ΝΑ ΓΙΑΤΙ ΔΕΝ ΕΧΟΥΝ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ ΣΤΗΝ ΘΕΣΠΡΩΤΙΑ ΟΙ ΤΣΑΜΗΔΕΣ

Τα θύματα του άμαχου Χριστιανικού πληθυσμού, σε νεκρούς και τραυματίες, κατά το διάστημα της Κατοχής, από τους Αλβανοτσάμηδες!.

Φωτό: Ένοπλοι Αλβανοτάμηδες σε επιθεώρηση από Γερμανό Αξιωματικό

ΤΑ ΘΥΜΑΤΑ ΤΗΣ ΕΠΑΡΧΙΑΣ ΗΓΟΥΜΕΝΙΤΣΑΣ

ΑΓΙΟΣ ΒΛΑΣΙΟΣ:

28.8.42. Ο Λιόνε Προκοπής μαζί με το γιο του Χρήστο 17 χρονών, γύριζαν βραδάκι σπίτι του. Ο Νταλιάνης με τη συμμορία του, βαλτός από τον Νετζήπ Αλή Χάιρο, βγήκαν να τους απαγάγουν για λύτρα, και σε αντίσταση τους, τους χτύπησαν, με αποτέλεσμα να σκοτωθεί ο Χρήστος και να τραυματιστεί ο Λιόνε.

6.5.1943. Πέτρος Οικονομίδης. Τον Σκότωσαν στο τρίτο περίπου χιλιόμετρο του δρόμου Ηγουμενίτσας Καστριού οι φίλοι του Ρεφάτ Ντούλες και Καραμάν Μούλα Χαλήλ.

Ο Πέτρος Οικονομίδης, ταμειακός υπάλληλος, ήταν γνωστός ανάμεσα σε Χριστιανούς και Μουσουλμάνους Θεσπρωτίας, σαν μια ξεχωριστή προσωπικότητα του Δημοσιοϋπαλληλικού κλάδου. Ακέραιος, περήφανος, κοινωνικός, κουβαρντάς και εκλεκτικός στις σχέσεις του, για τις συνθήκες που επικρατούσαν, η παρουσία του αποτελούσε πρόκληση, γιατί και στο πρόσωπο του έβλεπαν την παρουσία του Ελληνικού Κράτους. Κάποιος Μουσουλμάνος είπε στον Ρεφάτ Ντούλε: «Τί σκοτώνετε, όποιον κι όποιον. Να. Αν, θέλετε να σκοτώσετεν αυτόν» και του έδειξε τον Οικονομίδη, που περνούσε. Και ο Ρεφάτ μαζί με τον Καραμάν Χαλήλ, τον περίμεναν στο δρόμο και χωρίς να τον κάνουν να υποψιαστεί τί τον περίμενε, τον απέσπασαν από την παρέα του, Θωμά Κάπο, Σωτήρη θωμαΐδη, Μαρία Καίσαρη και τον σκότωσαν.

23.5.1943. Ο Προκοπής Γιαννάκης, πρώην χωροφύλακας, πριν έξι μήνες είχε μαλώσει με τον Ισούφ Μούχο, το οποίο και τραυμάτισε με μαχαίρι. Συνελήφθη και δικάστηκε τυπικά από τα Ελληνικά Δικαστήρια και ξαναγύρισε στο χωριό. Τότε ο Ισούφ Μούχος έβαλε τον αδελφό του Χαμίτ, και τους δίδυμους δήμιους της Βάρφανης, Χασάν και Χουσεΐν και μαζί με άλλους, τον ξεγέλασαν, τον έβγαλαν έξω από το σπίτι του και τον σκότωσαν.

ΚΑΣΤΡΙ

30.9.1942. Με σκοπό την τρομοκράτηση των κατοίκων, οι Μουσουλ­μάνοι, Σαντίκ Μέρο Χούσο, Σέρβετ Χουσεΐν και τα παιδιά του Ντούλε Ντέμη σκότωσαν τα χαράματα, στη θέση Σιαμπίρη, καθώς πήγαιναν στον κάμπο, τους Κωνσταντίνο Δ. Σωτήρκο, Φώτιο Η. Σάρρα και Ηλία Μ. Γκιόκα.

30.9.1942. Το ίδιο βράδυ, βρέθηκε νεκρός στον κάμπο, ο Μάρκος Μπόμπος. Για το φόνο του, υπάρχουν αμφισβητήσεις, αν τον διέπραξαν Μουσουλμάνοι. Οι καιροί ήταν τέτοιοι που η καταγραφή ενός εγκλήματος στους Μουσουλμάνους ήταν το πιο εύκολο πράγμα.

13.5.1942. Πήλιο Ζώνιος. Σκοτώθηκε στην πόρτα του σπιτιού του από τον Χατζή Μπέκιο, θύμα προσωπικών παθών καθώς αναφέραμε.

24.5. 1943. Ευάγγελος Χρήστου. Τον σκότωσε στη θέση Πλουκ στο χωράφι του ο Φεήμ Μπεκήρ από το Ρετσιάτι.

27.8.1943. Ηλίας Μίχο Πάνου, τον σκότωσαν στη θέση Μπεχντέσι στο δρόμο Σελεύκειας Καστρίου ο Ταχήρ Μέρος με τον αδελφό του από το Γκραικοχώρι.

28.8.1943. Διονύσιος Χίσσας. Τον σκότωσε στον κήπο του σπιτιού του, ο Μερσίν Ζέκιος από τον Άγιο Βλάσιο.

6.7.1944. Ιωάννης Νάνος. Σκοτώθηκε από άγνωστους Μουσουλμάνους στον κάμπο.

20.3.1943. Ιωάννης Κολιομίχος. Σκοτώθηκε από το Μουσουλμάνο Ισούφ Ισμαήλ από το Σμέρτο.

