Οι ιστορίες της Βάβως: Το τραπέζι της καθαρής Δευτέρας στην Παραμυθιά του 1950

Οι ιστορίες της Βάβως: Το τραπέζι της καθαρής Δευτέρας στην Παραμυθιά του 1950

Γράφει για την paramythia-online.gr
η Αλεξάνδρα Παυλίδου Θωμά*

Καθαρά Δευτέρα, τι θα έτρωγαν στην Παραμυθιά το 1950; Και κει που δέκα μέρες είχαμε πανηγύρι είχαμε τις γιορτές των Αποκριών με τις φωτιές με τους μασκαράδες με το κάψιμο του Ιούδα, εκεί όπως όλα έχουν ένα τέλος έτσι και οι γιορτές, αφού φάγαμε χορέψαμε μεθύσαμε, από τις μυρωδιές και το ποτό, τη Δευτέρα θα μπούμε στη σαρακοστή.Θα αρχίσουμε να ετοιμαζόμαστε για το Άγιο Πάσχα που από το Θάνατο οδηγεί στη Ζωή.

Καθαρά Δευτέρα λοιπόν. Τη Δευτέρα αλήθεια, τι έκαναν για φαγητό τότε στη Πατρίδα μας, την Παραμυθιά και τα χωριά της;

Πρέπει να λάβουμε υπ΄όψιν μας, πως λίγα ή πολλά, συνήθως λίγα, είχε κάθε οικογένεια σε τροφή, μιας και όλοι φρόντιζαν να έχουν έναν κήπο ένα χωραφάκι μια κατσίκα λίγες κοτούλες. Τότε χρήματα δεν υπήρχαν και αν υπήρχαν ήταν λίγα και σε λίγους. Όλες σχεδόν οι οικογένειες, είχαν στον κήπο τους τα λαχανικά εποχής και είναι αλήθεια πως μόνο αυτά τρώγαμε. Ντομάτες, μελιτζάνες, κολοκύθια στον καιρό τους. Ένα λαχανικό που το έβαζαν περισσότερο από μια φορά ήταν οι πατάτες.

Έβαζαν μικρά κομμάτια πατάτας σε γούρνες μικρές και από πάνω λίγη κοπριά χωνεμένη και τούτα ρίζωναν και σε λίγο καιρό γέμιζε η γούρνα μια πολύ όμορφη πρασινάδα που έκανε υπέροχα λουλούδια. Και ύστερα σκάβοντας τη γη έβγαζαν τις πατάτες που έτσι σκέτες βραστές ψητές στη χόβολη στο νταβά με λάχανα, αποτελούσαν φαγητό χορταστικό και καλοφάγωτο από όλους. Ακόμη μερικοί έβαζαν φυστίκια αράπικα και κείνα έκαναν προκοπή.

Έτσι στις νηστείες δεν είχαμε ταραμοσαλάτες, χταπόδια, κλπ θαλασσινά. Το νηστίσιμο τραπέζι μας και της καθαράς Δευτέρας ήταν απλό και αγοραστά είχαν χαλβά, καλαμαράκια κονσέρβα, και ντολμαδάκια κονσέρβα. Τα άλλα τα έκαναν οι νοικοκυρές έχοντας υπ΄όψιν τους τους καλεσμένους. Υπιρχαν αυτοί που δεν έτρωγαν λάδι και αυτούς που έτρωγαν λάδι. Από βραδύς μάζευαν χόρτα από τον κήπο, έβαζαν τα φασόλια στο μούσκιο, ώστε να βράσουν το πρωί.

Έπλεναν τις πατάτες, και το πρωί τρία τσουκάλια ή κακάβια έμπαιναν στη φωτιά. Ένα με φασόλια που τα έτρωγαν αλάδωτα με λεμόνι αλάτι και κρεμμύδια. Ένα κακάβι που έβραζαν οι πατάτες για να μπουν στο τραπέζι χωρίς να κοπούν απλώς καθαρισμένες, με αλάτι και ρίγανη και ένα με χόρτα. Τα χόρτα έμπαιναν στο τραπέζι αλάδωτα και όποιος ήθελε έβαζε στο πιάτο του λάδι. Έκαναν και μια πίτα λαχανόπιτα χωρίς τυρί μόνο με χόρτα, μυρωδικά, και ρύζι. Αυτό για τους άντρες που δύσκολα τους έβαζες να νηστέψουν και το λάδι.

Ετούτον τον καιρό τα πορτοκάλια μας ήταν γλυκά έτσι έκαναν και την πρασοσαλάτα που τώρα κάποιοι τη λένε γκουρμέ. Την έχω φάει σε χωριό με κρεμμυδάκια φρέσκα ήταν πολύ καλή. Βέβαια ήταν αλήθεια πως πολλοί δεν θα έκανα τέτοιες σπατάλες θα έβαζαν μια σαλάτα μαυρομάτικα φασόλια με σπανάκι λίγες ελιές και λίγο τουρσί. Το κρασί δεν έλειπε από κανένα τραπέζι όπως και το τσίπουρο. Τις λαγάνες ποιος λίγο ποιος πολύ θα τις έπαιρναν από τον φούρνο. Λαγάνες στα σπίτια δεν θυμάμαι να έκαναν. Πάνω στο τραπέζι υπήρχαν, χαλβάς, ελιές, τουρσί, φασόλια άσπρα ή μαυρομάτικα, πατάτες βραστές, και η πίτα για τους άνδρες.

Τούτη την Κυριακή είναι της Τυροφάγου ή της Τυρινής όπως λένε στα χωριά μας. Τούτη την τελευταία Κυριακή το τυρί σε όλλες τους τις μορφές και μαγειρικές γέμιζε το τραπέζι μας. Τυρόπιτα με ρύζι αυγά και τυρί. Τυρόπιτα με μακαρόνια αυγά και τυρί. Τυρόπιτα με κρέμα καλαμποκάλευρου αυγά και τυρί. Τυρόπιτα με κοφτό αυγά και τυρί. Τυρόπιτα με τυρί αυγά γιαούρτι στραγγιχτό και σιμιγδάλι. Πόσες τυρόπιτες!! Με μάραθο, με δυόσμο, με χόρτα μπουρέκι, με πράσσο και χίλιους τρόπους που τα φτωχά υλικά του κήπου με λίγο αλεύρι και τυρί γίνονταν πανδαισία στο τραπέζι μας.

Και όπου δεν υπήρχε αλεύρι καθάριο [ σταρένιο ] έβαζαν καλαμποκάλευρο που έκανε την ίδια χρήση έμπαινε σαν φύλο πάνω και κάτω μόνο που δεν την λέγαμε πίτα αλλά μπατσαριά. Τι να σας πω, νομίζω πως και δω προσπαθούσαν να κρατήσουν τη γιορτή. Πολλοί άντρες την έλεγαν καθαροδευτέρα γιατί τρων τα περισεύματα από χθες. Έτσι οι νοικοκυρές φρόντιζαν να μην υπάρχουν περισεύματα.

ΚΑΛΗ ΣΑΡΑΚΟΣΤΗ ΚΑΙ ΕΥΛΟΓΗΜΕΝΟ ΠΑΣΧΑ.


 

* H Αλεξάνδρα Παυλίδου Θωμά, είναι συγγραφέας, ποιήτρια, βραβευμένο μέλος της Ένωσης Ελλήνων Λογοτεχνώνκαι μέλος της Διεθνoύς Εταιρείας Ελλήνων Λογοτεχνών.























Οι ιστορίες της βάβως, ειναι πραγματικές ιστορίες της Παραμυθιάς.