Τεκμηριωμένη θέση-απάντηση του Θεσπρωτού Πρέσβη ε.τ. Χρήστου Θ. Μπότζιου για τα περί "Τσάμηδων"

Ο Θεσπρωτός Πρέσβης ε.τ. και σύμβουλος στο υπουργείο Εξωτερικών για ειδικά θέματα και ειδικές αποστολές Χρήστος Θ. Μπότζιος δίνει με δημόσια παρέμβασή του (άρθρο) τεκμηριωμένη απάντηση στις ανιστόρητες διεκδικήσεις των "Τσάμηδων". Πρόκειται για έμπειρο και ικανό διπλωμάτη, που κατά τα χρόνια της θητείας του, ως Πρέσβης σε νευραλγικές Πρεσβείες, έδειξε, εκτός από την προσήλωσή του στα υπηρεσιακά του καθήκοντα, αυταπάρνηση, ευσυνειδησία,

πατριωτισμό και ανθρώπινο θάρρος. Μεταξύ άλλων επισημαίνει ότι "μετακκομμουνιστικώς από τη πρώτη στιγμή κατέστη φανερό ότι οι αλβανικές κυβερνήσεις και πολιτικές δυνάμεις θα αυτοεγκλωβίζονταν και θα συντηρούσαν το θέμα των Τσάμηδων ως αντιστάθμισμα στο νόμιμο ελληνικό ενδιαφέρον για το σεβασμό των δικαιωμάτων της αναγνωρισμένης βάσει διεθνών κειμένων της ελληνικής μειονότητος στη Β.Ηπειρο ή Ν.Αλβανία για τους αλβανούς. Συχνά χρησιμοποιείται ο όρος «εκδίωξης» των τσάμηδων. Βάσει ποίων στοιχείων; Η προδοτική στάση τους έναντι της Ελλάδος της οποίας ήταν πολίτες όπως και η σύμπραξη με τον εχθρό, αποσιωπούνται. Στις ΗΠΑ, ακόμη και σήμερα απελαύνεται ή εκδίδεται ο αμερικανός πολίτης αν θεμελιώνονται κατηγορίες ότι συνέπραξε με τους Ναζί και συμμετείχε στη εξολόθρευση των Εβραίων. Κατανοητό ότι ο αλβανικός λαός μετά τη αποσκίρτηση του Κοσσόβου από τη Σερβία και την αυτοδιακήρυξη της ανεξαρτησίας, να διακατέχεται από εθνικιστικές εξάρσεις. Ο μεγαλοιδεατισμός, όμως, βλάπτει. Η ελληνική διπλωματία οφείλει, εφόσον τα Τίρανα εξακολουθήσουν να υποθάλπουν και να υποστηρίζουν τις οργανώσεις των τσάμηδων, ή να εγείρουν θέμα επιστροφής, αναγνώρισης «Γενοκτονίας» και άλλες απαιτήσεις, να επανεξετάσουν και να αλλάξει άμεσα η ελληνική στάση σε ότι αφορά α) το θέμα του Κοσσόβου που ορισμένοι κύκλοι εισηγούνται την αναγνώριση, και β) τη στάση μας στην Ε.Ενωση έναντι της ευρωπαϊκής προοπτικής της Αλβανίας. Για το σύνολο δε των διμερών σχέσεων, να εφαρμόζεται αυστηρά η αρχή του DO UT DES".
***
Ακόμη, επιχειρώντας μια ψύχραιμη ιστορική αναδρομή, αναφέρει ότι "το πιθανότερο είναι πως οι Τσάμηδες ήταν οικογένειες εξισλαμισθέντων, γεγονός που ενισχύεται και από το γεγονός ότι είχαν συγγενικές σχέσεις με χριστιανικές οικογένειες και πολλά κοινά ήθη και έθιμα. Σε κάθε περίπτωση επρόκειτο για υπολείμματα της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, όταν η διακίνηση φυλών και πληθυσμών ήταν ελεύθερη σε όλη τη Βαλκανική χερσόνησο. Με την απελευθέρωση της Ηπείρου (1912-13), από τον Οθωμανικό ζυγό παρέμειναν στη Θεσπρωτία ως Έλληνες υπήκοοι και όχι ως αναγνωρισμένη μειονότητα. Η συμβίωση με το ελληνικό χριστιανικό στοιχείο ήταν ειρηνική. Με τη Συνθήκη της Λωζάννης (1923) που τερμάτισε τους ελληνο-τουρκικούς πολέμους, οι Τσάμηδες συμπεριλήφθηκαν στους