24.7.1943. Βασιλική Φώτο Σπύρου. Σκοτώθηκε στο σπίτι του γαμπρού της Κώτσο Γκίκα, κατά τον τρόπο που περιγράψαμε.

ΜΑΥΡΟΥΔΙ:

20.3.1942. Φώτιος Σπυρίδης και Ηλίας Γεωργίου Τσιάβος, σκοτώθηκαν με μαχαίρι στη θέση Μπούριμε από τον Λιάζε Ντίκα και άλλους Μουσουλμάνους από τη Βάρφανη.

2.4.1943. Κωνσταντίνος Γ. Σιολής και Πάνος Σταύρου Βασίλης, σκοτώθηκαν στον κάμπο της Βάρφανης από Βαρφανιώτες Μουσουλμάνους.

8.4.1943. Διονύσιος Ανδρέου, είχε πάει να συλλυπηθεί σε κάποιον Μουσουλμάνο φίλο του στη Βρυσέλα, και στην επιστροφή, στον κάμπο της

Βάρφανης, τον σκότωσαν Βαρφανιώτες Μουσουλμάνοι, οι οποίοι τον φόρτωσαν στο μουλάρι του Κώτσου Τάτση, που περνούσε τυχαία και τον έστειλαν νεκρό στο Μαυρούδι.

10.8.1944. Ελευθέριος Κολογιάνης. Τον σκότωσαν στην άκρη του Καλαμά Μουσουλμάνοι Βρυσελιώτες.

ΗΓΟΥΜΕΝΙΤΣΑ:

8.11.1940. Χρήστος Πιτούλης, Χρήστος Τσιώνης, εκτελέστηκαν από Αλβανοτσάμηδες.

12.2.1942. Γεώργιος Βασιλάκος. Σκοτώθηκε από Μουσουλμάνους στο Κέντρο της Ηγουμενίτσας.

15.7.1943 Λεωνίδας Σιολής. Σκοτώθηκε και ληστεύθηκε στη Μενίνα, καθώς πήγαινε στα Γιάννινα, από άγνωστους Μουσουλμάνους.

ΠΕΣΤΑΝΗ:

10.11.41. Ξενοφών Ιωάννου. Τραυματίστηκε στο δρόμο Ηγουμενίτσας -Πέστανη, σε ενέδρα που είχαν στήσει οι Γραικοχωρίτες Μουσουλμάνοι Αντέμ Ιντρίζ, Μαχμούτ Μάλε και άλλοι για τον Θωμά Νίνο. Όταν κάποιος πήγε να του δώσει τη χαριστική βολή, του φώναξε: «Είμαι το παιδί του τάδε, δεν έχω πειράξει κανέναν. Μη με σκοτώνεις, γιατί δεν φταίω». Τον άφησαν και έφυγαν. Την ενέδρα την ήξεραν πολλοί Μουσουλμάνοι. Ο Μπίντο Ντούλες μάλιστα ειδοποίηση τον Σωτήρη Διονύση να μην ανέβει εκείνη τη μέρα στην Πέστανη. Το ίδιο και ο Ταχήρ Σελμάν ειδοποίησε το Νίνο Σπύρο.

18.6.1942. Πέτρος Αντώνης. Σκοτώθηκε από Μουσουλμάνους στη θέση Περιβόλι, υπερασπιζόμενος το θερισμένο στάρι του χωραφιού του.

20.6.1942. Ευθύμιος και Αναστάσιος Περώνης. Ληστεύθηκαν και σκοτώθηκαν στη θέση «Παλιάρεζα» από Μουσουλμάνους.

10.2.1942. Ελευθερία Π. Κίτσου, 10 χρονών. Σκοτώθηκε από Μου­σουλμάνους στη θέση «Κρόνια».

5.5.1943. Λουκά Γιάννος. Σκοτώθηκε από Μουσουλμάνους στη θέση «Τεψίζα».

30.6.1943. Κόλε Θωμάς. Στην προσπάθεια του να φύγει για τα αντάρτικα, στη Βρατίλα, έπεσε σε ενέδρα, καθώς γράψαμε, και σκοτώθηκε από Μουσουλμάνους.

30.7.1943. Τζέλιο Σπύρος. Τον έπιασαν άντρες της ΞΙΛΑΣ και καθώς τον οδηγούσαν μαζί με τον παππά του χωριού και άλλους Πεστανιώτες στην Ηγουμενίτσα, τον σκότωσαν λίγο πριν φτάσουν στη Λάκκα.

ΚΟΥΣΟΒΙΤΣΑ:

10.11.1941. Πύλο Αντώνης, σκοτώθηκε από τους Μουσουλμάνους Κίπε Νταούτ και Ρετζέπ Μεχμέτ από το Κουρτέσι.

8.8.1942. Ευάγγελος Πολιώτης. Σκοτώθηκε σε ενέδρα Μουσουλμάνων στο δρόμο Κουσο6ίτσας Γραικοχωρίου.

23.9.1942. Ηλίας Δ. Μίχου. Σκοτώθηκε στη θέση «Βούρκο» από τον Χάμζο και Ναζίφ Ρετζέπ.

6.10.1942. Πολιώνης Πέτρος, 12 χρονών, και Μίχόυ Ευάγγελος. Σκοτώθηκαν στη θέση «Βουλγάρα» από Μουσουλμάνους, καθώς έβοσκαν τα πρόβατα τους.

14.6.1942. Αθανάσιος Θεοδωρίδης. Σκοτώθηκε σε ενέδρα από Μουσουλμάνους.

18.8.1943. Λουκάς Θεοδωρίδης. Σκοτώθηκε από Μουσουλμάνους, αφού πρώτα βασανίστηκε απάνθρωπα.

20.8.1943. Σωτήριος Θεοδωρίδης. Σκοτώθηκε από Μουσουλμάνους στη Γλυκή, που είχε πάει για εργασία.

