1931: Πως πάλευαν τα ζητήματα οι παλιοί τοπικοί άρχοντες των Φιλιατών

Δημοσιεύω παρακάτω ένα χαρακτηριστικό κείμενο του Α. Σωτήρη (Σωτηρίου) απευθυνόμενο προς τον τότε Δεσπότη Αθηναγόρα, το οποίο αλίευσα από την εφημερίδα τοπική εφημερίδα του Γεώργιου Βουγίδη «ΘΕΣΠΡΩΤΙΑ» του 1931.

 

Ο Αναστάσιος Δ. Σωτηρίου- έμπορος στο Φιλιάτι με καταγωγή το Φοινίκι είχε διατελέσει και πρόεδρος της τότε κοινότητας Φιλιατών- ήταν άνθρωπος δραστήριος και με πυγμή, (αναφέρετε η συμμετοχή του και στο ιστορικό κείμενο του Μηνά Μπάλλου για την απελευθέρωση των Φιλιατών), όταν δημοσίευσε το κείμενο ήταν ένας απλός πολίτης- με ενδιαφέρον όμως για τα κοινά!

ΤΟ ΕΝΟΡΙΑΚΟΝ ΖΗΤΗΜΑ

Ακριβώς διά να μη νομίσθη, ως κακώς ενομίσθη, ότι αποκλειόμεν ωρισμένα άτομα των στηλών της «Θεσπρωτίας», καθώς και προστατεύομεν ωρισμένα τοιαύτα, δημοσιεύομεν το παρακάτω άρθρον του κ. Σωτηρίου σχετικώς με το ζήτημα των ενοριών.

Ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Παραμυθίας κ. Αθηναγόρας από τίνος εκήρυξε πόλεμον κατά της Επαρχίας Φιλιατών θέλων καλά και σώνει να επιβάλη τας σατραπικάς του αξιώσεις και να κηρύξη παρά την θέλησιν των κατοίκων και το άθρον 3 του Νόμου περί ενοριών όλας τας εκκλησίας ενοριακάς ούτως ώστε να νέμεται εμμέσως μέρος των εισοδημάτων των υπέρ του Μητροπολιτικού Συμβουλίου Παραμυθίας και εξασφαλίσει πλουσιοπαρόχως τας υπηρεσίας του λοιπά έξοδα παραστάσεώς του.

Αλλά σκέπτεται η Α. Σ. χωρίς τον ξενοδόχον (και εις την περίστασιν αυτήν ξενοδόχος είνε ο λαός της Επαρχίας Φιλιατών). Πέρασε πλέον ο καιρός της Τουρκοκρατίας που μ’ ένα του φερμάνι έκανεν, ό,τι ήθελε. Φορολογούσε. Φυλάκιζεν. Εξέδιδε διαζύγια. Με μίαν φράσιν έκοφτε κι έρραβε.

Η τουρκοκρατία έδυσε και ο δεσποτισμός της Βασιλείας έδωσε θέσιν εις τας ελευθερίας του δημοκρατισμού και αι καθημερινώς εκσφενδονιζόμεναι κατά των Επιτρόπων απειλαί ότι θα τους παραπέμψη εις τα δικαστήρια διά την μη εφαρμογήν του Νόμου είνε φενάκη και καλόν θα ήτο να μετριάση τάς απειλάς του καθόσον οι διαχειριζόμενοι τάς εκκλησιαστικάς περιουσίας είνε εκλεκτοί του λαού και οι εκλεκτότεροι μεταξύ των συμπολιτών μας δοσίλογοι μόνον απέναντι των εκλογέων των, φειδόμενοι του εκκλησιαστικού ιερού χρήματος κάλλιον παντός άλλου.

Αληθές είνε ότι μετά την κατάργησιν της Μητροπόλεως Φιλιατών και την υπαγωγήν αυτής εις την της Παραμυθίας η επαρχία μας εκίνησε πάντα λίθον και κατέβαλεν απεγνωσμενας προσπαθείας να μη αναγνωρίση την ανορθογραφημένην ταύτην κατάστασιν και ούτω έβαινον τα πράγματα μέχρι της αφίξεως της Α. Σ. κ. Αθηναγόρα κατά μήνα Ιούνιον π.ε. εις την Μονήν Γηρομερίου.

