Προσκύνημα στο μοναστήρι Γηρομερίου Θεσπρωτίας - Του Αναστάσιου Βασιάδη

Το προσκύνημα στην Ιερά Μονή "Κοιμήσεως της Θεοτόκου" στο Γηρομέρι Θεσπρωτίας, αποτελεί για κάθε απόδημο Θεσπρωτό, πνευματικό αλλά και ιστορικό χρέος, ιδιαίτερα όταν συνδυάζεται με κάποια από τις πανηγυρικές μεγάλες εορτές του καλοκαιριού.

Τις μέρες αυτές το μοναστήρι κατακλύζεται από προσκυνητές επισκέπτες που συνδυάζουν την αίσθηση της κατάνυξης στον ιερό χώρο, με την απόλαυση του πανέμορφου φυσικού περιβάλλοντος της περιοχής.

Η προσκυνηματική επίσκεψη των αποδήμων δίνει την ευκαιρία συγκινητικών συναντήσεων στο μοναστήρι, μεταξύ συγγενών και φίλων, που οι συνθήκες της ζωής και η αμείλικτη καθημερινότητα έχουν απομακρύνει από πολλά χρόνια.

Η Ιερά Πατριαρχική και Σταυροπηγιακή Μονή "Κοιμήσεως της Θεοτόκου" Γηρομερίου, βρίσκεται στην ακριτική περιοχή κοντά στο χωριό Γηρομέρι του Νομού Θεσπρωτίας, οκτώ χιλιόμετρα βορειοανατολικά της πόλεως των Φιλιατών, κοντά στα ελληνοαλβανικά σύνορα, στις δυτικές πλαγιές του όρους Φαρμακοβούνι.

Ιδρυτής και πρώτος κτήτορας της Μονής ήταν ο Όσιος Νείλος ο Εριχιώτης (1228-1334)

Ο Όσιος Νείλος ήταν Κωνσταντινουπολίτης, κατάγονταν από την αυτοκρατορική γενιά των Λασκαριδών και είχε το κοσμικό όνομα Νικόλαος.

Σε πολύ νεαρή ηλικία έγινε μοναχός στην περίφημη Μονή Ακοιμήτων ή Στουδίου, όπου ο Νικόλαος μετονομάσθηκε σε Νείλος.

Μετά από αρκετά χρόνια επισκέφθηκε για προσκύνημα τα Ιεροσόλυμα.

Επιστρέφοντας συγκρούσθηκε με τον Αυτοκράτορα Μιχαήλ Η' Παλαιολόγο, για το επίμαχο τότε ζήτημα της ενώσεως Ανατολικής και Δυτικής Εκκλησίας.

Καταδικάστηκε για τις θέσεις του και εγκαταλείφθηκε σε μια βάρκα στο πέλαγος για να χαθεί.

Μετά από ημέρες η βάρκα άραξε στα παράλια του Αγίου Όρους, στην Μονή των Ιβήρων, όπου παρέμεινε για μία τριετία ως πορτάρης.

Γυρνώντας στην Κωνσταντινούπολη, τιμήθηκε από το νέο Αυτοκράτορα Ανδρόνικο Παλαιολόγο, όμως δεν έμεινε για πολύ στη Βασιλεύουσα. Ξεκίνησε νέα πολυετή περιοδεία, κατά την οποία επισκέφθηκε πολλά μέρη των Αγίων Τόπων.

Στη συνέχεια περνώντας τα νησιά του Αιγαίου, την Πελοπόννησο και την Κέρκυρα έφτασε στην Αυλώνα της Ηπείρου, όπου έμεινε για μερικά χρόνια κοντά στην αρχαία πόλη Ερίχιον απ' όπου προέρχεται και η προσωνυμία του Οσίου, Εριχιώτης.

Μετά από πρόσκληση κατοίκων της Θεσπρωτίας, μετέβη νοτιότερα στην περιοχή του Γηρομερίου και εγκαταστάθηκε σε ένα παλαιό ασκητήριο, στη σπηλιά ενός απότομου βράχου, στη θέση Ροδάνι, απέναντι από την σημερινή τοποθεσία της Μονής.

Σύντομα σχηματίστηκε γύρω του μικρή αδελφότητα ασκητών.

Στο απέναντι βουνό, μέσα στο δάσος, βρέθηκε η εικόνα της Παναγίας Οδηγήτριας, πράγμα το οποίο οδήγησε τους ασκητές να εγκατασταθούν εκεί και να κτίσουν τον πρώτο πυρήνα της Μονής.

Μετά από αρκετά χρόνια και σε βαθιά γεράματα, στην ηλικία των 106 ετών, ο Όσιος Νείλος παρέδωσε το πνεύμα του στις 2 Ιανουαρίου του έτους 1334, αφού συνέταξε την Διαθήκη του και όρισε τον διάδοχό του.

Το λείψανο του Οσίου Νείλου ενταφιάστηκε σε μικρή απόσταση από τη Μονή και παραμένει μέχρι σήμερα εκεί, διότι όταν επεχείρησαν μετά από λίγα χρόνια απεσταλμένοι του αυτοκράτορα, να προβούν σε εκταφή και μεταφορά των ιερών λειψάνων του Οσίου στην Κωνσταντινούπολη, κατέπεσε ογκώδης βράχος και κάλυψε τον τάφο.

Σήμερα, επάνω από τον τάφο του Οσίου Νείλου υπάρχει μικρό παρεκκλήσι.

Η Ιερά Μονή Γηρομερίου αποτέλεσε ένα πολύ σπουδαίο και σημαντικό μοναστικό κέντρο και έφτασε στην μεγαλύτερη ακμή του περίπου στα μέσα του 16ου αιώνα.

Η ιστορική διαδρομή του μοναστηριού, η πνευματική του προβολή και η εθνική του προσφορά, έχουν καταγραφεί λεπτομερώς και κατά τρόπο που δεν μπορεί να ενταχθεί στο παρούσα ευκαιριακή ανάρτηση.

Παραμένει η χαρά και η συγκίνηση από την ημέρα της Πεντηκοστής, που γιορτάστηκε στο Γηρομέρι με συγγενείς και φίλους, που ξανασυναντήθηκαν μετά από πολλά χρόνια.

Αναστάσιος Βασιάδης