5.8.1944. Σπυρίδων Μώκος. Σκοτώθηκε από Μουσουλμάνους.

ΓΡΑΙΚΟΧΩΡΙ:

10.11.1941. Θωμάς Νίνος, με την αδελφή του Σάνα Δημητρίου.
Σκοτώθηκαν σε ενέδρα στο δρόμο Ηγουμενίτσας Πέστανης, από τους
συγχωριανούς τους Αντέμ Ιντρίζ, Μαχμούτ Μάλε και άλλους. Στην ενέδρα
αυτή τραυματίστηκε και ο Ξενοφών Ιωάννου.

7.4.1942. Ανδρέας Βρύσης. Σκοτώθηκε από τους Γραικοχωρίτες Μουσουλμάνους Αμπεντί Ιντρίζ, Ισούφ Μάζε.

22.4.1942. Σπύρος Ν. Ράφτης. Σκοτώθηκε από τους Γραικοχωρίτες Μουσουλμάνους Ιλιάζ Νέλιο και Ισούφ Μάζε.

6.10.1942. Θεόδωρος Κανάκης. Τραυματίστηκε στην αυλή του σπιτιού
του, από συγχωριανούς του Μουσουλμάνους.

31.10.1942. Νικόλαος Αναστασίου. Σκοτώθηκε και Κώτσο Λιάκος,
τραυματίστηκε, όπως το περιγράφω σε προηγούμενη στήλη, από τους
συγχωριανούς του Ιλιάζ Νέλιο Χαμήτ και Ταχήρ Μητηλή.

22.2.1943. Ηλίας Γιαν Ντούσης. Τον σκότωσαν συγχωριανοί του
Γραικοχωρίτες, καθώς κάθονταν στο παράθυρο του σπιτιού του.

20.3.1943. Δημήτριος Λώλης, Αλεξάνδρα Λώλη, μητέρα του και Χρήστος Λέκκας και Αλεξάνδρα Λέκκα, γείτονες του. Σκοτώθηκαν από τους Γραικοχωρίτες Μουσουλμάνους Αντέμ Ιντρίζ και Νέλιο Χαμήτ.

26.3.1943. Αμαλία Λιάκου, 8 χρονών, και Χρήστος Φουσέκης 6 χρονών. Σκοτώθηκαν καθώς έπαιζαν στην αυλή του σπιτιού τους από τους Γραικοχωρίτες Μουσουλμάνους Ιλιάζ Νέλιο Χαμήτ, Αμπεντίν Ιντρίζ, Χόντο Χαμζά.

18.6.1943. Σπύρος Φουσέκης. Υπάλληλος του Δημοσίου Ταμείου. Σκοτώθηκε και αυτός, μετά τον Οικονομίδη, από Μουσουλμάνους συγχωριανούς του.

15.7.1943. Σπύρος Βρύσης, σκοτώθηκε στη Μενίνα κατά τον ίδιο τρόπο, με το Λεωνίδα Σιολή και ληστεύθηκε κι αυτός.

20.8.1943. Θωμάς Α. Στέλιος. Σκοτώθηκε από Γραικοχωρίτες Μου­σουλμάνους.

ΛΑΔΟΧΩΡΙ:

20.9.1941. Βασίλειος Κομίνης και Κωνσταντίνος Λώλης. Σκοτώθηκαν
από Γραικοχωρίτες της οικογένειας των Φεταχαίων.

3.4.1942. Μουσουλμάνοι Γραικοχωρίτες. Πυροβόλησαν από μακριά στην πλατεία του χωριού που ήταν συγκεντρωμένοι κάτοικοι, χωρίς ευτυχώς θύματα.

9.10.1942. Ο Φαγκρή Αλή Μούχο από το Γραικοχώρι τραυμάτισε με
τσεκούρι τον Ανδρέα Σπύρου Δήμα, 1 2 χρονών, ο οποίος γλίτωσε, γιατί του
πρόσφεραν νοσηλεία σε νοσοκομείο τους στο Φιλιάτι οι Ιταλοί.

24.10.1942. Δονάτος Αλεξίου από τη Ντράγανη, που είχε παντρευτεί και έμεινε μόνιμα στο Λαδοχώρι, τον σκότωσαν ο Λιούτ Γκάνες από το Βροχωνά και ο Νταλιάν Φερχάτ από το Κούρτεσι.

ΠΛΑΤΑΡΙΑ:

15.7.1942. Παναγιώτης Αν. Δήμας, 9 χρονών, καθώς έπαιζε με άλλα παιδιά στην παραλία της Πλαταριάς, ο Κιαζήμ Βεήπ από την Φασκομηλιά, τον έβαλε σημάδι και τον σκότωσε. Συγκινητική περιγραφή από τον Κώστα Προκοπή στην εφημερίδα «Φωνή της Πλαταριάς» του Μάρτη 1985.

10.8.1942. Κωνσταντίνος Δημητρίου και Σπυρίδων Κωνσταντίνου. Τους σκότωσαν ο Μουρτεζάν Μουσά από το συνοικισμό Βρύση μαζί με άλλους Μουσουλμάνους από τη Φασκομηλιά. Λεπτομερής περιγραφή από τον Κώστα Προκοπή στην εφημερίδα «Λεπτομερής περιγραφή από τον Κώστα Προκοπή στην εφημερίδα «Φωνή της Πλαταριάς» του Γενάρη 1985.

18.8.1942. Τάκης Καράλης. Τον σκότωσε ο Νταλιάνης στο βουνό που έβοσκε τα πρόβατα του.

20.8.1942. Παναγιώτης Μίχου. Σκοτώθηκε από άγνωστους Μουσουλ­μάνους.

9.3.1943. Αννα χήρα Ν. Χαρίση με το γιο της Θεόδωρο, 15 χρονών, καθώς γύριζαν στην Πλαταριά. Τους σκότωσε στο δρόμο ο Γραικοχωρίτης Μουσουλμάνος Φεχρή Αλή Μούχος.