Τότε η Επαρχία εν γενική συνεδριάσει απεφάσισε να αποστείλει Επιτροπήν όπως χαιρετίση την Επιτροπήν όπως χαιρετίση την Α. Σ. και εκθέσει τάς αντιλήψεις όσον αφορά το Μητροπολιτικόν ζήτημα της Επαρχίας Φιλιατών. Αι αντιλήψεις αυταί συνοψίζονται ως εξής: 1) Εξάμηνος τουλάχιστον παραμονή ετησίως εν Φιλιάταις αίτινες αριθμούσι μεγαλείτερον πληθυσμόν της Παραμυθίας, τόσον η πόλις όσον και η επαρχία. 2) Ίδρυσις Μητρο. Συμβουλίου εν Φιλιάταις. 3) Η μεταφορά του τίτλου από Παραμυθίας και Γηρομερίου εις Φιλιατών- Παραμυθίας και Γηρομερίου και αν τούτο αδύνατον, λόγω πολιτικής σκοπιμότητος, εις Θεσπρωτίας ή πάσης Ξεροκαμπίας, ως εφυολόγησεν ο ίδιος. 4) Οικοδόμησις Μητροπολιτικού μεγάρου εν Φιλιάταις διά της εκποιήσεως τμήματος της Μοναστηριακής περιουσίας και της αρωγής των εκκλησ. Ταμείων της Επαρχίας. Τα αιτήματα ταύτα της Επιτροπής εγένοντο ασμένως δεκτά υπό της Α. Σ. ήτις μάλιστα εν ιδιοτική συνομιλία μετά προσώπων δημοσίου βίου εξεφράσθη προκαταβολικώς.

Κατόπιν τούτων ερωτώμεν:

Ετήρησεν η Υ. Σ. τα συμπεφωνημένα; Η ωμή πραγματικότης απαντά μ’ ένα μεγάλο ΟΧΙ και ότι, όλη αυτή η μανούβρα έτεινεν εις την εξαπάτησιν του λαού και την βασιλικωτάτην και θριαμβευτικωτάτην. Αυτής είσοδον εν Φιλιάταις, ενθυμίζουσαν ασυμάζευτον Βυζαντινισμόν.

Κι αφού δεν ετηρήσατε τας υποσχέσεις Σας ήδη ζητείτε σατραπικώ δικαίω να κυριαρχήσητε διά της ρομφαίας κρυπρόμενοι όπισθεν των τύπων του Νόμου και εκμεταλλευόμενοι αυτήν την υπό του Νόμου και εκμεταλλευόμενοι αυτήν την υπό του Νόμου ασυγχώρητον άγνοιαν του νόμου (των τύπων του νόμου) υπό των μη νομικών αλλά αγραμμάτων ως επί το πλείστον χωρικών.

Η Επαρχία Φιλιατών ουδέποτι θέλει ανεχθή τοιούτους Δεσποτισμούς έστω και αν την ρίψητε εις τας φυλακάς. Εκτελέσατε τάς υποσχέσεις σας. Έλθετε εις Φιλιάταις. Ιδρύσατε Μητροπολιτικόν Συμβούλιον και τότε, και τότε θα μας ιδήτε, θα αισθανθήτε, τότε, την ζωτικότητα, την πρωτοβουλίαν μας εις τα καλά έργα, θα μας ιδήτε, τότε και μόνον τότε, ποίμνιον πράον περί τον Ποιμένα αυτού.

Η θρησκεία σήμερον δεν επιβάλεται διά της νουθεσίας και πειθούς. Πάρετε ακόμη, Δεσπότη μου, την ποιμαντορικήν σας ράβδον και περιέλθετε κάθε χριστιανικό χωριό. Λειτουργήσατε. Κηρύξατε το Ευαγγέλιον. Γενήτε χρυσόστομοι ο μέγας ιστορικός για να συγκρατήσητε το χριστιανικόν αίσθημα που όλο και χαλαρούται. Επικοινωνήσατε με την ψυχήν του χωριάτη. Εξαρθήτε, με άλλας λέξεις, εις το ύψος της αποστολής των Αποστόλων του Χριστού και της Εκκλησίας των Μεγάλων Αρχιερέων, μεταξύ των οποίων πρώτος και καλύτερος ο αείμνηστος Γέροντάς Σας, ο μεγαλεπίβολος εκείνος και πολιτικώτατος Πατριάρχης Ιωακείμ ο Γ!

Διορίζοντες εις τας Κοινότητας εξοφικίου επιτρόπους εις την θέσιν των εν ενεργεία εκλεκτών τοιούτων και τους κομματικούς αυτών εχθρούς εξάπτετε τα πάθη, Δεσπότη μου, και πυρπολείτε την ειρήνην των ανθρώπων!

Αποστέλλοντες έγγραφα ως το γνωστόν και διαλαλούντες την παραπομπήν εντίμων προσώπων εις την Εισαγγελίαν, δίκην κοινών λωποδυτών, πίστετε εις την συνείδησιν των χριστιανών, Σεβασμιότατε!

Σας θέλομεν Αρχιερέαν μας ισόχριστον, όχι ζηλωτήν του ρόλου του ήρωος και αρχηγού των «Τουρκορθοδόξων» της βασιλίδος.

Α. Δ. ΣΩΤΗΡΗΣ

ΝΕΑ των ΦΙΛΙΑΤΩΝ