Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΠΕΣΤΑΝΗΣ - Γράφει ο Αλέξιος Τρουμπούκης

 

Αγαπητέ μου και αξέχαστε φίλε και ανιψιέ Αλέξη.
Με αυτό το γράμμα θα σου γράψω εν ολίγοις την μοίρα του αγαπημένου μας χωριού. 
Πότε και πώς δημιουργήθηκε και πότε και πώς καταστράφηκε.

Η Πέστανη, το χωριό μας, άρχισε να δημιουργείται αρχές του 1600, σε μια άγονη πετρώδης και ανώμαλη περιοχή και σκεπασμένη από μεγάλα, άγρια Δάση, από κυνηγημένους χριστιανούς για να αποφύγουν τα βλέμματα του Τουρκικού Στρατού.

Ήταν όλοι τους φιλήσυχοι και εργατικοί, δεν άργησαν να γνωριστούν και να δώσουν την εμπιστοσύνη τους και την αγάπη τους ο ένας στον άλλον. Έτσι όλοι μαζί άρχισαν να καταδαμάσουν αυτήν την άγρια φύση. Στην αρχή ξεκίνησαν και έκαναν αχυροκάλυβα για να βάλουν τις φαμίλιες τους μέσα και γρέκια για τα ζώα.

Μετά ρίχτηκαν στην χέρσα γη, που μετά από μερικά χρόνια τα κατάφεραν να ξεριζώσουν τα δέντρα και τις κοτρόνες και να τις χρησιμεύσουν για υλικό, να κτίσουν τα σπίτια τους. Την χέρσα γη την σκάψανε, την κάνανε οργωμένα χωράφια, για να παράγει καρπούς. 

Τα τέλη του 1600 είχαν χτίσει και το χωριό τους, με 50 περίπου διώροφα και κάτασπρα σπιτάκια το ένα δίπλα στο άλλο.

Αμέσως μετά με αξιοπρέπεια και περηφάνια πήγαν στο Μαργαρίτι που ήταν η Διοίκηση της περιοχής και δηλώσανε το χωριό τους με το όνομα Πέστανη, που πάρθηκε από της πέντε στάνες που υπήρχαν στο χωριό. 

Με την δήλωση του χωριού οι πρόγονοί μας αισθάνθηκαν ότι ήταν πλέον πιο ελεύθεροι και με περισσότερα δικαιώματα. Με αυτή την σκέψη πορεύτηκαν τα επόμενα χρόνια της Μαυροσκλαβιάς. Στον δρόμο όμως συναντήσανε φουρτούνες και μπουνάτσες. Δύσκολα τα πράγματα αλλά όμως πότισαν αυτόν τον τόπο με αίμα και δάκρυα, μπόρεσαν και έφθασαν στην Λευτεριά. 

Φθάνουμε στο έπος που γράφει 1979. Σεισμός στην περιοχή μας με επίκεντρο την Κρυόβρυση (παλιά Πέστανη) τα θραύσματα όμως φθάσανε και στα γύρω χωριά.

Ο πρώτος που έφθασε στο χωριό ήταν ο Νομάρχης Θεσπρωτίας κ. Βλαχοσωτήρας με ένα σορό πράγματα. Από τροχόσπιτα, σκηνές, κουβέρτες, γαλέτες, κονσέρβες, νερά κ.λ.π. Οι χωριανοί όμως ζητήσανε από τον Νομάρχη, από την πρώτη στιγμή, να τους μεταφέρει κάπου κοντά στην Ηγουμενίτσα. Διότι αυτοί δεν φοβούνται τους σεισμούς, το πρόβλημά τους ήταν ότι είναι αποκομμένοι από την Ηγουμενίτσα. 

Και τα παιδιά τους είναι αναγκασμένα, ούτε σε σχολεία να πάνε για σπουδές, γιατί δεν μπορούν να τα φτάσουν, αλλά ούτε για άλλες δουλειές που βρίσκονται όλες στην Ηγουμενίτσα. Τότε ήταν καταδικασμένοι να πάνε τσοπαναραίοι. Εκείνους θέλουμε να σώσουμε, του είπαν. Ο Νομάρχης τους απάντησε: Αυτό το βλέπω και το γνωρίζω, αλλά δυστυχώς δεν το μπορώ. Αλλά για να μπορέσετε να γίνει αυτό, πρέπει να πάτε στην Αθήνα και κατευθείαν στον Πρωθυπουργό να του τα πείτε για να γίνει.

