Κριτική βιβλίου του Κώστα Σπυρόπουλου: «ΣΤΟ ΚΥΝΗΓΙ ΤΟΥ ΟΝΕΙΡΟΥ»

Κριτική βιβλίου του Κώστα Σπυρόπουλου: «ΣΤΟ ΚΥΝΗΓΙ ΤΟΥ ΟΝΕΙΡΟΥ»

Γράφει ο κ. ΗΛΙΑΣ Κ. ΒΕΖΔΡΕΒΑΝΗΣ τ. Βουλευτής

Αφού, επί πολλά χρόνια, προσέφερε πλουσιοπάροχα τον λόγιο λόγο του στον Έντυπο Τύπο ο διακεκριμένος Σιδερίτης ΚΩΣΤΑΣ ΣΠΥΡΟΠΟΥΛΟΣ, εκυκλοφόρησε το βιβλίο «ΣΤΟ ΚΥΝΗΥΓΙ ΤΟΥ ΟΝΕΙΡΟΥ». Πρόκειται για ένα «Αυτοβιογραφικό Μυθιστόρημα» όπως ο ίδιος το χαρακτηρίζει.
Ο ήρωας του μυθιστορήματος δεν είναι άλλος από τον ίδιο τον συγγραφέα, που το όνομά του είναι ΚΟΣΜΑΣ ΣΠΥΡΟΥ και αντιστοιχεί στον ΚΩΣΤΑ ΣΠΥΡΟΠΟΥΛΟ.
Με γλαφυρή πέννα, πολλές φορές ποιητική, ο Κώστας Σπυρόπουλος

περιφέρει τον ήρωά του στο βουνό της Σίδερης, στα κηπάρια του χωριού, στις εκκλησιές, στα «σάδια», στα αγναντέματα, στις ρεματιές, στις βρύσες, σε κάθε τι Σιδεριώτικο.
Τον πηγαίνει στο Σιδερίτικο Σχολείο για να μάθει τα πρώτα γράμματα. Και όταν ο δάσκαλός του επιστρατεύεται για να πολεμήσει τον φασισμό στα Βορειοηπειρώτικα βουνά, ο ήρωας του μυθιστορήματος φθάνει με ποδαρόδρομο στο ΦΙΛΙΑΤΙ για να συνεχίσει στην τελευταία τάξη του Δημοτικού Σχολείου, κάτω από φοβερά αντίξοες συνθήκες, που μόνο η ανθρωπιά του νέου δασκάλου τις απαλύνουν ολίγον. Αυτός ο σπάνιος παιδαγωγός, που φρόντισε με πατρική στοργή το παιδάκι αυτό στο κυνήγι της μόρφωσης, το βοήθησε μέχρι την ώρα που επήρε το απολυτήριο του Δημοτικού Σχολείου και επέτυχε στις εισαγωγικές εξετάσεις για το Γυμνάσιο.
Με το «χαρτί» στο χέρι, ο Κοσμάς προσπαθεί να περάσει τον ΚΑΛΑΜΑ για να πάει στο Γυμανσιακό Οικοτροφείο της Μητρόπολης στην Παραμυθιά. Πέφτει επάνω στα τραγικά γεγονότα της καταστολής της Ανταρσίας και ο νεαρός μαθητής, που δε γνωρίζει πολλά πράγματα από αυτά, δεν επιτρέπεται να διαβεί την γέφυρα του ΚΑΛΑΜΑ χωρίς την «Ειδική Άδεια». Με τον «σάκκο» από κουρελού, όπου έχει λίγα ρουχαλάκια και λίγα βιβλία, στον ώμο, επιστρέφει στο ΦΙΛΙΑΤΙ για να προμηθευτεί την «άδεια». Αφού δεν κρίθηκε «επικίνδυνος» για την κρατική ασφάλεια, πήρε τον δρόμο για τον προορισμό του και πλέει σε πελάγη ευτυχίας, αφού εκεί έχει εξασφαλίσει στέγη, τροφή και μόρφωση.
Την ευτυχία του Κοσμά, όμως, την εξαφανίζει η νυχτερινή εισβολή των Ανταρτών στο Γυμνασιακό Οικοτροφείο ΠΑΡΑΜΥΘΙΑΣ και η απαγωγή των μαθητών για να ενισχύσουν τον «Δημοκρατικό Στρατό».
Μαζύ με τους μαθητές και ο Κοσμάς, που οι απαγωγείς – στη βιασύνη τους – δεν τον αφήνουν να ντυθεί και να φορέσει τα παπούτσια του. Χωρίς παπούτσια στα πόδια του ο Κοσμάς ακολουθεί τους απαγωγείς του στα βουνά.

