Θεσπρωτία: Το Γεφύρι του Γκούμου - Του Λεωνίδα Τζάνη

   Γενάρης μήνας στην αίθουσα της  Εταιρίας Ελλήνων Λογοτεχνών(1)  και απέναντι μου έχω τον Σπύρο Μαντά , τον άνθρωπο  που έχει ταυτιστεί με τα πέτρινα γεφύρια της Ηπείρου. Προσπαθώ να "κρατηθώ" απ τον λόγο του, ακούγοντας την ήρεμη φωνή του να "διαβώ" μαζί του τα πέτρινα γεφύρια του τόπου μου, . Κάθε του λέξη με περνά από τις  καμάρες τους τους θρύλους, της όχθες των ποταμών που ένωναν.

“...κράτησα την ζωή μου διαβαίνοντας πέτρινα Γεφύρια..”  Σπύρος Μαντάς 

  Ακολουθώ την συμβουλή του εδώ και μερικά χρόνια, μα θέλησα τώρα να κρατήσω την ζωή και αυτού του τόπου με αυτά τα πέτρινα Γεφύρια. Άλλωστε ήταν αυτά που κρατούσαν την επικοινωνία, την ζωή, μεταξύ των χωριών γεφυρώνοντας νόστους, χαρές και λύπες. Τώρα πια μπορεί  να είναι ξεχασμένα  στο "μένος" του χρόνου και την αδιαφορία όλων μας, μα με πείσμα στέκουν και είναι ακόμα μια φορά έτοιμα να γεφυρώσουν παρελθόν, παρόν και μέλλον.

 Έτσι κίνησα για το Πόποβο (Αγία Κυριακή), να ανταμώσω το γεφύρι στην είσοδο του χωρίου. Του Γκούμου το γεφύρι κρατούσε την ζωή στο Πόποβο καθώς από κει περνούσε η στράτα για να φτάσεις στο χωριό. Θέλησα κι εγώ λοιπόν να γνωρίσω αυτόν το τόπο, διαβαίνοντας πρώτα  το γεφύρι του, ακολουθώντας τα χνάρια χιλιάδων Ποποβιτών, ανάμεσα τους και ενός άλλου Σπύρου. Γιατί αν ο Σπύρος Μαντάς μου μαθαίνει τα γεφύρια, ο Σπύρος Μουσελίμης μου έμαθε την Θεσπρωτία και καθώς βρέθηκα πλάι στο γεφύρι, τα λόγια του ακολούθησα και κατέβηκα κάτω στο ρέμα. Έσκυψα και αφουγκράστηκα τους ήχους, ανάμεσα στο κελάρυσμα του νερού, το θρόισμα των δέντρων, θαρρώ πως άκουσα και γω τον ρυθμικό τον ήχο, ακριβώς όπως μου τον είχε “περιγράψει” “…στο λάκκο….ξεκάλτσωτες γυναίκες πλένουν  μ’ αλισίβια και σαργιά στρώματα, σαγίσματα, ρουτιά, σεγκούνια Ακούονται αν και τοσο αλλάργα, οι χτύποι από τα κοπανίσματα “γκουμ…γκουμ” ……” (2)  Γκουμ ..Γκουμ.. το ρέμα πήρε  όνομά του και σκυφτός ακόμα πλάι του στρέφω το βλέμμα στο γεφύρι.  Στιγμή με την στιγμή κρατώ την ματιά μου πάνω του, θέλοντας να ανταποδώσω με φως και χρώμα λίγο από αυτό που σαν διαβάτης τους απλόχερα μου δίνουν τα γεφύρια .......Ζωή.

(1): Παρακολουθήστε την διάλεξη από τον ιστότοπο του Σπύρου Μαντά: Αρχείο Γεφυριών Ηπειρώτικων εδώ (2): Απόσπασμα απο το βιβλίο του Σπύρου Μουσελίμη  "Το Πόποβο"

Στιγμή με την στιγμή κρατώ την ματιά μου πάνω του, θέλοντας να ανταποδώσω με φως και χρώμα λίγο από αυτό που σαν διαβάτης τους απλόχερα μου δίνουν τα γεφύρια .......Ζωή.

5 σχόλια:

Vasilis Popovitis16 Ιουνίου 2017 - 1:54 μ.μ.