15.4.1943. Κωνσταντίνος Τζίμας, τσομπάνος του Μουσταφά Χαλίμ. Τον σκότωσαν στον κάμπο εχθροί του αφεντικού του.

27.12.1943. Γεώργιος Αν. Ζώης. Τον σκότωσαν στο δρόμο Φασκομη-λιάς Μουσουλμάνοι.

10.8.1944. Μηνάς Βασιλείου, τον σκότωσαν ο Νταούτ Αλής και ο Σεΐκο Αντέμ.

12.8.1944. Βαγγέλ Γκρέκος. Τον σκότωσαν Μουσουλμάνοι στο Σταυ-ροχώρι Φαναρίου, που είχε πάει για εργασία.

ΣΚΟΥΠΙΤΣΑ:

6.2.1942. Θωμάς Ν. Στεργίου και Σωτήριος Ντίνης, καθώς γύριζαν από το Φιλιάτι, σκοτώθηκαν από Μουσουλμάνους και τα πτώματα τους πετάχτηκαν στον Καλαμά. Οι σκελετοί τους βρέθηκαν μετά από εξάμηνο στις εκβολές του.

ΘΥΜΑΤΑ ΒΟΜΒΑΡΔΙΣΜΩΝ ΑΠΟ ΣΥΜΜΑΧΙΚΑ ΑΕΡΟΠΛΑΝΑ

Οι επιδρομές της Συμμαχικής Αεροπορίας εναντίον Γερμανικών στρα­τιωτικών στόχων είχε σαν αποτέλεσμα στην επιδρομή της 16.6.1944, από λάθος εκτίμηση, να Βομβαρδιστεί ο άμαχος πληθυσμός της Νέας Σελεύκειας με θύματα:

Νεκρούς: Δερμιτζόγλου Ιάκωβος του Γεωργίου, Δερμιτζόγλου Βασιλική του Ιακώβου, Δερμιτζόγλου Αικατερίνη του Γεωργίου, Ζεϊμπεκογλου Κυριάκος του Γεωργίου, Κοσμίδης Κωνσταντίνος του Κοσμά και Πουτουρίδης Σπυρίδων του Ιωάννου.

Τραυματίας: Ζεϊμπεκογλου Σπυρίδων του Κυριάκου.

Και στις 7.8.1944, νεκρός από θραύσμα χειροβομβίδας ο Κοσμίδης Ιωάννης του Γεωργίου.

Τα θύματα των Επαρχιών Μαργαριτίου -Παραμυ9ιάς - Φιλιατών

ΑΓΙΑ (ΑΓΚΙΑ):

Ιούνιος 1943, Αηδόνης Παναγιώτης του Ιωάννου, Παππάς Ιωάννης του Παναγιώτη.

ΑΓΙΑ ΚΥΡΙΑΚΗ:

1942 - 1943: Γκαμπρέλος Κων/νος του Παναγιώτη, Μπάλας Παναγιώτης του Κων/νου, Βερμπής Βασίλειος, Παππάς Ευάγγελος, Μαρία Χήρα Βασιλείου Κουτούπη, Κούρτης Ιωάννης.

1942-1944: Μάνθος Μιχαήλ, Τσώνης Γρηγόριος, Σούκας Θωμάς του Αθανασίου, Ρούμπης Ιωάννης του Γεωργίου.

ΑΝΘΟΥΣΑ:

1943: Παναγιώτης Αποστόλου. ΑΡΑΧΩΒΑ:

1943: Ντέντες Γεώργιος. ΑΠΡΟΚΚΛΗΣΙ:

1943: Σταυράκης Αναστάσιος του Γεωργίου. ΑΡΥΡΟΤΟΠΟΣ:

1943- 1944: Λουκάς Σπυρίδων, Ευαγγέλου Σωτήριος του Χρήστου, Ευαγγέλου Ηλίας του Χρήστου, Σπυριδώνου Ηλίας του Χρήστου.

ΒΕΛΙΑΝΗ:

1943: Κούρτης Ιωάννης του Σωτηρίου, Σπυρίδων Τσίτσος. ΒΛΑΧΩΡΙ:

1943-1944: Αναγνωστόπουλος Αναστάσιος. Επνίγη εις Αδριατικήν, μεταφερόμενος ως όμηρος εις Ιταλίαν. Γεώργιος Μάκος και Μαρίνης Χαράλαμπος του Ζώη, από Αλβανοτσάμηδες.

ΓΑΡΔΙΚΙ:

1941-1944: Μαργαρίτης Φώτιος, Γκέρτσος Γεώργιος, Μάνθος Αθανά­σιος, Λάππας Δημήτριος, Γκέγκας Σταύρος, Ζωγράφος Νικόλαος, Σωτηρίου Γεώργιος, Σωτηρίου Κωνσταντίνος, Ντάγκας Ιωάννης, Χρήστου Πήλιος, Ιωάννου Βασίλειος, Μαρία Χήρα Τζήμα, Τσόλης Αθανάσιος, Ζώης Αντώνιος.

ΔΡΑΓΑΝΗ:

1942-1943: Τζούλιος Βασίλειος, Τάτσης Ιωάννης, Φίλης Δήμος, Λύκας Θωμάς, Λύκας Θεόδωρος του Σωτηρίου.

ΕΛΑΤΑΡΙΑ:

1942-1943: Ρίζος Γεώργιος του Χρήστου, Καρακίτσος Κων/νος, Διαμαντής Ευάγγελος, Κων/νος Ρίζος, Σιαμάνης Ευάγγελος.

ΕΛΕΥΘΕΡΟΧΩΡΙΟΝ:

1942-1943: Βάσιος Αντώνιος, Τσοβίλης Σπυρίδων, Δράκος Δημήτριος, Δήμου Γεώργιος.

