«Αρετές ρίζες για έναν καλό γάμο και τη δημιουργία σωστής οικογένειας» - Της Βασιλικής Β.Παππά*

«Αρετές ρίζες για έναν καλό γάμο και τη δημιουργία σωστής οικογένειας» - Της Βασιλικής Β.Παππά* 

Εκτός από ειδικές περιπτώσεις ο άνθρωπος είναι προορισμένος να μη ζει μόνος αλλά μέσα στο περιβάλλον μιας οικογένειας. Ο Θεός όταν έπλασε τον Αδάμ, δεν τον άφησε μόνο του, αλλά δημιούργησε τη γυναίκα, για να είναι βοηθός και συμπαραστάτης του. 

Είναι όμως εύκολο να υπάρξει σωστή οικογένεια σήμερα; Δεν είναι εύκολο. Με βάση στατιστικές που έχουν γίνει, το ποσοστό των επιτυχημένων γάμων είναι μόλις το 4%. Και μη νομίζετε ότι παλιότερα ήταν μεγαλύτερο. Απλώς οι αποτυχίες δεν φαίνονταν τόσο, τουλάχιστον προς τα έξω. 

Δυστυχώς, αποτελεί θλιβερή διαπίστωση το φαινόμενο οι νέοι να προσέρχονται στη μεγάλη περιπέτεια της έγγαμης ζωής τελείως απροετοίμαστοι και απληροφόρητοι. Η Αρχιεπισκοπή Αθηνών ίδρυσε Κέντρο Συμπαραστάσεως Οικογενείας για τη σωστή ενημέρωση των νέων και των δύο φύλων και την προπαρασκευή τους για τον γάμο και την οικογενειακή ζωή. Όπως η αρχαία Εκκλησία προετοίμαζε εκείνους που επρόκειτο να γίνουν μέλη της, έτσι και σήμερα η Εκκλησία οφείλει να προετοιμάζει τα μέλη της για να μπουν με τις καλύτερες προϋποθέσεις στην μικρή εκκλησία, τον γάμο-οικογένεια. Μια ομάδα χαρισματούχων ποιμένων και λαϊκών θα μπορούσαν να αναλάβουν την ευθύνη για την κατάλληλη προπαρασκευή των μελλονύμφων για τη συζυγική και οικογενειακή ζωή. 

Ο άγιος Ιωάννης ο Δαμασκηνός θεωρεί τον γάμο ασφαλές λιμάνι στην τρικυμία του κοσμικού βίου, ο δε ιερός Χρυσόστομος μιλάει για συνεχή αλληλοσεβασμό των συζύγων, για αγάπη και ισότητα στα δικαιώματα και τις υποχρεώσεις. Επιδιωκόμενος σκοπός να είναι πάντα η ενότητα, η οποία θα υπάρξει, όταν μεταξύ των συζύγων είναι πάντοτε ο Χριστός. Για να παραμείνει αυτή η αγάπη διαρκής και θερμή οφείλει ο άντρας να μην φέρεται απότομα και με βαναυσότητα στη γυναίκα του, προκαλώντας της οργή και ποτίζοντάς την με πίκρα, αλλά να της φέρεται με πραότητα, επιείκεια, ευγένεια, με πολύ λεπτότητα και καταδεκτικότητα. Διότι ακόμη κι ένας ψυχρός ή απότομος λόγος ή ένα βλέμμα περιφρονητικό ή οργισμένο είναι ικανά να ξεσηκώσουν θύελλα στην καρδιά της γυναίκας και να αναστατώσουν ολόκληρο το σπίτι. Άνδρας δε που είναι τεμπέλης και φίλος των διασκεδάσεων και της αργίας, θυμώδης, γκρινιάρης, βλάσφημος, μέθυσος ή παίκτης τυχερών παιχνιδιών, αδιάφορος για τη χριστιανική πίστη και άσχετος με την ευσέβεια, δεν είναι μόνο εχθρός της συζύγου του αλλά είναι ανάξιος να φέρει την ιδιότητα του άνδρα, ακατάλληλος να προϊσταται της οικογένειας, η οποία έχει ανάγκη από προστάτη συνετό, εργατικό, δίκαιο, ευσεβή, πιστό, σεμνό, καταδεκτικό, ηθικό, στήριγμα και βοηθό της συζύγου του. Μόνο ένας γλυκομίλητος και γεμάτος τρυφερότητα και αγάπη σύζυγος μπορεί να ρίχνει βάλσαμο παρηγοριάς στην τρυφερή καρδιά της συζύγου του που ειλικρινά αγαπάει και αγαπιέται. Ένας τέτοιος σύζυγος είναι αδύνατο να καταλήξει σε ψυχρότητα και ρήξη με τη σύντροφό του, με κατάληξη τον χωρισμό και το διαζύγιο. 

