικά σωζόμενου -περίβολού του, ήτοι τους τάφους των Σουλιωτών και τα ερείπια της εκκλησίας, της Κοιμήσεως της Θεοτόκου. Η δύσκολη προσέγγισή του, λόγω του δύσβατου και απροσπέλαστου -από την πυκνή βλάστηση- τοπίου καθώς και η απόλυτη εγκατάλειψή του, το έχουν μετατρέψει σε ένα σωρό από πέτρες και ερείπια «ἀτάκτως ἐρριμμένα», και τίποτα δε μαρτυρά -ούτε καν ένας σταυρός- την ιερότητα του τόπου.

Η εικόνα αυτή του Κοιμητηρίου, σε έναν τόπο και λαό, όπως του Σουλίου, που η παράδοση, τα ήθη και τα έθιμά του, απέδιδαν τη μέγιστη τιμή στους νεκρούς του, είναι ανεπίτρεπτη και σίγουρα, δεν τιμά ούτε εμάς τους νεότερους ούτε ασφαλώς την ανάπαυση των ψυχών και τη μνήμη των αγωνιστών προγόνων μας, Σουλιωτών.

• Στις προβλεπόμενες επεμβάσεις στερέωσης κτηρίων, που αναφέρονται σε γνωστές σουλιώτικες φάρες, να συμπεριληφθεί και η αναστήλωση, στη θέση Κιάφα, ενός από τα σπίτια της φάρας των Ζερβαίων. Η αναφερόμενη οικία προτείνεται, γιατί βρίσκεται δίπλα στον αμαξωτό δρόμο και στην αρχή τού γραφικού μονοπατιού, που οδηγεί στο κάστρο της Κιάφας και ως εκ τούτου, θα μπορούσε να διαμορφωθεί ως μουσειακός επισκέψιμος χώρος.

Επισημαίνεται ξανά, ότι οι προτάσεις αυτές, αρκεί να συμπεριληφθούν στις μελέτες, που γίνονται αυτό το διάστημα στο Σούλι, συντήρησης και έργων, ώστε να δραστηριοποιηθούμε για τη χρηματοδότησή τους.

Ενδεχομένως, η προσπάθεια της υλοποίησης αυτών, αλλά και άλλων έργων, που επιχειρούνται στο Σούλι, να συναντήσει αντιξοότητες και δυσκολίες. Όποιες όμως, κι αν είναι αυτές, ας μη σταθούν εμπόδιο στη νέα αυτή συλλογική προσπάθεια, που διεξάγεται για την ανάδειξη του Σουλίου, εν όψει μάλιστα, των επετειακών εορτασμών του 2021.

Έχοντας βαθιά την πεποίθηση, πως η πολιτιστική μας κληρονομιά είναι το πολυτιμότερο αγαθό, που έχουμε να παραδώσουμε στην νέα γενιά, ένα αγαθό, που γίνεται η γέφυρα μετάβασης, που ενώνει το σήμερα με το χθες και οδηγεί με ελπίδα και πίστη στο μέλλον, θα ήταν χαρά και μεγάλη μου τιμή -και τιμή όλων των ομογενών μας- να συμβάλουμε οικονομικά, αλλά και με κάθε άλλο τρόπο, στην όλη προσπάθεια για τα έργα, που αποσκοπούν στην ανάδειξη του τόπου μας και της ιστορίας του Σουλίου.

Με τιμή

Προκόπης Ζέρβας