Αγαπητε Κυριε Τζανη καλησπερα σας.Διαβασα την αφιερωση σας για το Μονοτοξο Πετρινο Γεφυρι του ΠΟΠΟΒΙΤΙΚΟΥ Ποταμου ΣΤΟ ΧΩΡΙΟ ΠΟΠΟΒΟ και νυν ΑΓΙΑ ΚΥΡΙΑΚΗΣ-ΘΕΣΠΡΩΤΙΑΣ -ΗΠΕΙΡΟΥ.
Γεννηθηκα και μεγαλωσα στο Ιστορικο Ελληνορθοδοξο Χωριο ΠΟΠΟΒΟ ,Μοναδικο στην Θεσπρωτια με αυτην την φυσικη αμφιθεατρικη του θεση ,κτισμενο αναμεσα απο τα βουνα ΚΟΥΡΙΛΑ, ΣΠΑΘΕΣ,ΚΑΝΤΑ,ΤΣΙΛΙΜΙΓΚΟΥ,ΚΟΕΝΑ Και το Καταθηκι της ΠΑΝΑΓΙΑΣ ΠΟΠΟΒΙΤΙΣΣΑΣ,που στεκουν γυρω του σαν φυλακες Αγγελοι.
--Γεννηθηκα πριν (6) δεκαετιες και το μονον ονομα του Ποταμου και του Γεφυριου που εχω ακουσει απο τους Αειμνηστους Παππουδες και Γονεις μου ηταν ''ΤΟ ΠΟΠΟΒΙΤΙΚΟ ΠΟΤΑΜΙ '' και το '' ΓΕΦΥΡΙ ΤΟΥ ΠΟΠΟΒΙΤΙΚΟΥ ΠΟΤΑΜΟΥ '' και ΟΧΙ του γκουμου.Δεν γνωριζω ποιος η ποιοι το εχουν βαπτισει με αυτο το απεχθες ονομα και τι σκοπιμοτητες ειχαν και συνεχιζουν να εχουν. ΤΟΣΟ ΤΟ ΟΝΟΜΑ ΤΟΥ ΧΩΡΙΟΥ ΜΑΣ ''ΠΟΠΟΒΟ '' ΟΣΟ ΚΑΙ ΟΛΑ ΤΑ ΤΟΠΩΝΥΜΙΑ ΤΟΥ ΧΩΡΙΟΥ ΜΑΣ ΟΠΩΣ '' το δευτερο ψηλοτερο βουνο της Θεσπρωτιας ονομαζεται ''Κουριλας και οχι κοριλας η γκοριλας, ,Ο ποταμος ΠΟΥ ΔΙΑΣΧΙΖΕΙ ΤΟ ΠΟΠΟΒΟ ,συγκεντρωνοντας τα βροχινα νερα απο της πλαγιες των περιξ του χωριου βουνων και απο τις φυσικες πηγες του Καλοερακι και τα μεταφερει στον Ποτααμο Καλαμα, ονομαζεται ''Ποποβιτικος Ποταμος καθως και το Γεφυρι του Ποποβιτικου Ποταμου''
Το Μονοτοξο Πετρινο Γεφυρι κτισθηκε τα Βυζαντινα χρονια με δαπανες των Ποποβιτων κι ενα δωρητη απο καποιο χωριο της Περιοχης Ντουσκαρας η Λακκας Σουλι και μαλιστα υστερα απο καποια μεγαλη πλημμυρα που ειχε σαν αποτελεσμα να πνιγουν ατομα που διασχιζαν τον Ποποβιτικο Ποταμο στην περιοχη Βαρκα η Χαγια πριν το Δερβενι η Αρεντα.Μετα απ αυτο το πολυνεκρο δυστυχημα της εποχης εκεινης παρθηκε αποφαση να κατασκευασθει το Γεφυρι αυτο που υπαρχει σημερα και επελεξαν το πιο στενο σημειο του ποταμου.
Το Γεφυρι του Ποποβιτικου Ποταμου δεν εξυπηρετουσε μονον τους Ποποβιτες αλλα και ολους τους κατοικους των χωριων Κορυστιανη,Κουκουλιους,Πετουσι,Πραδαλας,Ζωτικο,Ζαραβουτσι,Βαλαντιας ,με λιγα λογια τους κατοικους των χωριων του ΣΟΥΛΙΟΥ,ΛΑΚΚΑΣ ΣΟΥΛΙ,ΝΤΟΥΣΚΑΡΑΣ ακομη και ολων των κατοικων και Κερατζιδων που εκαναν χρηση του δρομου Παραμυθιας-Γιαννενα.
Για να διελθεις απο το Μονοτοξο Πετρινο Γεφυρι του Ποποβιτικου Ποταμου ,υπηρχε Πλακοστρωτος δρομος με Σκαλοπατια (Γαιδουροσκαλα οπως στην Σκαλα της Παραμυθιας)
και σσυνεχιζες προς την Βρυσης της Παναγιας,Δημοτικο Σχολειο και εβγαινε προς του Βαναρου και την Ραχη του Κιτσιου.
Οταν εγω ειμουν παιδι στον Ποποβιτικο ποταμο τα καλοκαιρια μαζι με αλλα παιδια ''καναμε μπανιο στις πετρινες ''Βιρες η Γουρνες'' του ποταμου που ετρεχε πεντακαθαρο νερο.
Ακομη θυμαμε που τους μηνες Μαιο και Ιουνιο το ποταμι κατακλυζοτανε απο τις γυναικες του χωριου ,οι οποιες επλεναν τα χονδρα ρουχα του σπιτιου των ( Χασιες,Βελεντσες,στρωσιδια κ.λ.π.) και ακομη και τα μαλλια προβατων προκειμενου να τα φτιαξουν κλωστη και στη συνεχεια υφασματα ( Καλτσερα,φλοκατες,καπες κ.λ.π.).
Οσο αναφορα τα αναφερομενα στο βιβλιο του Σπυρο Μουσελιμη για το ονομα τοσο του ποταμου οσο και του Γεφυριου,θα αποφυγω να το σχολιασω καθ οτι εμπιπτει σε διαφορετικες Ιστορικοπολιτιστικες προσεγγισεις των πραγματικων γεγονοτων του τοπου μας.
Υ.Σ. Δεν ειμαι Ιστορικος ουτε Συγγραφεας, ειμαι ενας ΠΟΠΟΒΙΤΗΣ που εχω ακουσματα απο τους Γεννητορες μου που εζησα κοντα τους και γνωριζω προσωπα και πραγματα καθως και σκοπιμοτητες αλλοιωσης των πραγματικων - αληθηνων γεγονοτων και των ονοματων του χωριου μας.