Έτσι και έγινε. Τέσσερις Κρυοβρυσίτες, με μπροστάρη τον Πρόεδρο, πήγαν στην Αθήνα με κατεύθυνση το γραφείο του κυρίου Πρωθυπουργού. Δυστυχώς όμως δεν ήταν εκεί, αλλά τους δέχτηκε ο Αντιπρόεδρος της Κυβέρνησης ο κ. Στεφανόπουλος. Η επιτροπή είπε στον κ. Αντιπρόεδρο αυτά που είχε πει και στον κ. Νομάρχη. Εκείνος τους είχε ακούσει με προσοχή και τους απάντησε: Να φύγετε να πάτε στο χωριό σας και αυτό που ζητάτε το δικαιούστε και θα το πάρετε. Πιστεύω ότι όταν εσείς θα φτάσετε στο χωριό, η έγκριση για την μεταφορά του σεισμόπληκτου χωριού σας θα έχει φθάσει στην Νομαρχία και συγκεκριμένα στο τμήμα αποκατάστασης αστέγων Σεισμοπλήκτων.

Η Νομαρχία το έλαβε και δεν καθυστέρησε καθόλου. Η Επιτροπή που ήταν για τους σεισμόπληκτους και αποτελείτο από Μηχανικούς όπου γνωρίζανε σε ποια περιοχή κοντά στην Ηγουμενίτσα μπορούσε να γίνει ένας τέτοιος οικισμός, βρήκανε αμέσως την θέση Γκανή της περιοχής Γραικοχωρίου. Χωρίς καθυστέρηση κάνουν πρώτα την μελέτη πάνω σε 94 στρέμματα και αρχίζουν με γρήγορους ρυθμούς την ρυμοτόμηση.

Οι εργασίες τρέχανε σαν νεράκι και οι Κρυοβρυσίτες ή να τους πούμε καλύτερα Πεστανιώτες που τους αρέσει, χαίρονταν γιατί πιστέψανε ότι το πολύ σε 2 χρόνια θα είχε τελειώσει το έργο. Και θα τους καλέσει ο Νομάρχης με τον Πρόεδρο του χωριού, από 18 χρονών και πάνω για να τους μοιράσουν τα οικόπεδα, για να μεταφερθούν στην θέση Γκανή και να χτίσουν την Νέα Κρυόβρυση.

Αφού ο Δήμαρχος Ηγουμενίτσας και ο Πρόεδρος της Αγίας Μαρίνας που ήταν και αυτοί σεισμόπληκτοι αναγνώρισαν ότι τα οικόπεδα που βρέθηκαν στην θέση Γκανή ήταν ενέργεια της Κοινότητας Κρυόβρυσης, για να μεταφερθεί εκείνη, που το είχε ανάγκη. Γιατί αυτοί δεν θέλανε μεταφορά, διότι ο μεν Δήμαρχος είχε οικόπεδα και έδωσε σε όλους τους σεισμόπληκτους δημότες του να χτίσουν.

Ενώ ο Πρόεδρος της Κοινότητας Αγίας Μαρίνας, που ήθελε και να μεγαλώσει το όμορφο και βιώσιμο χωριό του, δήλωσε ότι θα ρυμοτομήσει το χωριό του να μεγαλώσει και θα δώσει οικόπεδα σε όλους τους χωριανούς του αλλά εάν θελήσουν και ξένοι να χτίσουν στο χωριό τους, θα δώσει και σε εκείνους.

Και εκεί Αλέξη που όλα πάνε καλά μαθαίνουμε ότι το έργο ρυμοτόμησης και διανομής των οικοπέδων στην θέση Γκανί μεταφέρθηκε από την υπηρεσία αποκατάστασης σεισμόπληκτων της Νομαρχίας Θεσπρωτίας, εις την πρόνοια της ίδιας Νομαρχίας.

Η κίνηση αυτή ήταν μια προμελέτη εις βάρος του χωριού μας, Κρυόβρυση. Γιατί η Πρόνοια Θεσπρωτίας είχε ξανακάνει μια τέτοια ενέργεια. Δηλαδή με ημερομηνία 14/05/1981 είχε στείλει επιστολές στον Δήμαρχο Ηγουμενίτσας και στους Πρόεδρους Κοινοτήτων Αγίας Μαρίνας και Κρυόβρυσης και τους ζητούσε κατάσταση εις τριπλούν ενδιαφερομένων κατοίκων που θέλουν να μεταφερθούν στην προτεινόμενη θέση κοντά στην Κοινότητα Γραικοχωρίου. Και συνεχίζει. 

Τα στοιχεία αυτά τα θέλουν μέχρι της 25/5/1981 για να τα υποβάλλουν στο Υπουργείο, με πρόταση, σύμφωνα με τις διατάξεις της νομοθεσίας περί Λαϊκής κατοικίας. Η Πρόνοια της Λαϊκής Κατοικίας έκανε αυτό που ήθελε με το άστου δούα. Ήθελε να μοιράσει αυτά τα οικόπεδα και τα μοίρασε όπως τα ήθελε. Οι Πρόνοια αφού ανέλαβε το έργο συνέχισε τις εργασίες αλλά με πιο αργούς ρυθμούς, χωρίς να τους πειράξει, ότι τα παιδιά των σεισμόπληκτων της Κρυόβυσης, σαπίζουν κάτω από τις σκηνές στο κρύο του Φλεβάρη και το καλοκαίρι ψήνονται στον ήλιο του Ιούλη.

