ΟΙ ΕΠΤΑ ΛΟΓΟΙ ΠΟΥ ΕΞΗΓΟΥΝ ΓΙΑΤΙ Ο ΔΗΜΟΣ ΗΓΟΥΜΕΝΙΤΣΑΣ ΒΡΙΣΚΕΤΑΙ ΣΕ ΣΤΑΣΙΜΟΤΗΤΑ - Του Παναγιώτη Β. Νταή*

Ένας τομέας του Απολογισμού του Δήμου Ηγουμενίτσας, που πραγματοποιήθηκε πριν από λίγες ημέρες, ήταν η οικονομική διοίκηση και η διαχείριση της δημοτικής περιουσίας. Και σε αυτό τον τομέα το μέτρο σύγκρισης πρέπει να είναι οι προβλέψεις του Επιχειρησιακού Προγράμματος του Δήμου, το οποίο στόχευε στη σταδιακή απεξάρτηση από τις κρατικές επιχορηγήσεις, μέσω της αύξησης των εσόδων κυρίως των ανταποδοτικών υπηρεσιών, της μείωσης του κόστους των λειτουργικών δραστηριοτήτων και της αποδοτικότερης αξιοποίησης της περιουσίας.

1.Προς την κατεύθυνση της μείωσης των δαπανών, έγινε ένα θετικό βήμα, με την ένταξη του Δήμου στο πρόγραμμα ληξιπρόθεσμων οφειλών για Δικαστικές Αποφάσεις. Δεν ήταν αρκετό όμως μόνο αυτό: Η απόπειρα περιορισμού των λειτουργικών εξόδων (μέσω ομαδοποίησης των δαπανών και διενέργειας ενιαίων διαγωνιστικών διαδικασιών) δεν απέφερε σημαντικά αποτελέσματα. Η αιτία είναι ότι δεν συνοδεύτηκε από μια γενικότερη πολιτική αξιολόγησης της αποτελεσματικότητας των εξόδων, με στόχο να περικοπούν όσες δεν αποδίδουν σημαντικά αποτελέσματα και να ενισχυθούν εκείνες που καλύπτουν πραγματικές ανάγκες των δημοτών. Παράλληλα, φαινόμενα λανθασμένου προγραμματισμού δεν αποτράπηκαν, με τη συνέχιση του συστήματος των απ΄ ευθείας αναθέσεων.

2.Ένα άλλο μέτρο έμμεσης μείωσης των δαπανών του προϋπολογισμού του Δήμου (μέσω της μετακύλησης της χρηματοδότησης έργων σε άλλες πηγές), είναι η επιτυχημένη διεκδίκηση χρημάτων από προγράμματα χρηματοδοτούμενα από ευρωπαϊκούς ή εθνικούς πόρους, για την εκτέλεση αναπτυξιακών έργων ή την υλοποίηση κοινωνικών δράσεων. Και σε αυτό τον τομέα ο Δήμος έμεινε πίσω, καθώς τα έργα που εντάχθηκαν στο ΕΣΠΑ ή σε άλλα συγχρηματοδοτούμενα από την Ε.Ε. προγράμματα είναι λίγα, συγκριτικά με το μέγεθος και τις ανάγκες της περιοχής. Το ίδιο συμβαίνει και με την ένταξη έργων σε προγράμματα του εθνικού σκέλους του Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων (π.χ. Φιλόδημος), η δε χρηματοδότηση έργων μέσω Προγραμματικών Συμβάσεων είναι πενιχρή.

3.Στο πεδίο της εκμετάλλευσης της περιουσίας, τα αποτελέσματα είναι κατώτερα των προσδοκιών, αφού δεν έχει ακόμη ολοκληρωθεί η καταγραφή της, προκειμένου να καταστεί δυνατή η συνολική και προγραμματισμένη αξιοποίησή της.

4.Αποτέλεσμα όλων αυτών ήταν η μείωση των εσόδων στο διάστημα της τετραετίας 2015 – 2019, ενώ το πρόγραμμα προέβλεπε αύξηση. Αυτό οφείλεται σε δύο λόγους: πρώτον, στη συγκράτηση των δημοτικών τελών (κάτι το οποίο δεν είναι μεμπτό αφού μια οριζόντια αύξηση των τελών πλήττει όλους τους δημότες ανεξάρτητα από το βαθμό χρήσης των δημοτικών υπηρεσιών) και δεύτερον, στην αδυναμία αύξησης των εσόδων από ανταποδοτικές υπηρεσίες σε βαθμό ικανοποιητικό (κάτι που συνιστά πρόβλημα αφού είναι η ορθή μέθοδος αύξησης των εσόδων, μέσω της επιβάρυνσης με δίκαιο και εύλογο υπολογισμό, αυτών που πραγματικά κάνουν μεγαλύτερη χρήση και επωφελούνται περισσότερο από τις δημοτικές υπηρεσίες).

5.Συνέπεια των προαναφερομένων είναι και η αποτυχία επίτευξης του στόχου της απεξάρτησης από τις κρατικές επιχορηγήσεις. Τέλος, προκειμένου να διατηρηθεί η ισορροπία μεταξύ εσόδων και εξόδων, φυσικό επακόλουθο είναι η τεχνητή συγκράτηση των δαπανών στα επίπεδα των εσόδων.