ΕΛΑΙΑ:

1942: Ματθαίου Βασίλειος του Ιωάννου, ιερέας. ΖΕΡΒΟΧΩΡΙ:

1943: Μαραζόπουλος Κων/νος του Σπυρίδωνα, Ζωγράφος Νικόλας, Λώλης Αθανάσιος.

ΚΟΛΙΟΣΤΑΣΙ:

1942: Αναστασίου Γεώργιος, Σόλης Αναστάσιος. ΚΑΡΤΕΡΙ:

1942-1944: Γεωργίου Ανδρέας του Βασιλείου, ιερέας, Λώλης Σπύρος, Λίλας Γεώργιος, Αναστασίου Σπυρίδων.

ΚΑΡΥΩΤΙ:

1942- 1944: Οι τρεις αδελφοί Κόκκινη, Σταύρου Αναστάσιος Σταύρου, Βασιλική σύζυγος Γεωργίου Πατσούρα, Πατσούρας Παναγιώτης, Κοντός Σωτήριος, Ταχιάς Βασίλειος, Κούλης Σωτήριος.

ΚΑΤΩ ΞΕΧΩΡΟ:

1942: Ζάνος Γεώργιος, Μπέλλος Πέτρος. ΚΟΡΥΤΙΑΝΗ:

1943: Κωνσταντίνου Κωνσταντίνος, Σταύρου Κωνσταντίνος, Νικολαΐδης Δονάτος, Σταύρος Φώτιος, Γιάννος Θωμάς.

ΜΑΖΑΡΑΚΙΑ:

1942: Γκογκέτας Ιωάννης, Γκογκέτας Σπυρίδων, Κότσινος Απόστολος, Κωστούλας Κων/νος. Όλοι κατάγονταν από το Κεράσοβο Πωγωνίου.

ΜΑΛΟ:

1941: Δρίσκος Βασίλειος του Σωτ., Ματσάκας Στέφανος. ΜΑΝΔΡΟΤΟΠΟΣ:

1942: Μπάρμπας Ανδρέας του Δημητρίου, Τζούνας Αναστάσιος του Αθανασίου.

ΜΑΝΤΖΑΡΙ (Κυπάρισσος):

1942: Μπήμπας Αναστάσιος, Κύργιος Ιωάννης, Δημητρίου Γρηγόριος, Μπίκας Νικόλαος, Δημητρίου Αναστασία.

ΜΑΡΓΑΡΙΤΙ:

1941-1944: Ρέτζιος Λάμπρος, Σιτούνης Αλέξ., Γίτσας Παναγιώτης, Γίτσας Ευάγγελος, Ντίσιος Θωμ., Σιτούνης Γεώργιος, Χορμο6ίτης Θωμάς, Γκέρτσιος Σωτήριος, Κατή Σουσούνα, Παπαδιαμάντη, Σούλη Χάϊδ, Κοσμά Ουρανία, Μπούτσας Ευάγγελος, Αθανασίου Σοφία, Παπαδιαμάντης Αθα­νάσιος, Γκέρτσιος Γεώργιος, Ζητούνης Γεώργιος και ο γιος του Ελευθέριος, Ζητούνης Ευάγγελος, Ζίτσας Ευάγγελος, Ζίτσας Παναγιώτης, Πιτούλης Θεόδωρος, Κάκος Χρήστος, και ο γιος του Νικόλαος, Ντίσιος Νικόλαος, Χρηστάκης Βασίλειος και ο αδελφός του Λάμπρος, Χαντζάρας Λεωνίδας και ο αδελφός του Αντώνης, Νικολάου Λάζαρος, Πιτούλης Νικόλαος, Σπύρου Απόστολος, Γκέρτσιος Χρήστος, Τέκης Ευάγγελος.

ΣΥΒΟΤΑ:

1943: Ζενεμπίσης Νικόλαος.

ΝΕΟΧΩΡΙ:

1944: Τάτσης Ιωάννης. ΠΑΓΚΡΑΤΙ:

1943: Κώτσιος Γεώργιος του Σπυρ. ΠΑΛΑΙΟΚΑ:

1941-1943: Κουτσής Γρηγόριος του Θωμά, Πλιάτσικας Μιχαήλ του Χρήστου, Κύλλας Κων/νος του Δημ., Σταυράκης Αναστάσιος, Τσάντας Λάμπρος του Κων/νου, Σόκολης Αναστάσιος του Φωτίου.

ΠΑΛΑΙΟΧΩΡΙ (Φιλιατών):

1942-1943: Σταυράκης Χαρίσης, Μπομπόρης Θεόδωρος, Δούκας Βασίλειος, Μπομπόρης Παναγιώτης, Τσιαντάς Λάμπρος, Κουστοχρήστος Ιωάννης.

ΠΑΡΑΜΥΘΙΑ:

1942-1944: Μπρέστας Βασίλειος μετά της συζύγου του Ιωάννας Παππάς Παππά, υπέργηροι και οι δύο. Καλαουζιάν Ιωσήφ, Σαλούκας Γεώργιος, Σιαμάνης Κων/νος, Ρίζος Στυλιανός, Σταυρόπουλος Βασίλειος.

ΠΕΝΤΕ ΕΚΚΛΗΣΙΕΣ (Ουσδίνα)

1943-1944: Λάμπρου Γεώργιος του Ιωάννου, Μπαλάσκας ;;; ΠΕΤΡΟΒΙΤΣΑ:

1943-1944: Το Μάρτιο του 1944 οι Γερμανοί με τους Αλβανοτσάμηδες εκστράτευσαν κατά της Πετρο6ίτσας. Οι κάτοικοι της οποίας τους ανέκοψαν τη πορεία προβάλλοντας την ένοπλη αντίσταση τους, πολύ πιο μακριά από την είσοδο του χωριού τους. Η τοποθεσία της Πετροβίτσας και ο γιομάτος στροφές μέσα σε πυκνό δάσος δρόμος, έκανε τους επιτιθεμένους να επιστρέψουν άπρακτοι. Όταν κατέβηκαν στο δρόμο Ηγουμενίτσας -Ιωαννίνων ξέσπασαν την μανία τους σε δυο διερχόμενους τους οποίους εκτέλεσαν.