Η Εκκλησία μας ευλογεί τον γάμο, ο οποίος είναι ένα από τα 7 Μυστήριά της. Στην ιερή τελετή του γάμου τα στέφανα στα κεφάλια των νεονύμφων είναι βέβαια στεφάνια χαράς, αλλά και σύμβολα μαρτυρίου και υπενθυμίζουν τα στεφάνια των μαρτύρων τονίζοντας ότι κάθε αληθινή ανθρώπινη σχέση απαιτεί θυσίες και από τις δύο πλευρές. 

«Πλην και υμείς οι καθ’ ένα έκαστος την εαυτού γυναίκα ούτως αγαπάτω ως εαυτόν, η δε γυνή ίνα φοβήται τον άνδρα» (Εφ. 5, 32-33) 

Ο άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος σε διάφορους λόγους του μας τονίζει ότι όταν υπάρχει ομόνοια, ειρήνη και δυνατή αγάπη ανάμεσα στη γυναίκα και τον άνδρα, εκεί συσσωρεύονται όλα τα αγαθά και θα γίνουν απρόσβλητοι από εχθρικές επιθέσεις και θα είναι περιφραγμένοι από απόρθητο τείχος, δηλ. την κατά Θεόν ομόνοια. Αυτή θα τους κάνει πιο δυνατούς και από το διαμάντι, αυτή θα τους καταστήσει πιο στερεούς και από το σίδερο, αυτή θα τους βοηθήσει περισσότερο από κάθε πλούτο και περιουσία, αυτή θα τους χαρίσει την πιο μεγάλη φήμη, αυτή θα ελκύσει πλούσια την εύνοια του Θεού. Δεν υπάρχει τίποτε, τίποτε πολυτιμότερο από το να αγαπιέται κανείς τόσο πολύ από τη γυναίκα του και να την αγαπάει. Γιατί, όταν υπάρχει αυτή η αγάπη, συνυπάρχει κάθε πλούτος, κάθε ευτυχία. Όπως επίσης, όταν αυτή δεν υπάρχει, τίποτε δεν ωφελούν όλα τα άλλα, αλλά όλα ανατρέπονται και είναι γεμάτα από αηδία και σύγχυση. 

Όμως δεν θέτει μόνο το πρόβλημα της αγάπης, αλλά και τι άλλο; «Και η γυναίκα να σέβεται και να τιμάει τον άντρα της». Η γυναίκα είναι η δεύτερη αρχή. Αλλά και ο άντρας να μην την περιφρονεί με το δικαιολογητικό ότι είναι υποταγμένη σ’ αυτόν. Γιατί η γυναίκα είναι το σώμα του και, αν η κεφαλή (ο άντρας) περιφρονήσει το σώμα, θα καταστραφεί και αυτή μαζί του. Ας προσφέρει λοιπόν ο άντρας την αγάπη του ως αντίρροπο της υπακοής της γυναίκας. 

Επομένως, η γυναίκα πρέπει να στέκεται δίπλα στον άντρα της σαν ένα αδιάσπαστο κομμάτι μιας αρμονικής ενότητας, βοηθός, όμοια με τον άντρα, χωρίς να κυριαρχεί σ’ αυτόν αλλά ούτε και να ποδοπατείται από αυτόν. Αυτός ήταν ο αρχικός σκοπός του Θεού κι αυτόν τα νέα ζευγάρια σήμερα θα πρέπει να επιδιώκουν. Δεν πρέπει να ξεχνούν ότι ο ένας είναι συμπλήρωμα του άλλου. Τίποτε δεν είναι καλύτερο από αυτή τη συζυγία. 

