Το αλώνισμα στη Θεσπρωτία του παλαιού καιρού...

Μια γεωργική δραστηριότητα στη Θεσπρωτία, το αλώνισμα, έχει σβήσει εντελώς. 
Σε ελάχιστα χωριά αναβιώνει όχι σαν εργασία τώρα πια, αλλά σαν έθιμο. 
Για να θυμούνται οι μεγαλύτεροι και να μαθαίνουν οι νεότεροι. 

Ο θερισμός ήταν σωστό πανηγύρι. 
Άρχιζε στις αρχές του Ιούνη και τελείωνε μέσα Ιουλίου. 
 Στο θέρο συμμετείχαν όλα τα μέλη της οικογένειας. 
Ακόμα και τα μικρά παιδιά, τα οποία κουβαλούσαν νερό, εργαλεία κά. 
Μάλιστα οι γυναίκες που είχαν μωρά τα φορτώνονταν στην πλάτη τους και θέριζαν. 

Το μεσημέρι σταματούσαν για φαγητό στη σκιά κάποιου δέντρου. 
Αν δεν υπήρχε δέντρο, τότε φρόντιζαν να φτιάξουν ένα πρόχειρο κιόσκι με ξύλα και κλαδιά. 
Το φαγητό τους ήταν πρόχειρο. 
Ψωμί, όσπρια, ελιές, ψάρι παστό, σκορδαλιά και ξυδοπαπάρα, την οποία έφτιαχναν με νερό, ξύδι , αλάτι και ψωμί. 
Μετά το μεσημέρι ξεκινούσαν και πάλι το θερισμό μέχρι αργά το απόγευμα. 
Για να τελειώνουν γρήγορα, η μία οικογένεια βοηθούσε την άλλη. 
Απλώνονταν πάνω στο πέτρινο αλώνι τα δεμάτια, κόβονταν τα δεματικά και σκορπίζονταν τα χερόβολα σε όλο το χώρο του αλωνιού. 

Στο κέντρο του βρίσκονταν ο στιχερός , που ήταν ένα χοντρό και γερό ξύλο, συνήθως από πουρνάρι, μπηγμένο στο χώμα και στερεωμένο καλά. 

Πάνω του δένονταν η τριχιά, που κρατούσε τα ζώα, όταν γυρνούσαν πάνω στο αλώνι. 

Συνήθως χρησιμοποιούνταν άλογα ή μουλάρια. Δένονταν μεταξύ τους με λαιμαριές φτιαγμένες με τριχιά και όλα μαζί δένονταν με το σκοινί του στιχερού. 

Ο αγωγιάτης, έτσι λεγόταν αυτός που ακολουθεί τα ζώα στο αλώνι, κρατούσε μια βίτσα στα χέρια, την χτυπούσε στον αέρα για να τα φοβίζει και να τρέχουν. 

Τα ζώα κινούνταν και προς τις δυο κατευθύνσεις. 

Το σκοινί του στιχερού μαζεύονταν πάνω του, ενώ τα ζώα έτρεχαν και έτσι πατούσαν τα χερόβολα σε όλο το αλώνι απ' έξω προς τα μέσα. 

Ύστερα ο αγωγιάτης τα άλλζε τα ζώα..

Το ζώο που ήταν απέξω έρχεται μέσα και έτσι το σκοινί απλώνει. 

Κατά τη διάρκεια του αλωνισμού γίνονταν το "γύρισμα". Με τα δικράνια άνοιγαν το αλώνι. 

Έκαναν δηλαδή αυλάκια, κατά κάποιον τρόπο στο αλώνι για να ανεβάσουν τα χερόβολα, που δεν έχουν πατηθεί από τα ζώα και δεν εἰχε βγει ο καρπός, για να αλωνιστούν. 

Το αλώνισμα συνεχίζονταν μέχρις ότου τα χερόβολα γίνουν άχυρο και φυσικά έβγαινει ο καρπός από τα στάχυα. 

Ύστερα ακολουθούσε το μάζεμα. 

Η συγκέντρωση του αλωνιού στο στιχερό σε σωρό. Μετά το μεσημέρι έπαιρνε σειρά το λίγνισμα. 

Ο αέρας που φυσούσε βοηθούσε σ' αυτή τη δουλειά. 

Με τα δικράνια πετούσαν ψηλά το άχυρο για να διαχωριστεί από τον καρπό. 

Ο αέρας το μετέφερε στην άκρη του αλωνιού. Χρησιμοποιούσαν τα ξύλινα φτυάρια και φυσικά το δριμόνι (μεγάλο κόσκινο) για το κοσκίνισμα του καρπού. 

Ο καρπός λιαζόταν και αποθηκεύονταν στα κασόνια ή στα ματαράτσια (μεγάλα υφαντά σακιά). 

Το άχυρο μεταφέρονταν στα καλύβια με τις λιοπάνες ή τα χαράρια για να χρησιμεύσει σαν τροφή στα ζώα τους χειμερινούς μήνες. 

Έτσι ολοκληρώνονταν η επίπονη εργασία του αλωνισμού. 

Τη δεκαετία του ‘70 έκανε την εμφάνισή της στη Θεπρωτία μία αλωνιστική μηχανή, η πατόζα, όπως την αποκαλούσαν, η οποία δεν ήταν αυτοκινούμενη, αλλά σταθερή σε ένα σημείο. 

Οι γεωργοί μετέφεραν τα δεμάτια εκεί, που ήταν και η μηχανή, η οποία αλώνιζε. 

Έριχναν τα δεμάτια μέσα στη μηχανή και από ένα σημείο έβγαινε το σιτάρι και από ένα άλλο το άχυρο. 

Αυτό ξεκούρασε αρκετά τους γεωργούς, αλλά η μεταφορά των δεματιών από τα χωράφια δεν ήταν μόνο κουραστική αλλά έπρεπε να έχουν και πολλά μουλάρια. 

Λίγα χρόνια αργότερα ήρθε η πρώτη αυτοκινούμενη θεριζοαλωνιστική μηχανή, η οποία θέριζε και αλώνιζε. 

Οι σημερινές μηχανές παρέχουν πολλές ευκολίες στους γεωργούς. 

ΚΑΤΟΨΗ