Τέλος το έργο τελειώνει έστω και μετά από περίπου 10 χρόνια και αρχίζουν οι προετοιμασίες για την διανομή των οικοπέδων. 

Στην συνέχεια κυκλοφόρησαν 2 έγγραφα. 
Το πρώτο εστάλει από το υπουργείο πρόνοιας με ημερομηνία 16-09-1987 και με αριθμ. Πρωτ.: Γ5Β/2347 προς την πρόνοια Ν. Θεσπρωτίας με θέμα: τα ίδια παντέλακη μου τα ίδια Παντελή μου. Δηλαδή ψάχνανε να βρουν να εφαρμόσουν πρόγραμμα αποκατάστασης αστέγων σεισμοπλήκτων. 
Το δεύτερο με ημερομηνία 21/10/87ΤΠ/Δ4/2134 Θέμα: Έγκριση Προγράμματος αποκατάστασης αστέγων σεισμοπλήκτων του Νόμου μας. 

Στη συνέχεια έγραφε:
Στην παραπάνω θέση είναι ανάγκη να μεταφερθεί η Κοινότητα Κρυόβρυσης με αριθμό οικογενειών 105 για λόγους Κοινωνικοοικονομικούς και ως μη βιώσιμος οικισμός. Και συνεχίζει… Επίσης θα μεταφερθούν 17 οικογένειες της Κοινότητας Αγίας Μαρίνας και οι Δρεμιτσιώτες με 10 οικογένειες για τους ίδιους λόγους.

Τώρα για να πάρει την απόφαση η Υφυπουργός με πιο τρόπο θα γίνει η διανομή, η πρόνοια της είχε παρουσιάσει αυτά τα δύο χαρτιά. Το πρώτο ήταν το τοπογραφικό διάγραμμα με έτοιμα οικόπεδα 131. Και το δεύτερο ήταν το έγγραφο με τους δικαιούχους που ήταν 132. Όπου οι 105 της Κρυόβρυσης δικαιούταν μεταφορά, ενώ οι 17 της Αγίας Μαρίνας και οι 10 της Δρεμίτσης δεν δικαιούταν μεταφορά.

Τελικά οι υπάλληλοι της πρόνοιας θα είπαν στην κ. Υπουργό ότι υπάρχουν 2 αριθμοί με σχεδόν τα ίδια νούμερα, το 131 οικόπεδα και το 132 δικαιούχοι. Τώρα εάν τα μοιράσουμε τα οικόπεδα με το πρόγραμμα Λαϊκής κατοικίας θα πάρουν όλοι τους οικόπεδα. Εάν όμως το μοιράσουμε με το πρόγραμμα μεταφοράς δεν δικαιούνται να πάρουν οικόπεδα οι 27. Και τότε θα συμφώνησε και η Υπουργός με την Λαϊκή κατοικία και υπόγραψε.

Τι είχε γίνει όμως. 
Τα 131 οικόπεδα ήταν μόνο στα χαρτιά, στην πράξη ήταν μόνο 94. Αλλά φαίνεται ότι το γράψανε ψεύτικα. 

Τι γράφει σ’ ένα σημείο η Απόφαση. 
Η ανωτέρω έκταση οικοπεδοποιήθηκε και απέδωσε εκατόν τριάντα ένα (131) οικόπεδα. Τώρα θα γράψω μια απάντηση της Πρόνοιας προς το Υπουργείο πρόνοιας. 
Εκτός λοιπόν των τριάντα οκτώ (38) οικοπέδων που παραχωρήθηκαν στις άστεγες σεισμόπληκτες οικογένειες, υπάρχουν πλέον άλλα πενήντα έξι (56) οικόπεδα αδιάθετα στον οικισμό Γκανί από τον συνολικό αριθμό των (131) που αναφέρει η προγραμματική απόφαση καθώς το σχετικό τοπογραφικό διάγραμμα είχαν περιληφθεί και ξένες ιδιοκτησίες που στη συνέχεια εξαιρέθηκαν.

Θα συνεχίσω με αυτό το θέμα σε άλλο κείμενό μου.

Εγώ Αλέξη θα συνεχίσω να γράφω αυτό που ξέρω, γιατί η φωνή της Μάνας Πέστανης δεν με αφήνει να ησυχάσω.

Αλέξιος Τρουμπούκης