Μέσα στην οικογένεια, παρουσιάζονται πολλές αφορμές για να δημιουργηθούν δυσαρέσκειες και παράπονα. Οι αταξίες και οι απειθαρχίες των παιδιών, που φέρνουν τους γονείς σε θέση να εξαπολύσουν εναντίον τους λόγους βαρείς ή και τιμωρίες σκληρές. Όμως συγκρατούνται. Αφήνουν να τους περάσει ο θυμός και τα παιδιά να ηρεμήσουν και τότε με ηρεμία και αγάπη δίνουν στα παιδιά τους συμβουλές πολύτιμες. Τότε τα παιδιά αισθάνονται το σφάλμα τους και μπαίνουν στην ψυχή τους τα λόγια των γονέων τους. Το αντίθετο, η έλλειψη μακροθυμίας, το ξέσπασμα, η οργή, η τιμωρία εν βρασμώ ψυχής μόνο ωφέλεια δεν προσφέρει. 

Το ίδιο γίνεται και με τα άλλα μέλη της οικογένειας. Βέβαια το να συγκρατεί κανείς τον εαυτό του από ξεσπάσματα και θυμούς και να ασκεί τη μακροθυμία είναι υπόθεση, που προϋποθέτει όχι τυχαία πνευματικότητα. Χρειάζεται ο άνθρωπος να είναι καλλιεργημένος, ταπεινός, και ποτέ να μην επιτρέπει στον εαυτό του να καταλαμβάνεται από αισθήματα εκδικήσεως και σκληρότητας. Αυτό όμως μόνο με τη δύναμη του Θεού και τη μακρά άσκηση κατορθώνεται. Γι’ αυτό οι Χριστιανοί που θέλουν πράγματι να βαδίζουν προς την τελειότητα πρέπει να εργάζονται πολύ στον εαυτό τους, αλλά και να ζητούν τον φωτισμό και τη χάρη του Κυρίου, ο Οποίος βεβαίωσε ότι «χωρίς εμού ου δύνασθε ποιείν ουδέν» (Ιω. Ιε’ 5). 

Αρετές ρίζες για έναν καλό γάμο 

Βασική προϋπόθεση για έναν πετυχημένο γάμο είναι ο άνθρωπος που θα συνδέσουμε τη ζωή μας να είναι όμοιος με εμάς. Όταν η νοοτροπία ενός ανθρώπου για τη ζωή είναι διαφορετική από τη δική σου, όταν αλλιώς αντιλαμβάνεσαι το νόημά της, όταν οι επιθυμίες της καρδιάς του δεν ταυτίζονται με τις δικές σου, όταν οι σκοποί και επιδιώξεις του είναι κοσμικοί και εγωκεντρικοί, ενώ οι δικοί σου πνευματικοί και θεοκεντρικοί κι όταν η πορεία του είναι αντίθετη από τη δική σου, πώς είναι δυνατό να προχωρήσεις μαζί του χέρι με χέρι στη ζωή ;Από την πρώτη ακόμα στιγμή θα διαπιστώσεις το μεγάλο σφάλμα σου. Και αργά ή γρήγορα θα έλθει η σύγκρουση. 

Επίσης, θα αναφέρουμε εδώ ορισμένες αρετές, που πρέπει να έχουν οι νέοι άνθρωποι προκειμένου να δημιουργήσουν ένα πετυχημένο γάμο και οικογένεια. 

Ειλικρίνεια: Αν δύο πρόσωπα μπορούν να λένε την αλήθεια ταπεινά και όχι με ματαιοδοξία, με καλή διάθεση και όχι με την επιθυμία της αυτοδικαίωσης, η αγάπη θα είναι δυνατό να αναπτύσσεται και να ανανεώνεται. 

