Ηγουμενίτσα: Κοινωνία Πολιτών για ένα καθαρό Περιβάλλον

Ηγουμενίτσα: Κοινωνία Πολιτών για ένα καθαρό Περιβάλλον

της Θάλειας Θεοδωρίδη

«Από τη στιγμή που θα πει κανείς, προκειμένου για τις υποθέσεις του κράτους - τι μ' ενδιαφέρει - μπορούμε να υπολογίζουμε ότι έχει γίνει το πρώτο βήμα για την παρακμή του κράτους αυτού» - Ζ.Ζ. Ρουσσώ Οι εθελοντικές δράσεις

Οι εθελοντές καθάρισαν για μια χρονιά ακόμη τις παραλίες, έκαναν εξωραϊσμό παιδικών χαρών και δρόμων, δενδροφυτεύσεις και γενικά, έδωσαν μια νότα αισιοδοξίας στον κόσμο. Πράγματι, ο εθελοντισμός των πολιτών δίνει στη ζωή μας μια αίσθηση ανθρωπιάς. Συντονιζόμαστε σε ένα κοινό στόχο: την παραγωγή και τη διατήρηση των δημοσίων αγαθών.

Η αυξανόμενη τάση δραστηριοποίησης εθελοντικών ομάδων και ΜΚΟ προκύπτει ως αποτέλεσμα της αδυναμίας, τόσο του κράτους, όσο και των μηχανισμών της αγοράς, να αντιμετωπίσουν, ικανοποιητικά, τα σύνθετα κοινωνικά, οικονομικά και περιβαλλοντικά ζητήματα. Ο εθελοντισμός συνδέεται με την ανιδιοτελή προσφορά για την κοινή ευημερία. Εκφράζεται μέσα από πρωτοβουλίες πολιτών αλλά και μέσα από τη συστηματική πολιτική των επιχειρήσεων και των οργανισμών.

Συχνά βέβαια, η εθελοντική προσφορά, εκφράζεται ως μια περιστασιακή ενασχόληση και είναι μεμονωμένη, αποσπασματική, χωρίς σαφείς στόχους και αναπόφευκτα τα οφέλη είναι, αναλόγως, βραχύχρονα. Γι’ αυτό, όπως σε κάθε σχεδιασμό έργου, έτσι και στις εθελοντικές δράσεις βασικές προϋποθέσεις είναι: η εκτίμηση των ενδεχόμενων δαπανών, ο καθορισμός του ισοζυγίου κόστους-κέρδους, ο καθορισμός των συμμετεχόντων και των αποδεκτών, του χρονοδιαγράμματος, των προσδοκώμενων αποτελεσμάτων, του ελέγχου, της αξιολόγησης και της διάχυσης των αποτελεσμάτων στην κοινωνία.

Τα απλά και αυτονόητα

Στον αντίποδα του εθελοντισμού συναντούμε την αδιαφορία. Τα λέει όλα η φωτογραφία, στην Ηγ/τσα του 2015, στην περιοχή δύο (2) μεγάλων σχολείων και ενός (1) παιδικού σταθμού: οι κάδοι απορριμμάτων μεταφέρθηκαν λίγα μέτρα πιο πέρα, κάποιοι, όμως το βρήκαν κουραστικό και συνέχισαν να πετάνε τα σκουπίδια τους στο δρόμο. Οι ανακοινώσεις, μάλλον, δεν τους πτόησαν.

Η αποκομιδή και διαχείριση των απορριμμάτων, πάντοτε, αποτελούσε φλέγον ζήτημα για κάθε δήμο. Παρόλαυτά, ακόμη και οι ελάχιστοι κανονισμοί καθαριότητας για να είναι αποτελεσματικοί, θα πρέπει να εφαρμόζονται από τους δημότες. Παράλληλα με το σχεδιασμό ενός ολοκληρωμένου προγράμματος και τη θέσπιση διοικητικών μέτρων, η ευσυνειδησία των πολιτών αποτελεί προϋπόθεση.

Οι «θυμωμένοι» πολίτες

Η αντίφαση είναι ότι, ενώ η καθαριότητα αποτελεί μείζον ζήτημα στον ιδιωτικό βίο, στη δημόσια ζωή είναι μικρότερης σημασίας: βαθμολογούμε, ως πελάτες, την καθαριότητα ενός ξενοδοχείου ή ενός εστατορίου αλλά, παράλληλα, πετάμε τις σακούλες των σκουπιδιών μας έξω από τον κοινόχρηστο κάδο. Οι πράσινοι και μπλε κάδοι, παραμένουν ανοιχτοί και ξεχειλισμένοι από σκουπίδια κάθε λογής. Κανένα παράπονο και διαμαρτυρία, για ανεπαρκή καθαριότητα εκ μέρους του κράτους, δεν μας δίνει άλλοθι για τη στάση μας.

