Η μέρα της μαρμότας - του Βασίλη Γιόγιακα

Στην κινηματογραφική ταινία «Η μέρα της μαρμότας» ένας μετεωρολόγος, που επισκέπτεται μια κωμόπολη για τις ανάγκες ενός τηλεοπτικού ρεπορτάζ, διαπιστώνει ότι βιώνει την ίδια μέρα ξανά και ξανά. Από τότε, ο τίτλος της ταινίας χρησιμοποιείται μεταφορικά για να περιγράψει μια δυσάρεστη κατάσταση που επαναλαμβάνεται.

Η χώρα ζει τον τελευταίο καιρό τη δική της «μέρα της μαρμότας». Ο κυβερνητικός θίασος ξαναπαίζει το ίδιο έργο με αυτό των πρώτων μηνών του 2015. Ας σκεφθούμε μόνο μερικές ομοιότητες: η Κυβέρνηση κατεβαίνει στο διάλογο με τους δανειστές με θέσεις ατεκμηρίωτες και γραμμένες στο πόδι. Κομπάζει για τις κόκκινες γραμμές της, τις οποίες υπερασπίζει με κάθε ευκαιρία στο εσωτερικό της χώρας. Οι δανειστές ζητούν να βγαίνουν τα νούμερα και να τηρηθούν αυτά που έχουν συμφωνηθεί. Η κυβέρνηση «αγοράζει χρόνο», δηλαδή σπρώχνει προς τα πίσω επώδυνες επιλογές που γνωρίζει ότι είναι δύσκολο αν όχι αδύνατον να αποφύγει, εξαντλώντας τις αντοχές της οικονομίας. Για να δείξει ότι οι συζητήσεις σημειώνουν, υποτίθεται, πρόοδο «στήνει» μιντιακές παραστάσεις: συναντήσεις εκτός και εντός συνόρων, ενημερώσεις ευρωπαίων και εγχώριων θεσμικών παραγόντων, συσκέψεις επί συσκέψεων, διαγγέλματα. «Ψευδογεγονότα» που γεμίζουν τα δελτία ειδήσεων και δίνουν την εντύπωση στον κόσμο ότι «κάτι κινείται», «η κυβέρνηση το παλεύει», ενώ στην ουσία δεν προχωράει τίποτα.

Μια επανάληψη είναι, λοιπόν, η όλη «διαπραγμάτευση» της Κυβέρνησης για το Ασφαλιστικό: έσπευσε να χαράξει κόκκινες γραμμές (βλ. περικοπές), δεν έχει ακλόνητα επιχειρήματα (βλ. αναλογιστικές μελέτες), δε δούλεψε πάνω σε προηγούμενα βήματα (βλ. πόρισμα επιτροπής ειδικών). Και όταν προσέκρουσε πάνω στην πραγματικότητα των αριθμών, άρχισε πάλι να τη βαφτίζει «πολιτική διαπραγμάτευση».

Μια επανάληψη είναι και η γενικότερη αδυναμία της να κυβερνήσει: βραδύτητα, αναβολές, πολυγνωμία, «είπα – ξείπα». Που είναι τα προγράμματα του ΕΣΠΑ που αναγγέλλονται αλλά δεν προκηρύσσονται; Γιατί αργεί ο αναπτυξιακός νόμος που περιμένουν όλες οι επιχειρήσεις; Πώς θα γίνουν ξένες επενδύσεις όταν διώχνουν τις υπάρχουσες και καθυστερούν εκείνες που έρχονται;

Δυστυχώς ζήσαμε όλοι την κατάληξη που είχε η «πολιτική διαπραγμάτευση» του πρώτου εξαμήνου του 2015. Άραγε ποια θα είναι η κατάληξη του φετινού, ξαναπαιγμένου έργου; Η κυβέρνηση δεν έχει εύκολη έξοδο διαφυγής, γιατί, σε αντίθεση με το 2015, κάποια πράγματα έχουν αλλάξει. Έχει υπογράψει ένα βαρύ μνημόνιο και ψηφίστηκε για να το εφαρμόσει. Οι χειρισμοί της στο προσφυγικό ζήτημα έχουν επιδεινώσει την αξιοπιστία της χώρας και τη σχέση της με τους ευρωπαίους εταίρους της. Οι αντοχές της οικονομίας είναι οριακές, ενώ στις αρχές του 2015 υπήρχαν ισχυρά σημάδια ανάκαμψης. Το ίδιο συμβαίνει με τις αντοχές της κοινωνίας, όπως φαίνεται από τις ηχηρές αντιδράσεις πολλών και διαφορετικών κοινωνικών και επαγγελματικών ομάδων στο ασφαλιστικό – φορολογικό.

Όλα τα παραπάνω σημαίνουν ότι, εάν η κυβέρνηση συνεχίσει να επιμένει σε κόλπα ανάλογα με εκείνα του περυσινού πρώτου εξαμήνου, το κόστος για τη χώρα θα είναι πολλαπλάσιο και όχι απλώς δυσβάσταχτο αλλά ασήκωτο για τους περισσότερους. Θέλετε ένα παράδειγμα; Στη μεγάλη βουτιά του Χρηματιστηρίου αποτυπώνεται η απουσία ουσιαστικών παρεμβάσεων για την ανάπτυξη και η καταβύθιση των τραπεζικών μετοχών δεν αποκλείεται να οδηγήσει σε νέα ανακεφαλαιοποίηση, στην οποία αυτή τη φορά θα συμμετάσχουν και οι καταθέτες. Και μπροστά σε αυτή την εξέλιξη, τα capital controls θα μοιάζουν με παιδική χαρά.

Γι’ αυτό η κυβέρνηση οφείλει να ολοκληρώσει με κάθε τρόπο και έγκαιρα την αξιολόγηση ώστε τουλάχιστον να ανοίξει η συζήτηση για την ελάφρυνση του χρέους. Μόνο ύστερα από αυτό το αναγκαίο βήμα μπορεί να απεργάζεται πώς και πότε θα αποδράσει από τις ευθύνες της διακυβέρνησης…