ΣΑΓΙΑΔΑ: ΑΓΚΑΛΙΑ ΜΕ ΤΗ ΘΑΛΑΣΣΑ

Κείμενο-Φωτό: Γιάννης Βέλλης

Αγαπημένος προορισμός στους Ηπειρώτες -ιδίως τους Θεσπρωτούς-, τους Κερκυραίους, αλλά και τους ξένους που τακτικά περνάνε από εκεί με τα ιστιοφόρα τους, αφού είναι βολικό αραξοβόλι. Μερικοί επιμένουν να το θεωρούν, ήσυχο γραφικό ψαροχώρι. Ίσως είναι, αλλά όχι με την παλιά έννοια. Αρκετοί ασχολούνται με την αλιεία, αλλά και με τη γεωργία, την κτηνοτροφία, την ιχθυοκαλλιέργεια.

Τα καλοκαίρια, στις ψαροταβέρνες της, δεν βρίσκεις τραπέζι να καθήσεις. Στολίζεται με λουλούδια & πράσινο, για να υποδεχθεί τους επισκέπτες της. Φρέσκα ψάρια καλομαγειρεμένα, ευγενικοί άνθρωποι, θάλασσα που ταξιδεύει το μάτι μέχρι την Κέρκυρα κι ακόμα παραπέρα, όμορφο λιμανάκι, το "Σκάλωμα", είναι αρκετά για να σε τραβήξουν εκεί. Οι περισσότεροι, γι' αυτό πάνε. "Πάμε για φρέσκο ψάρι στη Σαγιάδα", λένε στην παρέα τους.

Αλλά η Σαγιάδα, είναι ονειρικός τόπος. Έχει πολλά ιστορικά στοιχεία στη ζωή της ως τόπος και πολλά άγνωστα. Σίγουρα ένας ιστορικός, λαογραφικός, γεωγραφικός και φωτογραφικός χάρτης, θα έδινε καλύτερα την εικόνα της στον ταξιδιώτη, εικόνα ξεχωριστή, που τη γνωρίζουμε καλύτερα λίγοι και την κρατάμε στην καρδιά μας.

Έχουν περάσει αρκετοί κατακτητές, λόγω της θέσης της στην περιοχή. Πολλοί τη διεκδίκησαν, ή πολέμησαν να την κρατήσουν δική τους. Ήταν η La Bastia των Ενετών, μέχρι να πέσει στα χέρια των Τούρκων. Στοιχεία ιστορικά, λαογραφικά, γεωγραφικά, μπορείτε να μάθετε από την “πηγή”, από τον Μιχάλη Πασιάκο. Ο Μιχάλης κατάγεται και ζει στη Σαγιάδα, έχει μελετήσει όσα ανέφερα παραπάνω και είναι ο ιδανικός να σας μεταφέρει στο χώρο και τον χρόνο, με τις γνώσεις και την ιδιαίτερη αφήγησή του, που τρέφεται απ' την άδολη αγάπη για τον τόπο του.

Γυρίζοντας την ιστορία, περισσότερο από 100 χρόνια πριν, η Σαγιάδα ήταν αγαπημένος τουριστικός προορισμός κρουαζιέρας για τους Ευρωπαίους της κεντρικής Ευρώπης. Μετά άλλαξαν οι συνήθειες, οι προορισμοί, οι άνθρωποι... Η Σαγιάδα, παρέμεινε όμως πάντα όμορφη, ξεχωριστή.

Η παλιά Σαγιάδα, το πρώτο χωριό, είχε χτιστεί πάνω στην πλαγιά του βουνού, με ιδιαίτερη αρχιτεκτονική, αλλά οι γερμανοί την έκαψαν τον Αύγουστο του 1943. Είχε εκπληκτική θέα προς τις εκβολές του Καλαμά και τη θάλασσα, μέχρι το “Σκάλωμα”. Οι κάτοικοι του χωριού εγκαταστάθηκαν, μετά απ' αυτό, κοντά στη θάλασσα, στον κάμπο που διαθέτει και είναι αξιόλογος. Στο παλιό χωριό, στις 26 Ιουλίου, στη γιορτή της Αγίας Παρασκευής, γίνεται παραδοσιακό ηπειρώτικο πανηγύρι. Το τελευταίο διάστημα άρχισαν, παράλληλα, ποικίλες πολιτιστικές εκδηλώσεις, ώστε να ζωντανέψει, από τους επισκέπτες του. Απ' ότι φαίνεται η προσπάθεια πάει καλά και θέλω να πιστεύω ότι θα συνεχιστεί με εξίσου ενδιαφέρουσες εκδηλώσεις τα επόμενα χρόνια, ώστε να γίνει θεσμός.

Η Σαγιάδα, είναι δίπλα στις εκβολές του ποταμού Καλαμά, απέναντι από την Κέρκυρα. Ανήκει, με την εφαρμογή του σχεδίου "Καλλικράτη", στο Δήμο Φιλιατών Θεσπρωτίας. Μπορείτε να την επισκεφθείτε από την Ηγουμενίτσα, τις Φιλιάτες, την Εγνατία οδό, την Αλβανία που είναι δίπλα, ή και από τη θάλασσα. Αν από Ηγουμενίτσα θέλετε να ταξιδέψετε με καράβι και έχετε χρόνο, θα ήταν μια καλή βόλτα προς τα εκεί. Σε μικρή απόσταση από την Σαγιάδα βρίσκονται οι παραλίες της: Το Στροβίλι και το Κεραμίδι. Αγαπητές, όπως όλες της Θεσπρωτίας.

Πολλά καταλύματα δεν υπάρχουν, αλλά σιγά σιγά δημιουργούνται και νέα. Αν δεν βρείτε κάτι εκεί, μπορείτε να μείνετε σε ξενοδοχεία στην Ηγουμενίτσα ή στις Φιλιάτες.

Για την παλιά Σαγιάδα, θα κάνω ξεχωριστό αφιέρωμα. Θα την φωτογραφίσω από άκρη σε άκρη, θα μιλήσω με τον Μιχάλη Πασιάκο για την ιστορία της και πολλά άλλα ενδιαφέροντα. Αν είσαστε Θεσπρωτία ή Ήπειρο τον Ιούλιο και έχετε τη δυνατότητα και το χρόνο θα αποζημιωθείτε ευχάριστα στο πανηγύρι της Αγίας Παρασκευής, στο παλιό χωριό.