Ο συγγραφέας αναγνωρίζει ότι, όταν ο αντάρτης που τον απήγαγε διεπίστωσε ότι δεν μπορούσε να περπατήσει χωρίς παπούτσια, του έδωσε το δεύτερο ζευγάρι άρβυλα που είχε, για να συνεχίσει την πορεία προς τα αντάρτικα λημέρια. Στην «διαλογή» που ακολούθησε, για να ξεχωρίσουν οι ικανοί και οι ανίκανοι προς στράτευση, ο ίδιος αντάρητς τον συμβούλευσε τι έπρεπε να κάνει για να σωθεί, και εσώθη! Βρίσκει την δύναμη της ψυχής ο Κώστας Σπυρόπουλος να αναγνωρίσει την ανθρώπινη συμπεριφορά του αντάρτη, και λυπάται, που ποτέ δεν μπόρεσε στα χρόνια της ειρήνης να τον συναντήσει και να του εκφράσει τις ευχαριστίες του.

Ο Κοσμάς, αφού « εκρίθηκε» ανίκανος για στράτευση και επέστρεψε στο Γυμνασιακό Οικοτροφείο, με ξεχωριστή φιλομάθεια αφοσιώθηκε στα μαθήματά του, ώσπου ετελείωσε το Γυμνάσιο. Δίνει επιτυχείς εισαγωγικές εξετάσεις για το Πανεπιστήμιο και συνεχίζει να κυνηγάει το όνειρο.
Ο ήρωάς μας στον στόχο συναντά την δύσκολη οικονομική κατάσταση των γονιών του και αποφασίζει να φθάσει στην Αθήνα και να κάνει ό, τι είναι δυνατόν για να επιβιώσει και να σπουδάσει.
Με μια «Συστατική Επιστολή» του θείου του, που είναι «κομματάρχης» του τοπικού βουλευτή, φθάνει στην Αθήνα, ζητώντας δουλειά, στέγη, τροφή, μόρφωση. Γρήγορα απογοητεύεται από τον φίλο του θείου του, που σαφώς τον κοροϊδεύει. Η συμπεριφορά του βουλευτή πληγώνει τον συγγραφέα και δεν χάνει την ευκαιρία να σημειώσει: «… Στοιχειώδης υποχρέωση κάθε ανθρώπου και πολύ περισσότερο του βουλευτή, είναι να μην τάζει ψωμί σε νηστικό, αν δεν είναι σίγουρος ότι μπορεί να του το δώσει».
Ο συγγραφέας γνωρίζει καλά αυτό, που λέγει ο λαός. «Αν σε τρώει το κορμί σου, προσπάθησε να ξυθείς μόνος σου και μην περιμένεις να σε ξύσουν οι άλλοι». Αυτό έπραξε και ο Κοσμάς και , διαβάζοντας τις «αγγελίες» στις εφημερίδες, επί πολλές ημέρες, και αφού εκτύπησε και ξανακτύπησε πολλές φορές τις «ξένες πόρτες», κάποτε βρήκε μια δουλειά στη χειρονακτική διάνοιξη χαντακιών στην Εταιρεία Υδάτων, την μετέπειτα ΕΥΔΑΠ.
Επί τριάμισι χρόνια με τον κασμά και το φτυάρι πάλεψε ο Κοσμάς, για την επιβίωση και την σπουδή του στο σημερινό Οικονομικό Πανεπιστήμιο της Αθήνας.