Το αίσθημα του χιούμορ: Όταν υπάρχει, οι προσωπικές απογοητεύσεις δεν αντιμετωπίζονται με την έννοια του «γιατί αυτό συνέβη σε μένα» και οι προσωπικοί θρίαμβοι δεν υπερεκτιμώνται με την παρατήρηση «είμαι σπουδαίος». Αίσθημα του χιούμορ δεν σημαίνει ότι κάποιος δεν παίρνει τίποτε στα σοβαρά και επιθυμεί να γελάει με καθετί. Μάλλον το αίσθημα του χιούμορ εμπνέει κάποιον να ζει, χωρίς να υπολογίζει στην ανταπόδοση κάθε απλής προσπάθειας. 

Το θάρρος, η γενναιότητα: Χωρίς άλλο χρειάζεται θάρρος για τον γάμο, ένας ηρωισμός χαρούμενος απέναντι στις ευθύνες που έρχονται, στις κακίες, στις προδοσίες και στη φθορά ακόμη. 

Ευγνωμοσύνη: Η γενναία ειλικρίνεια μας αναγκάζει να αναγνωρίσουμε τα αγαθά που έχουμε, χωρίς να τα έχουμε κερδίσει μόνοι μας. Ένας γνωστός μου, διηγείται ο Bertocci, είχε συνηθίσει να τελειώνει το φαγητό του με ένα «ευχαριστώ, Μύριαμ». Λεπτομέρεια, που είναι όμως ο πλουτισμός της ζωής,της δικής του και της δικής της. 

Ταπείνωση: Ο ευγνώμων άνθρωπος δεν υπερηφανεύεται και δεν περιμένει διακρίσεις για όσα κατόρθωσε. Είναι ταπεινός. Είναι φανερή η έλλειψη αυτού του χαρακτηριστικού σε μια οικογένεια. Ο ταπεινός άντρας ή γυναίκα λάμπει με τον χαρούμενο τρόπο που κάνει ό,τι πρέπει να γίνει, χωρίς να περιμένει ανταπόδοση. 

Πραότητα: Κάθε εβδομάδα, κάθε ημέρα οικογενειακής ζωής μπορεί να είναι γεμάτη με απογοητεύσεις. Κάποτε η ατυχία φαίνεται αξεπέραστη. Η απάντηση σ’ αυτήν την περίπτωση είναι η πραότητα, η ετοιμότητα δηλ. να δέχεται κανείς τις αποτυχίες και τους περιορισμούς όχι με απάθεια αλλά με τη βεβαιότητα ότι το κακό μπορεί να γίνει ανεκτό ή τουλάχιστον να απομονωθεί. 

Καλοσύνη: Η πραότητα δεν είναι αρκετή. Καλοσύνη είναι η θέληση να βοηθάει κανείς τα πρόσωπα που έχουν αδυναμίες να απολαύσουν αξίες και αγαθά, που διαφορετικά είναι δυνατό να χάνουν. 

Συγχωρητικότητα: Είναι θεϊκό το να συγχωρούμε. Συγχωρητικότητα είναι η θέληση να βοηθούμε εκείνους που μας έχουν βλάψει να αισθανθούν το σοβαρό μας ενδιαφέρον γι’ αυτούς. Η κακή διάθεση, η ζήλεια, η μνησικακία, η καχυποψία, η επιθυμία να είναι κανείς αυστηρός με τους άλλους, όλα γεννιούνται από την απροθυμία να συγχωρεί και να βοηθάει τους άλλους. 

Θα κλείσουμε με τον δεκάλογο των συζύγων 

1. Μην κάνετε το δάσκαλο στον σύντροφό σας. Ο καλύτερος τρόπος να τον διδάξετε είναι να τον αγαπάτε και να τον κάνετε ευτυχισμένο. 

2. Ο γάμος είναι μια διαρκής περιπέτεια, που βοηθάει να ανακαλύπτουμε τον αληθινό εαυτό μας, τον ψυχικό κόσμο του συντρόφου μας και να βαδίζουμε προς τη σωτηρία μας γνωρίζοντας τον Θεό. 

3. Τον σύντροφό μας τον αποδεχόμαστε όπως είναι, με τις αδυναμίες και τις ιδιοτροπίες του και όχι όπως θα θέλαμε να είναι. 