Το σύνδρομο των «θυμωμένων» πολιτών που αγνοούν τους κανονισμούς, επειδή «έτσι κι αλλιώς, τίποτε δε λειτουργεί», είναι το λιγότερο, φαρισαϊσμός. Όπως, εξάλλου, οι έρευνες και οι συζητήσεις για τη βιωσιμότητα και την αειφορία, καθώς και για τεχνολογίες διαχείρισης απορριμμάτων, αποβλήτων και για βιοκαύσιμα φαντάζουν παράταιρες, όταν εμείς οι πολίτες πετάμε τα σκουπίδια μας στη διπλανή πόρτα, αρκεί να μην ενοχλούν εμάς τους ίδιους.

Εκπαίδευση, εκπαίδευση κι εκπαίδευση!

Ξεκινώντας από την παραδοχή ότι τα περιβαλλοντικά προβλήματα έχουν παγιωθεί στην καθημερινότητά μας, αναζητούμε ιδέες για την αντιμετώπισή τους. Αλλαγές στη συνείδηση, τις συνήθειες και τον τρόπο ζωής των πολιτών δε γίνονται από τη μια μέρα στην άλλη. Με δεδομένη τη σχέση αλληλεπίδρασης που έχει η κοινωνία με την εκπαίδευση, σημαντικό ρόλο θα μπορούσε να παίξει το σχολείο, μιας και πολλές από τις συνήθειες και τις ιδέες που κυριαρχούν στη μετέπειτα ζωή μας, έχουν τις ρίζες τους στην παιδική ηλικία. Αρκεί το σχολείο να λειτουργεί ως ζωντανό πρότυπο κι όχι απλά να διδάσκει θεωρίες.

Ένας, λοιπόν, από τους σκοπούς των προγραμμάτων σπουδών, θα ήταν να καταστήσει δυνατή την ικανότητα των πολιτών, να δράσουν σε κοινωνικό και σε προσωπικό επίπεδο παρέχοντας: Εκπαίδευση για το περιβάλλον - Εκπαίδευση μέσα στο περιβάλλον - Εκπαίδευση για χάρη του περιβάλλοντος.

Eταιρική Κοινωνική Ευθύνη

Πολλές σύγχρονες επιχειρήσεις υιοθετούν καλές πρακτικές και υποστηρίζουν δράσεις για το περιβάλλον. Αυτές οι πρακτικές αφορούν σε ενέργειες που κάνουν οι εταιρείες για να προστατέψουν το περιβάλλον από τις αρνητικές επιπτώσεις της δραστηριότητά τους και για να ευαισθητοποιήσουν το κοινό: εξοικονόμηση ενέργειας και νερού, διαχείριση υγρών και στερεών αποβλήτων, μείωση του ανθρακικού αποτυπώματος, μείωση του όγκου των απορριμμάτων, ανακύκλωση, χρησιμοποίηση πράσινων υλικών, διενέργεια έργων αποκατάστασης κ.ά. Οι δράσεις, ταυτόχρονα, λειτουργούν και ως μοχλός ανάπτυξης της ίδιας της επιχείρησης μέσα στο κοινωνικό γίγνεσθαι. Στο πλαίσιο αυτό, η υπεύθυνη επιχειρηματικότητα είναι μονόδρομος και οι καλές εταιρικές πρακτικές αποτελούν τον νέο τρόπο της επιχειρηματικής λειτουργίας.

Κοινωνία πολιτών

Το παζλ μιας κοινωνίας που σέβεται και προστατεύει το περιβάλλον αποτελείται: από ένα κράτος με ξεκάθαρο νομικό καθεστώς, από υπεύθυνες επιχειρήσεις, από μαθητές που βιώνουν τους κανόνες της προστασίας του περιβάλλοντος μέσα σε οικολογικά κτήρια και πράσινες αυλές κι από πολίτες που αγαπούν τον τόπο τους. Είτε οι δράσεις οργανώνονται από το κράτος, είτε από ιδιώτες, οι τελικοί αποδέκτες είμαστε εμείς οι πολίτες.

Εμείς, παίρνοντας προσωπικά την ευθύνη, θα διαμορφώσουμε περιβαλλοντική συνείδηση προς όφελος όλων μας, στο πλαίσιο μιας κυκλικής συνεργατικής οικονομίας. Όχι μόνο θα εκπαιδευόμαστε δια βίου, αλλά και δε θα ανεχόμαστε ενέργειες που υποβαθμίζουν την ποιότητα ζωής μας, γιατί «η ανεκτικότητα είναι μια άλλη ονομασία για την αδιαφορία».