«ΣΤΗ ΦΛΕΓΟΜΕΝΗ ΚΑΙ ΜΗ ΚΑΙΟΜΕΝΗ ΒΑΤΟ ΤΗΣ ΔΙΚΑΙΟΣΥΝΗΣ» - Ο Μάκης Κιάμος για το βιβλίο του Παύλου Τζοβάρα

«ΣΤΗ ΦΛΕΓΟΜΕΝΗ ΚΑΙ ΜΗ ΚΑΙΟΜΕΝΗ ΒΑΤΟ ΤΗΣ ΔΙΚΑΙΟΣΥΝΗΣ» - Ο Μάκης Κιάμος για το βιβλίο του Παύλου Τζοβάρα

Ο εξαίρετος συνάδελφος, άριστος οικογενειάρχης, φίλος και συντοπίτης Παύλος Ν. Τζοβάρας εξέδωσε το βιβλίο με τον τίτλο: 

«ΣΤΗ ΦΛΕΓΟΜΕΝΗ ΚΑΙ ΜΗ ΚΑΙΟΜΕΝΗ ΒΑΤΟ ΤΗΣ ΔΙΚΑΙΟΣΥΝΗΣ» 

και με ευγένεια ψυχής, αλλά και ήθος γραφής -αφιέρωση- παραχώρησε τρία αντίτυπα «για τη βιβλιοθήκη της ΠΣΕ». 

Το βιβλίο αυτό είναι μια κατάθεση ζωής και μια «προσφορά ψυχής» σε όσους και όσα σημάδεψαν την πολύχρονη καριέρα του συγγραφέα και γενικά τη ζωή του. Κυριαρχεί η μνήμη, η χαοτική αυτή δύναμη που εγκλωβίζει όσα θέλει και τα απελευθερώνει, όταν κα εάν θέλει. Γι’ αυτό πιστεύω πως το βιβλίο αυτό λειτουργεί -πάντοτε με ευγένεια και σεμνότητα- ως «η άκαυτη βάτος» που συνδαυλίζει συναισθηματικά και συνταράσσει νοητικά τον συγγραφέα. Είναι ακριβώς αυτό που γράφει ο ποιητής. «Ολόκληρη η ζωή μου δεν ήταν παρά η ανάμνηση ενός ονείρου μέσα σε ένα άλλο όνειρο». Τάσος Λειβαδίτης. 

Και αυτό το όνειρο το πάλεψε ο συγγραφέας και η πάλη αυτή χαράχτηκε ανεξίτηλα στο μυχό της ψυχής του αφού γεγονότα, καταστάσεις, τρόπο ζωής και στέψη επιτυχίας παρελαύνουν με συνέπεια και διάρκεια. Ζωσιμαία Σχολή, Φοιτητική Εστία Τοσίτσα, Νομική Σχολή Αθηνών, «Όλα όσα έζησα στο χώρο της δικαιοσύνης». Αφτιασίδωτα, ατόφια, άσπιλα και φυσικά αμόλυντα. 

Μελετώντας το βιβλίο του Παύλου Ν. Τζοβάρα ο αναγνώστης βρίσκεται σε εξαιρετικά δύσκολη θέση προκειμένου να ορίσει, τι είναι τέλος πάντων αυτό το βιβλίο. Είναι επιστημονικό πόνημα, αποθησαύρισμα της ενασχόλησής του με την επιστήμη της Νομικής; Είναι λογοτεχνικό έργο στο οποίο η μνήμη διαλογίζεται με τη σκέψη και αποκρυσταλλώνονται σε τέχνη; Είναι ευγενής καταβύθιση στο παρελθόν και οδηγός πορείας για το μέλλον; 

Ασφαλώς και είναι επιστημονικό έργο. Ιδιαίτερα το VII κεφάλαιο, «Επισημάνσεις στο χώρο της Ποινικής Δικαιοσύνης» που συνταράσσει ειδικότερα τον αναγνώστη το επιμέρους κεφάλαιο που φέρει τον τίτλο «Η θανατική ποινή». Πλήρης μελέτη, επιστημονική τεκμηρίωση και απόλυτη επίκληση στη Λογική χαρακτηρίζουν το επιστημονικό δημιούργημα και δίνουν απόλυτα πειστική απάντηση στο ερώτημα περί της επιβολής της θανατικής ποινής. Ένα ερώτημα διαρκούς επικαιρότητας. 

Έργο που προσφεύγει σε τεκμήρια που τα αντλεί από την αρχαία ελληνική Γραμματεία (Αισχύλος, «προς Δημόνικον» Ισοκράτους κλπ) με αφήγηση λυρικής πνοής, αλλά με κυριολεκτική χρήση της γλώσσας, είναι ασφαλώς και λογοτεχνικό δημιούργημα, καθαίρει με την Αριστοτελική σημασία του όρου τον αναγνώστη και τον λυτρώνει. 

Τέλος, με τη μνήμη καθαρή και ατόφια σύμμαχο συνθέτει τον εαυτό του και παρουσιάζει με έντεχνο και φυσικά δημιουργικό τρόπο την πορεία του, τη δημιουργική, αλλά προπάντων ανθρώπινη. Φύλαξε Θερμοπύλες. 

Θα διακινδυνεύσω να πω ότι ολόκληρο το βιβλίο είναι μια κατάθεση και μια εξομολόγηση του συγγραφέα. Τι ήθελε, τι πέτυχε. Αυτό ακριβώς που ορίζει με εξομολογητικό τόνο ο Παλαμάς, που επιχείρησε να σπουδάσει στη Νομική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών. 

«Κι εγώ ονειρεύτηκα κι εγώ της δόξας τη λαχτάρα, κι εγώ μια μέρα ν’ ακουστώ βροντόφωνα στην Πνύκα, αστροπελέκι στους κακούς». Ο Παύλος Τζοβάρας το έκανε πραγματικότητα. Με αυτό έζησε και έτσι βιοπορεύτηκε. Κι αυτό, μαζί με όλα τα άλλα μας το κληροδοτεί με το βιβλίο του «ΣΤΗ ΦΛΕΓΟΜΕΝΗ ΚΑΙ ΜΗ ΚΑΙΟΜΕΝΗ ΒΑΤΟ ΤΗΣ ΔΙΚΑΙΟΣΥΝΗΣ». 

Μεγάλη η προσφορά του και γι’ αυτό τον ευχαριστούμε θερμά. 

Μάκης Χήτος – Κιάμος 

Δικηγόρος Παρ’ Αρείω Πάγω 

Νομικός Σύμβουλος Δήμου Νέας Φιλαδέλφειας – Νέας Χαλκηδόνας 

Πρόεδρος Πανηπειρωτικής Συνομοσπονδίας Ελλάδος