Στο μεταξύ, από τους Ιταλούς και Αλβανοτσάμηδες δολοφονήθηκε ο Αθανασίου Θεόδωρος και από τους Γερμανούς και Αλβανοτσάμηδες η Αθανασίου Αντωνία.

ΠΗΓΑΔΟΥΛΙΑ:

1942-1943: Σιούτης Ευάγγελος, Σιούτης Κων/νος, Αθανασίου Θεόδω­ρος, Μπακιλτζής Θεόδωρος, Μπακογιάννης Θεόδωρος, Μπακαλιάς Θε­όδωρος, Μαντέλου Πανάγιω, σύζυγος του Γιώργου Μαντέλου, Λώλη Ελένη, σύζυγος του Λάμπρου Λώλη, Τόλης Σπυρίδων του Λάμπρου, Θεοδώρου Σταύρος του Γεωργίου.

ΠΛΑΙΣΙΟ: 1942-1944: Ζήσης Μιχαήλ, Τζόγκας Νικόλαος, Δοβράς Θεόδωρος, Χαϊδούσης Γεώργιος.

Στις 15.5.1944 το πρωί, κάποιος χτύπησε την πόρτα του σπιτιού του Προέδρου Κων/νου Θάνου και τον εξετέλεσε εν ψυχρώ, χωρίς να έχει διευκρινιστεί ακόμα ποιοι και γιατί τον σκότωσαν. Προσωπικά πιστεύω ακράδαντα πως ο Κων/νος Θάνος έπεσε άδικα, θύμα των κοχλαζόντων παθών της ταραγμένης εκείνης περιόδου και των αβασάνιστων και αψυχολόγητων, βεβιασμένων αποφάσεων των διαφόρων υπεύθυνων κάποιου φορέα ή κάποιων ατόμων.

ΠΛΑΚΩΤΗ:

1942- 1944: Χρήστου Ευάγγελος, Χρήστου Π., Αηδώνη Αθηνά, Πέτσης Χρήστος του Ευαγγέλου, Γεωργίου Ευάγγελος του Γεωργίου, Σταυρόπουλος Δημήτριος, Λάμπρου Γεώργιος, Σταυρόπουλος Απόστολος.

ΠΟΒΛΑ:

1942-1944: Ιωάννου Βασίλειος του Μιχαήλ, ιερέας. Γκίκας Νικόλαος, Ιωάννου Ιωάννης, Τσιγγέλης Ιωάννης, Κίτσος Ανδρέας, Ζήκος Φώτιος, Τζίγκος Σταύρου, Τζίγκος Μενέλαος, Τζίγκος Δημήτριος, Σούφλας Κων/νος, Κουτούκη Λαμπρινή.

ΠΟΤΑΜΙΑ:

1943-1944: Νικολάου Γεώργιος του Ιωάννου, Αθανασίου Δημήτριος, Γεωργίου Στυλιανός, Γεωργίου Ιωάννης, Λέκκας Παναγιώτης, Αθανασίου Δημήτριος.

ΠΡΟΔΡΟΜΙ:

1941-1944: Παπαδόπουλος Ιωάννης, Γεωργίου Νικόλαος του Βασι­λείου, πατέρας του πρώτου θεσπρωτού αντάρτη Κων/νου Νικόλας, που μαζί με το Βασίλης Μπαλούμης, συνέπτυξαν την πρώτη παράνομη ένοπλη ομάδα εναντίον των Ιταλών και των Αλβανοτσάμηδων, που και γι’ αυτό το λόγο κατόρθωσαν να τον σκοτώσουν.

Στις 7.11.43 σε μάχη με τους Γερμανούς για την κατάληψη του Κάστρου της Βελιανης σκοτώθηκαν οι: Τσίτος Σπυρίδων του Ευαγγέλου, Σιμόπουλος σπυρίδων του Κων/νου, Παπαδοπούλου Μαρία του Χρήστου 19 χρονών, Φιλίππου Παύλος του Δημητρίου, Φιλίππου Στυλιανός, Κοντός Σωτήριος, Παπαδόπουλος Γεώργιος, Μίνης Βασίλειος του Νικολάου, Γκάτζιος Δονάτος του Φωτίου, 18 χρονών, Πέτσιος Πέτρος του Δημητρίου, Μούκας Κων/νος του Θεοδώρου, Μίνης Σπυρίδων, Βασίλης Νικόλαος και Οικονόμου Βασίλειος.

ΡΑΒΕΝΗ:

1941 -1944: Υπέστη επιδρομές Αλβανοτσάμηδων, οι οποίοι περιορίστη­καν σε λεηλασίες και αρπαγές τροφίμων και ζώων.

ΡΑΧΟΥΛΙ:

1943: Μάνος Χαράλαμπος, Νάσιος Αθανάσιος, Τάσης Σωτήριος.

ΣΑΓΙΑΔΑ: 1942-1944: Δούκας Κων/νος, Στέργιου Θωμάς, Γιάτσος Απόστολος του Ηλία, Αντωνάτου Αλίκης του Γερασίμου, Διαμαντής Αθανάσιος, Δούκας Χρήστος του Ζώη.

ΣΑΛΟΝΙΚΗ:

1942-1943: Αλεξίου Λεωνίδας του Βασιλείου, Τσακίρης Ευάγγελος του Λάμπρου, Παππάς του Κων/νου, που ήταν αντάρτης του ΕΔΕΣ, αφού σκότωσαν το μόλις οκτώ χρονών αγόρι τον συνέλαβαν σε ενέδρα αυτόν και τέσσερις άλλους αντάρτες, τον εκτέλεσαν και στη συνέχεια συνέλαβαν και τη γυναίκα του και κατόπιν βασανιστηρίων και εξευτελισμών την εξετέλεσαν εις τον Δημόσιο δρόμο της Γλυκής, Γκρέκος Κων/νος του Αθανασίου.

