Δείτε το πανέμορφο Ράγιο Θεσπρωτίας από ψηλά (+ΒΙΝΤΕΟ)

Δείτε το πανέμορφο Ράγιο Θεσπρωτίας από ψηλά (+ΒΙΝΤΕΟ)

Το Ράγιο είναι ένα σχεδόν ημιορεινό μικρό χωριό στο νομό Θεσπρωτίας, στην άλλοτε επαρχία Θυάμιδος. Βρίσκεται 13 χλμ. βόρεια της Ηγουμενίτσας σε υψόμετρο 50 μ.. Σύμφωνα με την τελευταία διοικητική διαίρεση (Σχέδιο Καλλικράτης) αποτελεί έδρα τοπικής κοινότητας, της δημοτικής ενότητας Σαγιάδας, του δήμου Φιλιατών.

Εκκλησιαστικά υπάγεται στη Μητρόπολη Παραμυθίας, Φιλιατών, Γηρομερίου και Πάργας. Πολύ πλησίον του χωριού βρίσκεται η ιστορική ομώνυμη Μονή Ραγίου, αφιερωμένη στη Κοίμηση της Θεοτόκου.
Ἡγουμενίτσης). Μεταξὺ τῶν κειμηλίων τῆς Μονῆς εὑρίσκεται μέρος ἀπὸ τὰ λείψανα τῆς Ἁγίας Παρασκευῆς, Ἁγίας Ἄννας, Ἁγίου Ἀποστόλου Ἀνδρέα καὶ Ἁγίου Παντελεήμονος.

Σήμερα ἡ Ἱερὰ Μονὴ χάριν τῶν προσπαθειῶν τοῦ ἀειμνήστου πρώην Ἡγουμένου της Μακαριστοῦ Ἀρχιμ. Κωνσταντίου Ρούσσινου καί τοῦ νῦν Ἡγουμένου της Ἀρχιμ. π. Γερασίμου Φραγκόπουλου, προσπαθεῖ νὰ ἀναβιώσει τὸ περασμένο μεγαλεῖο της. Τα Αρχαία Γίτανα ή Γιτάνη, αγγλικά Gitanae or Gitana, (μεταγενέστερα Γκούμανη) ήταν αρχαία πόλη της Ηπείρου η αρχαία πρωτεύουσα της Θεσπρωτίας, περιγραφείσα από τον ιστορικό Λίβιο (Livy) ως κειμένη πλησίον της Κέρκυρας, και περίπου 10 μίλια από την ακτή (Livius.xlii.38) και ως ένα μέρος συνάντησης της Ηπειρωτικής Συμμαχίας (Epirote League, Concillio Epirotatum). Τα Γίτανα ΔΕΝ αναφέρεται από κανένα άλλο συγγραφέα, και πιθανολογείται ότι το όνομα είναι παραφθορά της ηπειρωτικής πόλης Χυτώνη (Chyton), την οποία ο αρχαίος ιστορικός Εφορος (Ephorus) την αναφέρει σαν αποικία των Ιώνων από τις Κλαζομενές της Μ.Ασίας στην Ηπειρο., Αλλες σημαντικές αρχαίες πόλεις στό Νομό Θεσπρωτίας ήταν και είναι σήμερα επισκέψιμες:
Ο αρχαιολογικός χώρος του Πύργου Ραγίου καταλαμβάνει την κορυφή λόφου στο μέσον του κάμπου Ραγίου-Κεστρίνης, κοντά στις παλαιές εκβολές του ποταμού Καλαμά. Η θέση παρουσιάζει διαχρονική χρήση από τη Μέση Παλαιολιθική περίοδο έως τους χρόνους της Οθωμανικής κυριαρχίας. Το οχυρό θεωρείται ότι αποτέλεσε τμήμα της «Κερκυραϊκής Περαίας», της στρατιωτικής βάσης που -σύμφωνα με τον ιστορικό Θουκυδίδη- ίδρυσαν οι Κερκυραίοι στις θεσπρωτικές ακτές, στις αρχές του Πελοποννησιακού Πολέμου.

Τον 5ο αι. π.Χ. ο λόφος οχυρώθηκε με ισχυρό ισοδομικό τείχος, το οποίο διατηρείται σήμερα σε ιδιαίτερα καλή κατάσταση, περικλείοντας μία έκταση τριών στρεμμάτων. Μικρό τμήμα στη δυτική πλευρά της οχύρωσης ακολουθεί το πολυγωνικό σύστημα τoιχοποιίας και αποδίδεται σε επεμβάσεις και ανακατασκευές κατά τους ύστερους κλασικούς και ελληνιστικούς χρόνους. Ορθογώνιοι πύργοι και θλάσεις ενίσχυαν την αμυντική ικανότητα του τείχους. Κατά την αρχαιότητα, η κύρια είσοδος της οχύρωσης βρισκόταν στη νότια πλευρά, ενώ υπήρχε και μία δεύτερη στενή πυλίδα στα βόρεια.

Λιγοστά είναι τα κατάλοιπα οικοδομημάτων των κλασικών ~ ελληνιστικών χρόνων στο εσωτερικό του οχυρού, λόγω του κατεξοχήν στρατιωτικού χαρακτήρα της θέσης. Ξεχωρίζουν μία εντυπωσιακού μεγέθους λαξευμένη στο βράχο δεξαμενή για τη συγκέντρωση των ομβρίων υδάτων και ένα ορθογώνιο λάξευμα σε έναν από τους προεξέχοντες βράχους -σήμερα γνωστό ως «θρόνος του Αγά»- του οποίου η χρήση και ο χρόνος κατασκευής παραμένουν άγνωστα.

Κατά την Οθωμανική περίοδο ο χώρος κατοικήθηκε συστηματικά. Την ίδια εποχή, επάνω στο βόρειο πύργο της αρχαίας οχύρωσης, κατασκευάστηκε ένα διώροφο κτίσμα, ο λεγόμενος Πύργος, στον οποίο οφείλεται και η σύγχρονη ονομασία της θέσης. Ο Πύργος ανήκει στον αρχιτεκτονικό τύπο της «κούλιας» (“kula”) ιδιαίτερα διαδεδομένος στον ευρύτερο βαλκανικό χώρο κατά την Oθωμανική περίοδο. Πρόκειται για κτίριο στρατιωτικού χαρακτήρα χωρίς θύρες ή άλλα ανοίγματα στο επίπεδο του ισογείου. Η μοναδική είσοδος βρισκόταν ψηλότερα και ήταν προσβάσιμη μέσω ξύλινης κινητής γέφυρας. Τα παράθυρα είναι μικρά και συναντώνται μόνο στους επάνω ορόφους. Η δυνατότητα άμυνας ενισχυόταν με πολεμίστρες στους τοίχους και μία καταχύστρα ή λαδορίχτη επάνω από την είσοδο.

Ο Πύργος της Οθωμανικής περιόδου έχει σήμερα αποκατασταθεί στην αρχική του μορφή και λειτουργεί ως εκθεσιακός χώρος.

* Τα κείμενα επιμελήθηκε η Εφορεία Αρχαιοτήτων Θεσπρωτίας και το βίντεο ο Γιώργος Μαλαμίδης, για λογαριασμό του Πολιτιστικού Συλλόγου Ραγίου