Με την ευκαιρία κάποιας μικρής άδειας επέστρεψε στην πατρική γη, την αγαπημένη του ΣΙΔΕΡΗ –ΦΙΛΙΑΤΩΝ και γνώρισε από «κοντά» το κορίτσι των ονείρων του, που με τα πρώτα ερωτικά φιλιά, δόθηκε η υπόσχεση αιώνιας αγάπης, που στον κατάλληλο καιρό θα «επικυρωνόταν» με τα ιερά δεσμά του γάμου.

Ο καθημερινός αγώνας στα χαντάκια με τον κασμά και το φτυάρι, μαζύ με άλλους 130 συναδέλφους εργάτες, εκτιμήθηκε ιδιαίτερα από την Διεύθυνση της Εταιρείας. Του αντικατέστησαν τον κασμά και το φτυάρι με τενεκέδες νερού, που θα έφερνε στους άλλους εργάτες. Ήταν , αλήθεια, μια σημαντική εξυπηρέτηση. Στη συνέχεια, όμως, η Διεύθυνση της Εταιρείας έκρινε ότι έπρεπε αυτόν τον χρήσιμο άνθρωπο να τον μεταφέρει στα Γραφεία της Εταιρείας ως μόνιμο διοικητικό υπάλληλο αυτής. Από την θέση αυτή, ο Κώστας Σπυρόπουλος θα φθάσει ως τη Γενική Διεύθυνση της Εταιρείας.

…Και ενώ τόσο τα εργασιακά όσο και τα σπουδαστικά πράγματα πήγαιναν από το καλό στο καλύτερο, άσχημα «μαντάτα» - με ανώνυμα γράμματα – έρχονταν από την Σίδερη. Οι γονείς του αγαπημένου κοριτσιού και ιδιαίτερα η μητέρα, έχουν αποφασίσει να «δώσουν» την κόρη τους σ’ άλλον, που μπαινοβγαίνει στο σπίτι σαν υποψήφιος γαμβρός.

Σκοτεινιάζει ο νους και δεν ξέρει τι να κάνει. Ο φίλος του Σήφης συνιστά να πάνε στη Σίδερη και να κλέψουν την αγαπημένη του, αλλά δεν συμφωνεί στην πρόταση. Σκέπτεται ότι είχε προδοθεί, συγκλονίζεται η καρδιά του και κυριαρχεί μέσα του μια επιθυμία εκδικήσεως.
Το ορθόδοξο Πάσχα πλησιάζει και παίρνει την απόφαση να το γιορτάσει στο χωριό με το πτυχίο του Πανεπιστημίου και τον διορισμό του Γενικού Διευθυντή της Εταιρείας στο χέρι. Με αυτά αποδείκνυε ότι δεν είναι «εργατάκος» με τον κασμά και το φτυάρι, όπως έλεγε η μητέρα της αγαπημένης του.
Στην εκκλησία του χωριού και ενώ όλοι ανταλλάσσουν ευχές και εναγκαλισμούς για την Ανάσταση του Κυρίου, ο Κοσμάς θα δείξει με προκλητικότητα την περιφρόνησή του σ’ εκείνη, που τον πρόδωσε για «κάποιον άλλον». Ακολουθούν με αξιοζήλευτη σεναριακή πλοκή διάφορα επεισόδια απαγωγής, εκβιασμών, απειλών και λυτρωτικών σκηνών μέχρι την αποκάλυψη της όλης αλήθειας. Το αγαπημένο του κορίτσι της Σίδερης ποτέ δεν τον έβγαλε από την καρδιά του και με όλη τη δύναμη της ψυχής του αντιδρούσε στην προσπάθεια των γονιών του να δεχθεί να παντρευτεί έναν άλλο νέο.
Οι καθυστερημένες ιδέες και σκέψεις εκείνου του καιρού υπεχώρησαν, και αναδείχθηκε νικήτρια η αγάπη των δύο νέων. Με γιορτές, χορούς και γλέντια, έγιναν επίσημα οι αρραβώνες και ορίσθηκε ο χρόνος του γάμου.