ΣΙΑΜΕΤΙΑ:

1943: Μάντης Γεώργιος.

ΣΑΜΟΝΙΒΑ:

1943: Τόκας Δημήτριος.

ΣΕΛΙΑΝΗ:

1944: Γκοντόρας Στέφανος. ΣΙΔΕΡΗ:

1942-1944: Μακρής Γρηγόριος, Ιωάννου Βασίλειος, Ιερέας. Πετσάλης Παναγιώτης, Λάγγαρης Μιχαήλ, Πετσόλης Γεώργιος, Δρίγκος Μάρκος, Τσάτσης Ανδρέας.

ΣΚΑΝΔΑΛΟ:

1942: Οι Αλ6ανοτσάμηδες, αφού κατέστρεψαν το χωριό, σκότωσαν το Παππά και τον Πρόεδρο, και τους εξής κτηνοτρόφους: Κάκο Νικόλαο του Χρήστου, Κάκο Λεωνίδα, Χαντζάρα Θωμά, και απήγαγαν και τους: Τσόκα Λάζαρο, Λιάμη Κων/νο, Μπέκα Ευάγγελο, Ζήκο Λεωνίδα, Ζήκο Γεώργιο, Χαντζάρα Κων/νο, Χρηστάκη Βασίλειο, Χρηστάκη Λάμπρο, Ντίσιο Νικόλαο, Πιτούλη Θεόδωρο, Χαντζάρα Χρήστο, τους οποίους σκότωσαν μέσα στο Μαργαρίτι.

ΣΚΛΙΑΒΗ:

1941: Πακόλιας Σωτήριος. Εξυλοκοπήθη μέχρι θανάτου. ΣΜΠΟΝΙΑ:

1942: Αφού έκαψαν όλα τα σπίτια του οικισμού, σκότωσαν και μια γριά, που είχε μείνει «φύλακας».

ΣΠΑΘΑΡΑΙΟΙ:

1941-1944: Ζαραφούτσης Χρήστος, Ζαραφούτσης Αθανάσιος, ο δωδεκαετής γιος του Βασίλη Ζαραφούτση, Μπαλούμης Σπύρος, συγγενής του Βασίλη Μπαλούμη. «Ο Βασίλης Μπαλούμης κατάγονταν από τους Σπαθαραίους. Ήταν ο πρώτος Χριστιανός, ανάμεσα σε Μουσουλμανοχώρια, που είχε το θάρρος και την τόλμην να σκοτώσει το Μουσουλμάνο Αγά του Μαργαριτίου και αρχιτρομοκράτη της περιοχής Γιασίν Σαντίκ και να βγει στο 6ουνό μαζί με τον Κώτσο Νικόλα και να δημιουργήσουν την πρώτη αυτόνομη αντάρτικη ομάδα της Θεσπρωτίας, η οποία με την εμφάνιση του ΕΔΕΣ ενσωματώθηκε στις τάξεις του».

Στις 6.1 2.42 οι Αλβανοτσάμηδες Μαργαριτίου μαζί με Ιταλικές στρατιω­τικές δυνάμεις επιτέθηκαν κατά των Σπαραραίων με μεγάλες δυνάμεις, τις οποίες αντιμετώπισε με γενναιότητα ο Βασίλης Μπαλούμης, που κάμπτεται μπροστά στην αριθμητική υπεροχή των επιτιθεμένων και αναγκάζεται να εγκαταλείψει τον αγώνα. Οι επιτιθέμενοι, αφού λεηλάτησαν στην κυριολεξία το χωριό, το παρέδωσαν στις φλόγες. Επιστρέφοντας στο Μαργαρίτι, πήραν μαζί τους τον ιερέα του χωριού Νούτση Σπυρίδωνα και τον Πρόεδρο Τσουμπή Βασίλειο, τους οποίους, όταν έφτασαν στο Μαργαρίτι τους υπέβαλαν σε ανήκουστα βασανιστήρια και στο τέλος τους εκτέλεσαν. Οι: Κυρούσης Παναγιώτης, Ταρασούτης, Χρήστος, και Τσαλούκας Πασχάλης εκτελέστηκαν επίσης.

ΤΣΑΓΓΑΡΙ:

1943: Μπέλλος Ευάγγελος, Ζαχαρίας Παντελής σκοτώθηκαν σε συμπλοκές με Αλβανοτσάμηδες.

ΤΣΟΥΡΙΛΑ:

1941-1944: Κατής Θεολόγος του Σπυρίδωνα, Τζάκης Νικόλαος, Κατής Σταύρος και οι Πανταζής Φώτιος, Πέτσης Χριστόφορος και Πανταζής Μηνάς, σκοτώθηκαν στη μάχη της Μενίνας.

Εδώ πρέπει να τονίσουμε πως οι Πέντε Εκκλησίες διατηρούν το προνόμιο να είναι το τελευταίο Θεσπρωτικό χωριό, που δοκίμασε τη βάρβαρη, απάνθρωπη και ανόσια θηριωδία των Εθνικοσοσιαλιστικών δυνάμεων της Αρειας Γερμανικής φυλής, πληρώνονται με το αθώο αίμα μικρών παιδιών την εκδικητική μανία των Γερμανών στρατιωτών, για την ταπεινωτική ήττα τους στη Μενίνα και την καταρράκωση του γοήτρου και τη διάψευση των φρούδων ελπίδων τους για τη νίκη, οι οποίοι υποχωρώντας προς τα Ιωάννινα, στο δρόμο και σε μικρή απόσταση από το χωριό, έκαψαν αγροτική κατοικία, μέσα στην οποία είχαν καταφύγει για να κρυφτούν μικρά ανήλικα αγόρια και κοριτσάκια και τρεις ηλικιωμένοι, τα ονόματα των οποίων αναγράφονται στον Τύμβο, που έχει ανεγείρει η Κοινότητα των Πέντε Εκκλησιών στο 6ο χιλιόμετρο του δρόμου Ιωαννίνων - Ηγουμενίτσας.