αναγκαστικά ανταλλάξιμους πληθυσμούς ως τουρκικός πληθυσμός. Η ανταλλαγή δεν έγινε αυτομάτως. Στο μεταξύ στην Ιταλία είχε, από το 1923, εγκαθιδρυθεί το φασιστικό καθεστώς του Μουσολίνι που έχοντας βλέψεις να προσαρτήσει την Αλβανία, όπως και έπραξε αργότερα, παρέσχε διπλωματική στήριξη στην Αλβανία η οποία ζήτησε να εξαιρεθούν της αναγκαστικής ανταλλαγής οι Τσάμηδες επειδή επρόκειτο, όπως υποστήριζε, περί Αλβανών και όχι Τούρκων. Το θέμα απασχόλησε τη τότε ΚτΕ που απέστειλε ειδική επιτροπή να εξετάσει το θέμα. Η Επιτροπή με εκθεσή της ανέφερε ότι οι Τσάμηδες δεν είχαν καμία εθνική συνείδηση. Απλά αυτοχαρακτηρίζονταν ως Μουσουλμάνοι. Το θέμα ελύθη επί καθεστώτος Πάγκαλου ο οποίος, μετά από ένα ταξίδι στη Μουσολίνεια Ρώμη, αποδέχθηκε την εξαίρεση της αναγκαστικής ανταλλαγής και οι Τσάμηδες παρέμειναν στη Θεσπρωτία. Λίγα χρόνια πριν τη κήρυξη του πολέμου της φασιστικής Ιταλίας κατά της Ελλάδος, ο Μουσολίνι φρόντισε να μυήσει και να δημιουργήσει μυστικές συνωμοτικές οργανώσεις Τσάμηδων υποσχόμενος την αυτονόμηση της Θεσπρωτίας και τη προσάρτησή της στην Αλβανία".
***
Εξάλλου σημειώνει την ανθελληνική τους δράση υπογραμμίζοντας ότι "με την ιταλική εισβολή οι Τσάμηδες συντάχθηκαν με τον εχθρό και το ίδιο έπραξαν στη συνέχεια όταν οι γερμανοί διαδέχθηκαν τους ιταλούς εισβολείς". Στη συνέχεια ο κ. Μπάτζιος επισημαίνει ότι "τα χρόνια αυτά διαπράχθηκαν από τους Τσάμηδες εκατοντάδες εγκλήματα σε βάρος των ελλήνων συμπολιτών τους ενώ στη πόλη της Παραμυθιάς αντικατέστησαν τις νόμιμες δημοτικές αρχές με δική τους διοίκηση. Με την υποχώρηση των γερμανικών στρατευμάτων, οι Τσάμηδες επιδόθηκαν σε φρικαλεότητες εναντίον του ελληνικού στοιχείου με αποκορύφωμα την εκτέλεση (1944) 49 προκρίτων της Παραμυθιάς.. Προ των μεγάλων ευθυνών που έφεραν για τη συμπεριφορά τους κατά τη διάρκεια της ιταλογερμανικής κατοχής, οι ταγοί των Τσάμηδων προκάλεσαν την ομαδική, οικειοθελή εγκατάλειψη των προγονικών εστιών τους με κατεύθυνση την Αλβανία. Στρατοπέδευσαν προσωρινά εκείθεν του ποταμού Καλαμά και ζήτησαν τη παρέμβαση της ΚτΕ για να επιστρέψουν στις εστίες τους. Μια Διεθνής Επιτροπή που επελήφθη του θέματος, κατέληξε ότι δεν μπορούσε να εγγυηθεί την ασφαλή επιστροφή επειδή κατά τα χρόνια που προηγήθηκαν είχαν διαπραχθεί πολλά εγκλήματα και δημιουργηθεί καταστάσεις που καθιστούσαν τη συμβίωση με το ελληνικό χριστιανικό στοιχείο άκρως επισφαλές. Μετά τη σαφή αυτή τοποθέτηση της Ερευνητικής Επιτροπής της Κ.τ.Ε που ενοχοποιούσε τους Τσάμηδες, ανεχώρησαν οικειοθελώς προς Αλβανία. Εκεί δεν έτυχαν καλλίτερης υποδοχής. Το καθεστώς Χότζα που στο μεταξύ είχε εγκαθιδρυθεί τιμώρησε αυστηρά τους συνεργάτες των Ιταλών και Γερμανών και κατένειμε τους Τσάμηδες σε διάφορα σημεία της Αλβανίας κυρίως στη κεντρική και Νότια. Ο Χότζα δεν έθιξε ούτε ήγειρε σε διμερές ή διεθνές επίπεδο ποτέ θέμα Τσάμηδων". 

ΚΑΤΟΨΗ