4. Προσπαθείστε να καταλάβετε τον/την σύζυγό σας. Μη ξεχνάτε ότι ο άντρας σκέφτεται με τη λογική, ενώ η γυναίκα με την καρδιά. 

5. Μην προσπαθείτε να επιβάλλετε τη γνώμη σας και να διορθώσετε τον/την σύζυγό σας. Φροντίστε καλύτερα να διορθώσετε τον εαυτό σας. Η αγάπη ζει με την αρμονία των αντιθέσεων. 

6. Με την πίστη, την υπομονή και την αγάπη αντιμετωπίζονται νικηφόρα όλες οι δυσκολίες της ζωής. 

7. Ο μεγαλύτερος εχθρός της συζυγικής ζωής είναι ο εγωισμός. Δεν μας σώζει η επίθεση κατά του συντρόφου μας αλλά η επίθεση κατά του εγώ μας. 

8. Το καλύτερο παράδειγμα για τα παιδιά μας είναι να αγαπά ο πατέρας τη μητέρα τους και η μητέρα τον πατέρα τους. 

9. Το μυστικό της οικογενειακής γαλήνης είναι να μπορεί κανείς να συγχωρεί. 

10. Ο γάμος είναι «μυστήριο μέγα», που αρχίζει μέσα στην Εκκλησία, ανανεώνεται με τη Θεία Λειτουργία και τα Μυστήρια της Εκκλησίας και τερματίζει στη Βασιλεία του Θεού. 

Tέλος θα συμπληρώναμε ότι καλό είναι, το ζευγάρι να έχει κοινό πνευματικό και να εξομολογείται. Μην επηρεάζεστε από το κακό νεωτεριστικό πνεύμα των ανθρώπων που θεωρούν καθυστερημένο και εκτός εποχής όλους εκείνους που καταφεύγουν σε κάποιο πνευματικό. Εσείς θα καταφύγετε στον Χριστό με την συνείδηση έντονη ότι ο ιερέας είναι το όργανο μόνο της θείας χάρης και ότι μέσω του ιερέα ενεργεί ο Χριστός. Ζήστε κάτω από τη σκιά Του. Βάλτε το στο πρόγραμμα πρώτο. Ακολουθώντας αυτό τον τρόπο ζωής, και πολύ χαρά θα γευθείτε και πολλή χαρά θα σκορπίσετε.. 

* Η Βασιλική Β.Παππά είναι Msc, MA Θεολόγος 

με εξειδίκευση στην Εκκλησιαστική Ιστορία, 

τη Χριστιανική Ηθική και την Κοινωνιολογία του Χριστιανισμού. 

Ενδεικτική Βιβλιογραφία 

Ασπιώτη, Α., Από την Ψυχολογία του γάμου (Σειρά: Ψυχολογία και Ζωή), Αθήναι 1975. 

Δημοπούλου Γ., Αρχιμ., Ο καρπός του Πνεύματος, εκδ. Αδελφότης Θεολόγων «Ο Σωτήρ». 

Θεόφιλου, Μητροπολίτου Γόρτυνος και Μεγαλοπόλεως, Εσείς οι νεόνυμφοι τα παιδιά μου, έκδ. Αποστολική Διακονία της Εκκλησίας της Ελλάδος, Αθήνα 1993. 

Θερμού, Β., Πρωτοπρ., Χρειαζόμαστε την οικογένεια;, περ. Πειραϊκή Εκκλησία, αριθμ. φ. 133 (240), (2002) 36-37. 

Καβάκα, Α., Μπορεί να υπάρξει ευτυχισμένος γάμος, εκδ. Ο Λόγος, Αθήνα 1998. 

Μουρατίδου, Κ.Δ., Η ουσία και το πολίτευμα της Εκκλησίας κατά την διδασκαλίαν Ιωάννου του Χρυσοστόμου, Εν Αθήναις 1958. 

Σταυροπούλου, Α., Ποιμαντική προετοιμασία των μελλονύμφων, Αθήνα 1971. 

Χατζοπούλου, Χ., Το ιερό μυστήριο του γάμου. Οι μικτοί γάμοι, Αθήνα 1990.