6.Όλα αυτά αποδεικνύουν ότι τα χαρακτηριστικά της οικονομικής διαχείρισης της Δημοτικής Αρχής, συνίστανται στα εξής:
α) Αδυναμία αύξησης εσόδων από ανταποδοτικά τέλη,
β) Ανεπαρκής χρηματοδότηση σημαντικών έργων και δράσεων από ευρωπαϊκούς ή εθνικούς πόρους,
γ) Καθυστερήσεις στην καταγραφή και στην αποδοτική αξιοποίηση της δημοτικής περιουσίας, κάτι που επέφερε ανάσχεση στο ρυθμό αύξησης των εσόδων,
δ) Προσαρμογή των δαπανών στο ύψος των μειωμένων εσόδων, προκειμένου να μην δημιουργηθούν ελλείμματα.

7.Οι μειωμένες δαπάνες όμως, καθώς και η μικρή εξωτερική χρηματοδότηση για έργα, επιφέρουν μια σειρά από προβλήματα:
· Αδυναμία κάλυψης βασικών αναγκών δημοτών.
· Προβληματική λειτουργία δημοτικών υπηρεσιών.
· Μείωση των χρημάτων που κατευθύνονται στην τοπική αγορά με προφανείς αρνητικές συνέπειες.

Εν κατακλείδι, η οικονομική πολιτική και διαχείριση της Δημοτικής Αρχής ήταν προσαρμοσμένη στο δόγμα: «Λίγα χρήματα, λίγα έργα, λίγα προβλήματα για τη Δημοτική Αρχή». Με τη λογική αυτή όμως, όχι μόνο δεν αντιμετωπίστηκαν αποτελεσματικά οι αυξημένες ανάγκες των δημοτών για έργα και δράσεις, αλλά υπονομεύθηκε και η προοπτική της τοπικής ανάπτυξης, αφού είναι γνωστό ότι οι δημόσιες επενδύσεις, αποτελούν κινητήριο μοχλό για την περαιτέρω μεγέθυνση της τοπικής οικονομίας.

Η παρούσα Δημοτική Αρχή ήταν αρκετά τυχερή. Ανέλαβε την ευθύνη διοίκησης του Δήμου Ηγουμενίτσας, σε μια περίοδο όπου τα σοβαρά προβλήματα που είχαν δημιουργηθεί λόγω της ανάγκης προσαρμογής των Δήμων στο πρόγραμμα «Καλλικράτης», είχαν αντιμετωπιστεί αποτελεσματικά από την προηγούμενη Δημοτική Αρχή υπό τον Γιώργο Κάτσινο. Επίσης, και τα οικονομικά προβλήματα του Δήμου είχαν επιλυθεί από την προηγούμενη Δημοτική Αρχή, παρά το γεγονός ότι η θητεία της συνέπεσε με τα πρώτα δύσκολα – και για την αυτοδιοίκηση – «μνημονιακά» χρόνια.

Συνεπώς, η παρούσα Δημοτική Αρχή παρέλαβε ένα Δήμο καλά οργανωμένο και δημοσιονομικά τακτοποιημένο. Άλλο ένα πλεονέκτημα, ήταν ότι η θητεία της κύλησε σχετικά ήρεμα, χωρίς μεγάλες αναταράξεις και απρόοπτα γεγονότα, ενώ και οι πρώτοι και μεγάλοι κραδασμοί των πρώτων «μνημονιακών» μέτρων είχαν ήδη απορροφηθεί. Είχε έτσι την ευκαιρία να ασχοληθεί με τα μεγάλα και σοβαρά ζητήματα ανάπτυξης και διατήρησης της κοινωνικής συνοχής. Αντ΄ αυτού επέλεξε απλώς να διαχειριστεί τα μικρά, τα τρέχοντα και τα καθημερινά. Κάτι το οποίο αποτελεί μια επιλογή, όχι κατ΄ ανάγκη κακή. Το θέμα όμως είναι ότι και σε αυτή την προσπάθεια επέδειξε περιορισμένη αποτελεσματικότητα. Με τον τρόπο αυτό, ούτε τα προβλήματα της καθημερινότητας εξαλείφθηκαν, αλλά ούτε και δρομολογήθηκαν μεγάλα έργα πνοής.

Αυτή η κατάσταση, η οποία θυμίζει τέλμα, μπορεί να αλλάξει με το αποτέλεσμα των εκλογών του Μαΐου. Ένα αποτέλεσμα που πρέπει να σηματοδοτήσει την αλλαγή επιπέδου και ταχύτητας στη λειτουργία του Δήμου. Η υποστήριξη του συνδυασμού Ανεξάρτητη Δημοτική Συνεργασία, αποτελεί εχέγγυο για την επιτυχία αυτού του στόχου.

*Ο Παναγιώτης Νταής, είναι πολιτικός επιστήμονας με μεταπτυχιακές σπουδές στη Δημόσια Πολιτική, απόφοιτος της Εθνικής Σχολής Δημόσιας Διοίκησης – Αυτοδιοίκησης, πρώην Ειδικός Σύμβουλος στη Νομαρχία Θεσπρωτίας, με εμπειρία σε θέσεις Προϊσταμένου στα Υπουργεία Εσωτερικών – Πολιτισμού/ Αθλητισμού – Τουρισμού – Διοικητικής Ανασυγκρότησης. Είναι υποψήφιος δημοτικός σύμβουλος στο Δήμο Ηγουμενίτσας με το συνδυασμό Ανεξάρτητη Δημοτική Συνεργασία.