Θεόδωρος Λάμπρου του Ιωάννου, ετών 18, Κωνσταντίνος Αθανασίου του Σπυρ. ετών 9, Μανθούλα Αθανασίου του Κωνσταντίνου, Ιωάννα Αθανασίου, 3 μηνών, Αικατερίνη Κεφαλά του Γεωργίου, ετών 14. Σταματώ Νικολάου του Δημητρίου, ετών 14, Παρασκευή Μπάτση του Βασιλείου, ετών 60, Αντωνία Μπάτση του Βασιλείου, ετών 10, Φώτιο Μητσέλλο του Αλεξάνδρου, ετών 14, Γεώργιο Μπαλάσκα, ετών 50, Πανάγιω Μπαλάσκα, ετών 70, Κων. Μπαλάσκα, ετών 19

ΠΕΡΔΙΚΑ:

1941-1944: Ζαχαριάδου Μαρία Χήρα Ζαχ., Μεταξάς Γαβριήλ, Σινανιάν Σάββας του Αρτύν, Κίμωνας Θεόδωρος του Νικ., Τσιόδουλος Σταύρος του Αθανασίου, Αθανασίου, Αθανασίου Τρύφων του Ηλία, Απέργης Κωνστα­ντίνος του Ιωάννου.

Κατά διαφορετικά διαστήματα δολοφονήθηκαν στην περιοχή Πέρδικας ένδεκα άτομα καταγόμενα από το Πωγώνι.

ΦΑΤΗΡΙΟ:

1941 -1944: Μπότος Χρήστος μαζί με την κόρη του Γιαννούλα Μπότου, Σιούτης Κων/νος του Σπυρίδωνα.

ΦΙΛΙΑΤΕΣ:

1941-1942: Παπαθανασίου Ιωάννης, χωροφύλακας. Σκοτώθηκε το Νοέμβριο του 1941 με στόχο την κατατρομοκράτηση, από Αλβανοτσάμη, στην αγορά Φιλιατών, πράγμα για το οποίο, η Χωροφυλακή Φιλιατών, λίγο αργότερα συμπτύχθηκε στην Διοίκηση Χωροφυλακής Ηγουμενίτσας. Μακρής Γρηγόριος του Κωνσταντίνου και οι Εβραίοι Μάτσας Αβραάμ και Μάτσας Μεναχίμ, με το γιο του, οι οποίοι και εληστεύθηκαν.

ΦΟΙΝΙΚΙ:

1942: Σωτηρίου Σταύρος. ΨΑΚΚΑ

1944: Δήμου Φίλιππος, Τζήμας Φίλιππος, Νικολάου Παναγιώτης.

Από διάφορα μέρη της Ηπείρου που κατέβαιναν στη Θεσπρωτία για αγορά τροφίμων

1941-1944:

Νοέμβριος 1941: Ληστεύονται και φονεύονται στη Μαζαρακια από τη συμμορία του Νταλιάν Ρακήπ, οι από την Πυρσόγιαννη Κόνιτσας Mix. Δημ. Γκόρτσος, Χρίστος Κ. Περόνης, Δημ. Τσούβαλης, Κλεόβ. Τσερώνης και Κων. Κουρλός. Αυτοί είχαν πάει για να προμηθευθούν λάδι.

26.7.42: Έμποροι από το Πωγώνι που μετέβησαν στην περιοχή Γκρόπας για την αγορά τροφίμων. Αφού πρώτα εληστεύθηκαν, ρίχτηκαν κατόπιν

ζωντανοί σ' ένα πηγάδι μεταξύ Κουτσίου και Πέρδικας. Δράστες ήταν Τουρκοτσάμηδες.

22.12.42: Ευθύμιος Περώνης, Τηλέμαχος Περώνης, Θεόδωρος Περώ­νης, Κούλα Χήρα Ανδρέα Πέτσινη από την Πυρσόγιαννη Κόνιτσας, που ήλθαν για την αγορά λαδιού και άλλων τροφίμων ληστεύθηκαν και κατόπιν σκοτώθηκαν στη Λάκκα Ηγουμενίτσας.

18.7.43: Μιχαήλ Ευάγ. Διαμαντής. Σκοτώθηκε από τους Αλβανοτσάμηδες.

24.7.43: Σπυρ. Αντωνίου, Χρίστος Ηλ. Δούκας, Γεράσιμος Γρ. Κύρος. Σκοτώθηκαν από τους Αλβανοτσάμηδες.

19.9.43: Οι Γερμανοί, με την υποκίνηση των Αλβανοτσάμηδων, σκοτώνουν τους Μάνθο και Ευάγγελο Γεωργίου, Δημ. Στυρόπουλο, Σταύρο και Ευάγγ. Πέτση, Λ. Γάκη, Απ. Σταυρόπουλο.

27.7.43: Σκοτώθηκε στον Ασπρόπυργο Γλυκής ο Ιωάννης Σωτ. Νάστας, ετών 40, από Μουζακέϊκα και ο Χρίστος Αθανασόπουλος, ετών 47. Επίσης κάποιος Μιχαήλ, αγνώστου επωνύμου, ετών 42 από τη Βαλανιδούσα Πρέβεζας.

Από το βιβλίο του Γιάννη Σάρρα: ΜΝΗΜΕΣ ΤΗΣ ΤΡΑΓΙΚΗΣ ΠΕΡΙΟΔΟΥ 1936-1945