Στο έργο αυτό ο συγγραφές με σαφήνεια και πληρότητα περιγράφει πρόσωπα, ιδέες, καιρούς, τόπους, καταστάσεις, ήθη και τα χρωματίζει όλα αυτά με αξιοζήλευτη λογοτεχνική χάρη.

Πολλές φορές βγαίνει από τα μύχια της ψυχής του Κοσμά το «άφες αυτοίς…», όπως και η έκφραση των ευχαριστιών προς γονείς, δασκάλους, φίλους, αντάρτες, που σε κάποια στιγμή της ζωής του στάθηκαν χρήσιμοι συμπαραστάτες και αρωγοί.
Ακόμη ο συγγραφέας Κώστας Σπυρόπουλος στηλιτεύει με «αιχμηρά λόγια» τους ψεύτες της πολιτικής, της εργοδοσίας, του κατεστημένου, αλλά δεν προχωρεί στο στρατόπεδο των λαοπλάνων. Σέβεται την αλήθεια και δεν την προσφέρει βορά σε κανένα. Οι αφηγήσεις του ακολουθούν κατά τέτοιον τρόπο η μία την άλλη, που ο αναγνώστης όχι μόνο δεν αισθάνεται κούραση, αλλά συνεχίζει την ανάγνωση και βιάζεται να φθάσει στο τέλος, την «λύση του δράματος», αν έτσι μπορεί να λεχθεί η … κάθαρση του Μυθιστορήματος. Να φθάσει το τέλος. Ένα τέλος συναρπαστικό και ανθρώπινο, γεμάτο μηνύματα προόδου, σύνεσης, συγκατάβασης, κοινωνικής συνύπαρξης και ανθρωπιάς.

Εδώ κρίνουμε σκόπιμο να σημειώσουμε ότι και εμείς διαπράξαμε το ίδιο «λάθος» που διέπραξε ο συγγραφέας. Δηλαδή, ενώ ο ήρωας του μυθιστορήματος είναι ο Κοσμάς, πολλές φορές αναφέραμε ως ήρωα τον συγγραφέα. Ηθελημένο, όμως, «λάθος», από την απόλυτη ταύτιση Ήρωα και Συγγραφέα.
Από τη δική του πολύχρονη πείρα, ο Κώστας Σπυρόπουλος προτρέπει τους νέους των σημερινών χαλεπών καιρών, να έχουν θάρρος και αυτοπεποίθηση για να κερδίσουν τη ζωή, όπως την εκέρδησε, με πολλές ταλαιπωρίες, δυσκολίες, ταπεινώσεις και πολύ ιδρώτα, η γενιά του συγγραφέα. Μια γενιά, που δεν επήγαμε όλοι στα… χαντάκια με κασμά και φτυάρι, αλλά γνωρίσαμε τις ίδιες δυσκολίες σε άλλα «μέτωπα», για ένα μικρό μεροκάματο, αρκετό όμως να μας βοηθήσει να ανεβούμε την ανηφόρα της ζωής.
Κλείνοντας αυτό το κριτικό σημείωμα, θέλω από καρδιάς να συγχαρώ τον αγαπητό φίλο Κώστα Σπυρόπουλο, για το θαυμάσιο πόνημά του και να τον ευχαριστήσω για την θερμή και γεμάτη νόημα αφιέρωση στην ταπεινότητά μου.

ΗΛΙΑΣ Κ. ΒΕΖΔΡΕΒΑΝΗΣ